CDA: niet
tornen
aan regels
euthanasie
NAVO waarschuwt Russen over Aleppo
II
NIEUWS 7
ZELFGEKOZEN DOOD A
De recente 'duo-euthanasie' van
een oud-Kamerlid en zijn echtgenote
is zeldzaam. Maar steeds meer
stellen informeren hiernaar.
Voor zover bekend stapten de af
gelopen drie jaar zeven stellen ge
zamenlijk, op een zelfgekozen
moment uit het leven. Het werke
lijke aantal ligt vermoedelijk ho
ger, denkt Suzanne van de Vat
horst, universitair hoofddocent
medische ethiek bij het Erasmus
MC in Rotterdam. Ze verwacht
dat het aantal verzoeken voor
duo-euthanasie de komende ja
ren gaat toenemen. „Mensen wor
den steeds ouder en steeds mon
diger. Ze hebben altijd de regie
over hun leven gevoerd en willen
dat tot het laatste moment blij
ven doen."
Dat gold ook voor het Rotter
damse echtpaar Frans Jozef van
der Heijden (78) en zijn vrouw
Gonnie (76). Volgens een woord
voerder van de familie ging aan
hun zelfgekozen dood een maan
denlange voorbereiding vooraf.
Ook spraken ze uitgebreid met fa
milieleden. Frans Jozef en Gon
nie waren beide terminaal ziek.
Ze wilden voorkomen dat een
van hen alleen zou achterblijven.
Stichting De Einder hielp de
Rotterdammers bij hun wens
voor een humane dood. Een con
sulent onderzocht of zij de gevol
gen van hun besluit konden over
zien, of hun gezamenlijke doods
wens consistent was en of ze wils-
bekwaam waren. Voor stellen die
samen euthanasie willen plegen,
gelden dezelfde regels als voor in
dividuen, zegt Van de Vathorst.
„Voor ieder afzonderlijk geldt dat
er sprake moet zijn van ondraag
lijk en uitzichtloos lijden. Als er
echt geen andere oplossing is en
vaststaat dat het uitdrukkelijk op
eigen verzoek gebeurt, kan eutha
nasie worden toegepast."
In Nederland wordt jaarlijks cir
ca 5.400 keer euthanasie ge
pleegd. Een terminale ziekte is
geen voorwaarde. „Ondraaglijk lij
den staat voorop", zegt Van de
Vathorst. „Dat kan niet aange
toond worden omdat het lastig
meetbaar is. Het moet vooral in
voelbaar zijn voor een arts. Hij,
en een tweede arts, bepalen uit
eindelijk op basis van gesprekken
of aan het verzoek voldaan kan
worden."
Volgens Miriam de Bontridder
van De Einder worden consulen
ten van haar stichting steeds va
ker door oudere echtparen bena
derd die naar de mogelijkheden
van een 'humane dood' informe
ren. „Zij willen de pijn en het lij
den voor zijn en hebben geen zin
in een toneelstukje bij een arts.
Die mensen willen als de accu
leeg is rustig kunnen wegglijden.
Ze hebben een mooi leven gehad
en willen niet in een verpleeg
huis eindigen. Mensen hebben
het recht om niet te lijden."
Alleen achterblijven
voelt voor sommigen
als ondraaglijk lijden.
Zij hebben elkaar
jarenlang verzorgd
Van de Vathorst onderzocht
een aantal zaken. Vaak is de man
of de vrouw terminaal ziek en
vraagt de 'achterblijver' ook om
euthanasie om niet volledig af
hankelijk te worden van anonie
me zorgverleners. Dat vooruit
zicht voelt voor sommigen als on
draaglijk lijden. Die mensen heb
ben elkaar tientallen jaren 'ge
stut' en verzorgd en willen niet al
leen achterblijven."
Op sociale media is er overwe
gend lof voor het besluit van de
Rotterdammers. 'U beiden heeft
het leven gekregen, en mag dat le
ven terug geven wanneer het u
belieft', schrijft iemand op Face-
book. 'U bent de enige die dat be
slist en niemand anders'. Een an
dere lezer ziet ook de schaduwzij
de van hun besluit. 'Ik ben abso
luut voorstander van het vrijwil
lig levenseinde. Maar wat moet
dit moeilijk zijn voor de nabe
staanden. In één keer beiden
kwijt. Ik wens ze veel sterkte'.
Een gewoon Kamerlid was
Frans Jozef van der Heijden
nooit. „Hij ging nooit een dis
cussie in zonder standpunt en
als hij iets vond, dan vond hij
ook iets", herinnert oud-fractie-
genoot Hans Hillen. Oud-fractie-
voorlichter Jan Schinkelshoek:
„Hij mocht graag prikkelen. Dat
is hem in dit geval gelukt."
De ziekte van Van der Heij
den was in kleine kring bekend,
toch zagen weinig CDA'ers aan
komen dat hij en zijn vrouw
zelf uit het leven zouden stap
pen. De rouwadvertentie van
het paar leest als een aanklacht
tegen de euthanasieregelgeving.
„Voor samen afscheid nemen is
in de discussie helemaal geen
plaats", stellen zij postuum.
Juist vandaag spreekt de Ka
mer over de verruiming van de
euthanasiewet, maar voor het
CDA is de dood van het oud-Ka
merlid geen reden van stand
punt te veranderen. CDA-leider
Buma wil 'geen politiek ant
woord geven op een rouwadver
tentie'. Maar hij voegt toe: „De
commissie-Schnabel zegt: bin
nen de wet kan meer dan men
denkt. Dat is een waardevol ad
vies, maak daar gebruik van."
Kan het pleidooi van Van der
Heijden niet op begrip in eigen
kring rekenen? „Dit onderwerp
ligt gevoelig", stelt Schinkels-
hoek. „Maar ik weet niet of dit
protest voor beroering zorgt."
„Rusland zou de vloot kunnen in
zetten om zijn capaciteiten voor
operaties in Syrië uit te breiden
en meer luchtaanvallen op Aleppo
te openen", aldus NAVO-topman
Jens Stoltenberg aan de vooravond
van een tweedaagse bijeenkomst
van de NAVO-defensieministers.
Van hen wordt verwacht dat zij
vandaag hun bijdrage toezeggen
aan de vier keer 1.000 militairen
langs de Russische grens in Est
land, Letland, Litouwen en Polen.
Nederland stuurt een compag
nie met ondersteuning naar Litou
wen als onderdeel van een door
Duitsland geleid bataljon. Ameri
ka, Canada en Groot-Brittannië
leiden de drie andere bataljons.
Hun aanwezigheid moet Poetin
duidelijk maken dat hij beter geen
NAVO-grenzen overschrijdt,
maar ook zijn ze in staat samen
met de strijdkrachten van hun
gastland een eerste aanval af te
slaan.
Voor snelle versterking heeft de
NAVO haar flitsmacht van 5.000
man achter de hand, een onder
deel van de al eerder sterk uitge
breide NATO Response Force, die
inmiddels 30.000 man telt. De
tweedaagse bijeenkomst op het
hoofdkwartier in Brussel staat gro
tendeels in het teken van de ver
houding met Rusland. Generaal
Curtis Scaparrotti, opperbevelheb
ber van de NAVO-strijdkrachten
in Europa, praat de ministers bij
over de Russische activiteiten.
De Russen hielden al een grote
militaire oefening, verplaatsten ra
ketten naar hun Kaliningradencla-
ve tussen Polen en Litouwen,
maakten zich met regelmaat schul
dig aan schending van het lucht
ruim van andere landen. Nu varen
ze met acht schepen, waaronder
het vliegdekschip Koeznetsov,
richting de Middellandse Zee.
De Russen hebben het recht
zich in internationale wateren te
begeven, aldus Stoltenberg. De
Noorse oud-premier wilde zich
niet uitlaten over de steun van
Spanje, dat het Russische vlooton-
De Russen vallen IS
steeds niet aan. IS zit
niet in Aleppo
derdeel gelegenheid biedt bij te
tanken en onderhoud te plegen.
Hij riep de Russen wel op het gel
dende staakt-het-vuren te respec
teren.
Rusland zegt dat zijn vliegtui
gen noch die van de Syrische
luchtmacht Aleppo de afgelopen
zeven dagen hebben bestookt,
maar de Amerikaanse NAVO-ge-
zant Douglas Lute bestrijdt dat.
Ook hij vreest nieuwe bombarde
menten. Met de vloot zouden tien
tallen jachtvliegtuigen en helikop
ters richting het strijdgebied gaan.
„De reden voor de Russische inter
ventie in Syrië was om Islamiti
sche Staat aan te vallen, maar die
vallen ze steeds niet aan. IS zit
niet in Aleppo."
woensdag 26 oktober 2016
'Mensen
willen niet
achterblijven'
Sander van der Werff
Rotterdam
Oud-CDA'er Van der Heijden (foto boven: rechts onder: links)
nam als Kamerlid graag prikkelende standpunten in. Hij zat tussen
1982 en 1998 in het parlement, fotoanp
—Suzanne van de Vathorst
Het CDA is geschokt door de
zelfverkozen dood van ex-Ka
merlid Frans Jozef van der He
ijden en zijn vrouw Gonnie.
Maar de partij blijft tegen hulp
bij zelfdoding.
Laurens Kok
Den Haag
De NAVO heeft Rusland giste
ren gewaarschuwd geen nieuwe
bombardementen op de burger
bevolking in Aleppo te openen.
Zij is bang dat Rusland daar zijn
vlootonderdeel voor inzet dat
momenteel opstoomt naar de
Middellandse Zee.
Frans Boogaard
Brussel
Douglas Lute,
Amerikaanse NAVO-gezant
