geen goederenlijnen toe
ZEELAND 5
Er is nog maar 22
procent van de
2.000 ton fosfor
verwerkt.
De methode
werkt, maar niet
snel genoeg
de Thermphos-fabriek niet hele
maal leeg te draaien, wreekt zich
nu.
Er ligt toch een sleutelklare over
eenkomst met aannemer Decon
tamination Services? Moet die
het financiële risico dan niet dra
gen?
„De aannemer heeft tot 22 decem
ber de tijd om het karwei te kla
ren. Van het bedrag voor de daad
werkelijke sanering, 2t miljoen eu
ro, is 13 miljoen verbruikt voor de
bouw van een verbrandingsinstal
latie. Er is dus nog 8 miljoen. Het
probleem is dat het fosforslib zich
erg moeilijk laat verpompen naar
de filterpers en de verbrandings
oven. Daardoor is nog maar 22 pro
cent van de 2.000 ton fosfor ver
werkt. De methode werkt, maar
niet snel genoeg. De vraag is nu
of en in hoeverre de aannemer na
22 december financieel aansprake
lijk is als alle fosfor niet is ver
werkt. Daar wordt zeker naar ge
keken.
Kan de provincie die beheerskos
ten lange tijd ophoesten?
Nee. Ze heeft (slechts) een alge
mene reserve van 33 miljoen euro
en is dus bepaald niet rijk. Het
kost 8,4 miljoen euro per jaar om
de failliete fabriek veilig te hou
den. Dat gaat de draagkracht van
de provincie ver te boven. In een
brief aan het kabinet vreest ze
zelfs dat ze niet mee kan werken
aan een oplossing voor de kern
centrale als Thermphos een finan
ciële molensteen om haar nek
wordt.
Daarom roept ze dus nu de hulp
van het Rijk in?
Ja, temeer omdat er geen fonds is
voor dit grote maatschappelijke
milieuprobleem.
Zijn er alternatieven, zoals het
stilleggen van de sanering?
Daar doet de provincie de komen
de maand onderzoek naar. Feit
blijft dat dat daarmee de beheers
kosten niet of slechts gedeeltelijk
van tafel zijn. En de fosfor zal er
toch een keer uit moeten.
keerd door een zaak die Galmor
aanspande.
De deal was als volgt: de curato
ren betaalden 37,5 miljoen euro
uit de boedelopbrengst voor de sa-
nering. Zeeland Seaports richtte
voor het Thermphos-terrein een
speciale sanerings-BV op: Van Cit-
ters Beheer (VCB). Gezien het sa
neringsbudget werd gekozen voor
uitsluitend het weghalen van het
fosfor. De provincie besloot zich
garant te stellen voor de beheers
kosten. Die bedragen zeven ton
per maand, omdat er operators en
de bedrijfsbrandweer paraat moe
ten blijven zolang alle fosfor niet
weg is. En daar is de eerste misre
kening: de sanering begon met te
genslag, zoals de vondst van as
best in het ovenhuis. Maar boven
al: het schoonmaken van een fos-
forfabriek is pionieren, dus een
methode testen en weer bijstel
len. Door dat geëxperimenteer
gaat het veel trager dan verwacht.
Het saneringsbudget van in totaal
41 miljoen is nu een eind op. De
provincie moet daarom de komen
de maanden zijn garantstelling na
komen. Zo belandt de sanering in
direct op het bord van de belas
tingbetaler.
Heeft de provincie een cruciale
fout gemaakt?
Als je de garantstelling een fout
wilt noemen: ja. Maar, als de bal
alleen bij Zeeland Seaports was
gelegd, was ook een probleem ont
staan. VCB heeft zelf geen inkom
sten en moet het doen met het sa
neringsbudget. Als dat op is en de
provincie betaalt de beheerskos
ten niet, dreigt een faillissement.
Zeeland Seaports klopt dan moge
lijk aan bij zijn aandeelhouders,
waaronder de provincie. De belan
gen zijn met elkaar verknoopt.
aan Europa en aan het Rijk. Brus
sel, dat weigerde een stokje te ste
ken voor de dump van fosfor en
dus Thermphos aan zijn lot over
liet, hield de knip dicht. Ook het
Rijk deed weinig. Het ministerie
van Infrastructuur en Milieu, toe
zichthouder omdat er in de
Thermphos-installaties ook licht-
radioactief materiaal zit, zegde uit
eindelijk 3,5 miljoen euro toe.
Pogingen om de schoonmaak
kosten te verhalen op de vervuiler
mislukten. Voormalig eigenaar
Nahum Galmor van Thermphos
kon juridisch niet worden aange
pakt.
Waarom zit de provincie nu met
de gebakken peren?
Het gesteggel over wie de sane-
ringskosten moet betalen, werd
zo een juridische strijd tussen
enerzijds de curatoren en ander
zijds de provincie (verlener van
en toezichthouder op de milieu
vergunningen) en grondeigenaar
Zeeland Seaports. In 2014 beslo
ten ze de strijdbijl te begraven en
een deal te sluiten. Die overeen
komst werd lange tijd geblok-
Hebben de curatoren iets ver
keerd gedaan?
Destijds zagen ze de fosfor als
grondstof die bij een doorstart
geld zou opleveren. De keuze om
voor spoorlijnen, zei eerder dat de
regio tot 2028 geduld moet heb
ben, omdat het Meerjarenprogram
ma Infrastructuur, Ruimte en
Transport (MIRT) is volgeboekt.
Met de nieuwe duurzaamheids
ambities hoopten de vier partners
een breekijzer in handen te heb
ben, maar Dijksma hield gisteren
de deur dicht. Ook volgend jaar
wordt er in het MIRT-overleg niet
over beide goederensporen gespro
ken, zei ze. En als ze eenmaal een
keer de agenda halen, wat pas
over jaren kan zijn, moet uitge
breid worden onderzocht of de
goederensporen rendabel zullen
zijn. Kortom, de staatssecretaris
hield de boot af. „Ik ga niks belo
ven wat ik niet waar kan maken."
Portiz, Zeeland Seaports, ZMf
en provincie oogstten wel lof.
Dijksma prees de ambitie om eco-
Over goederenlijnen
ga ik niks beloven
als ik dat niet
kan waarmaken
nomisch groei gepaard te laten
gaan met een beter leefmilieu en
schonere lucht en met herstel van
getijdenatuur in de Westerschelde
en kreken in Zeeuws-Vlaanderen,
zodat de bever en de otter er res
pectievelijk in 2020 en 2025 terug
keren. „Een ijzersterk plan. Ik ben
er trots op."
Maar daarmee gaf ze de Zeeuw
en nog geen tastbare steun voor
het plan. De in Zeeland gewenste
goederensporen sluiten aan bij
het Europese beleid om slimme
en duurzame logistieke verbindin
gen te maken. Honderden miljoe
nen euro's zijn en worden gesto
ken in een betere vaarroute tus
sen Zeeland en Parijs. In Terneu-
zen wordt een tweede zeesluis ge
bouwd, maar twee noodzakelijke
goederenlijnen die samen niet
eens zo gek veel kosten (zo'n 200
miljoen euro), kunnen er voorlo
pig niet af.
dinsdag 25 oktober 2016
fosfor is een loden last
—Sharon Dijksma, staatssecretaris
Staatssecretaris Sharon Dijksma neemt in Goes het gezamenlijke
duurzaamheidsplan in ontvangst, foto marcelle davidse
