Na tien jaar staat
je tuin vol bijgoed
2
ROMKE VAN DE KAA
Vinexwijken Hans Leeflang (65) gaf een kwarteeuw
geleden de aanzet tot de Vinex, een ontwikkeling die de
aanblik van ons land radicaal zou veranderen.
De 'vader van de Vinex' is zichtbaar trots op het resultaat:
„We hebben echt iets bijzonders neergezet."
Willy vrolijkt de tuin op
Column
BOEKEN
OVER HUIS,
TUINEN
KEUKEN
Een kweker
van hyacinten
voelt zich
beter dan een
krokusteler
Overal heb je rangen en standen. Ook in de
wereld van de bloembollen. Zoals een
koeienhouder neerkijkt op een varkens-
boer, zo vindt een hyacintenkweker zich belang
rijker dan een teler van krokussen. In de bollen-
wereld heb je de Grote Drie en de rest. De Grote
Drie zijn tulpen, hyacinten en narcissen. De rest
heet bijgoed.
Wie houdt van kleur per vierkante meter, zal
vaak voor de Grote Drie kiezen, maar voor wie
subtielere effecten verkiest, biedt dat bijgoed een
scala van mogelijkheden. Je hebt krokussen, len
teklokjes, vogelmelk, blauwe druifjes, vogeltje-
op-de-kruk, herfsttijloos, sneeuwklokjes, sterhy
acinten, sneeuwroem en nog veel meer.
Het aardige van al die
bolletjes van het
tweede plan is dat je er
steeds meer van krijgt,
in plaats van minder.
Iedereen weet wat er
gebeurt als je tulpen
plant: het eerste jaar
bloeien ze fantastisch,
het tweede jaar een
stuk minder en na het
derde jaar zie je meestal
alleen nog wat groene sprieten. Nu hangt het wel
een beetje af van de grond waarop je tuiniert: op
klei gaat een tulp over het algemeen langer mee
dan op veen of zand. Maar een tulp die zich door
je hele tuin zaait kom je niet vaak tegen.
Na vijfjaar beginnen ze de tuin van de buren bin
nen te dringen en na tien jaar staat je hele tuin
vol. Verwilderen heet dat, en als je in een catalo
gus 'geschikt voor verwildering' ziet staan, weet
je wat je kunt verwachten.
De meeste tuiniers zullen dat verwilderingsef
fect toejuichen: honderd blauwe druifjes maken
nu eenmaal meer indruk dan tien, maar, om dat
blauwe druifje als voorbeeld te nemen: er zullen
ook mensen zijn die zich eraan ergeren. Vooral
het gewone blauwe druifje maakt nogal veel blad
en dat verschijnt al in het najaar. Wie liever wat
minder blad heeft kan kiezen voor zeldzamer
soorten, zoals Muscari latifolium of Muscari au-
cheri.
Veel bloembollen groeien het liefst in de zon,
maar er zijn ook uitgesproken schaduwlief-
hebbers. Vogeltje-op-de-kruk, Corydalis solida,
groeit graag onder bomen en struiken. De bloem-
kleur is uitgewassen lila - niet erg opvallend,
maar de laatste jaren zijn er variëteiten met een
duidelijker bloemkleur op de markt gekomen.
'Vuurvogel' bloeit met baksteenrode bloemtros-
jes en 'White Swallow' is - je raadt het al - wit.
Vogeltje-op-de-kruk wordt tot de stinsenflora
gerekend maar er is geen enkele reden om je
eigen tuin niet als stinsentuin te zien. Dan heb je
gelijk een goed verhaal om critici die over on
kruid zeuren de mond te snoeren.
De gemakkelijkste van alle bolgewassen is de
boshyacint, te krijgen in blauw, wit en roze. Deze
plant verwildert als geen ander onder bomen en
struiken, maar ook in het gras. Prachtig in combi
natie met judaspenning.
Het afstervende blad is in het late voorjaar geen
lust voor het oog, maar het ongemak duurt maar
even.
p de nieuwe fiets
brug over de Waal
bij Nijmegen
houdt Hans Leef
lang halt. Even ge
nieten van het pa
norama van water,
wind en wolken. Rechts de Waal
kade en de oude binnenstad van Nij
megen. Links - aan de overkant van
de rivier - het dorp Lent, tot eiland
getransformeerd door een nieuwe
geul. Daarachter de Waalsprong, de
laatste Vinexlocatie van Nederland
die nog volop in ontwikkeling is.
Hans Leeflang ziet dat het goed is.
Herinrichting
„Dit is de Vinex", zegt hij. „Alles
komt samen. Oud en nieuw, natuur
en groen, ruim opgezette woonwij
ken met gevarieerde bebouwing, het
water. De Vinex gaat niet alleen over
tienduizenden woningen, maar
vooral over de herinrichting van Ne
derland."
Ja, Hans Leeflang is trots op het re
sultaat van wat hij als zijn kindje
mag beschouwen. „De Vinex is een
ongekende prestatie. Hoe bijzonder
beseffen we niet altijd, maar het bui
tenland kijkt vol bewondering naar
de manier waarop in Nederland in
zo'n korte tijd op zo'n grote schaal
zulke goede wijken zijn gebouwd."
Zijn jongensachtige enthousiasme
is nog even aanstekelijk als het een
kwarteeuw geleden moet zijn ge
weest. Toen was hij een jonge ambte-
WEETJES
Wie is de
grootste?
naar op het ministerie van ruimte
lijke ordening. Een man met een
missie in een land dat, na een econo
mische depressie, bezig was voor
zichtig uit het dal te kruipen.
Op slot
„De economische situatie was verge
lijkbaar met die van nu", herinnert
hij zich. „Maar Nederland was een
compleet ander land. Bestuurlijk,
economisch en ruimtelijk zat het op
slot. De steden konden niet meer uit
breiden om in de grote vraag naar
huizen te voorzien. Wij beseften bij
de Rijksplanologische Dienst dat we
de boel moesten openbreken.
Ruimte scheppen voor huizen, infra
structuur, water en natuur."
Onder eerst minister Winsemius
en later Nijpels, beiden WD, werd
op de Haagse burelen de kaart van
Nederland opnieuw getekend. Mil
jardenprojecten kwamen na jaren
van stagnatie van de grond: de Betu
weroute, Tweede Maasvlakte, de
vijfde baan van Schiphol, de verbre
ding van autowegen en de bouw van
spoorlijnen en stations.
In 1991 verscheen de Vierde Nota
Extra (waarvan de naam Vinex is af
geleid), waarin de bouw van hon
derdduizenden nieuwe huizen werd
aangekondigd. Niet, zoals in de jaren
daarvoor, op ruime afstand van de
stad, maar er juist dicht tegenaan.
Zodat de toekomstige bewoners ge
bruik zouden kunnen maken van alle
stedelijke voorzieningen. Geld was
geen probleem; de bouw van de Vi
nexwijken werd deels gefinancierd
TIPS NIEUWS
vrijdag 28 oktober 2016
GO
Met bijgoed is dat anders: je plant tien bolle
tjes en na drie jaar heb je er honderd.
Reageren? r.vandekaa@persgroep.nl
City dressing
is een mix van ar
chitectuur, beeld
houwkunst, mode
en vormgeving.
(Terra, 49,50)
Coole kids koken
staat vol lekkere,
volwassen
recepten die ver
blijven van de
geijkte cupcakes.
(Spectrum, 15)
Het nieuwe
vogels kijken
gaat over de
techniek van het
vogels spotten.
(Athanaeum,
24,99)
3
o
Papa is
trots
Johan Nebbeling
Tussen 1991 en
2015 werden 81
Vinexwijken
gebouwd voor
800.000 bewo
ners. De wijken ver
rezen in heel Ne
derland, meestal
aan de randen van
steden, maar ook
'binnenstedelijk'. De
meeste liggen in de
Randstad. De
grootste is het
Utrechtse Leidsche
Rijn, met 30.000
huizen. Ongeveer
30 procent van de
woningen in Vinex
wijken is sociale
sector, de rest vrije
huur, maar vooral
koop. De huizenprij
zen in Vinexwijken
liggen een halve ton
hoger dan in de
stad. De Vinex is
geen 'witte' enclave:
van de inwoners is
17 procent van niet-
westerse herkomst.
In de rest van Ne
derland is dat 12
procent. Bron: CBS.
Wormen: ze zijn
reuze nuttig voor de
tuin, maar ze bieden
een wat griezelige
aanblik. Willy Wurm
(7,95 euro) doet dat
niet. Dit is een klein,
onschuldig porselei
nen decoratiefi
guurtje van zo'n 18
centimeter hoog dat
je in een bloempot op
bijvoorbeeld je balkon
kunt steken.
Willy heeft een aantal
vriendjes, zoals vo
gelverschrikker Sir
James, kabouter
Hermann Heckenheld
en ruimtevaarder Neil
Flower.
Wedden dat je buren
jaloers zijn op dit ge
zelschap?
Zie ook donkey-pro-
ducts.com.
Romke van de Kaa
over de hits van het
tuincentrum.
