3
Dominee Woede mocht er in de gereformeerde
omgeving van zijn jeugd niet zijn. In zijn boek
'De dominee leert vloeken' breekt theoloog Rikko
Voorberg (36) een lans voor vloeken en agressie
om veranderingen teweeg te brengen.
„Natuurlijk, ik zie veel
woede om me heen. Maar ik
denk dat we niet per se minder woede moe
ten willen, maar bétere woede. Woede is
een energieke emotie, die mensen in bewe
ging zet. De politiek heeft het vaak over de
participatiemaatschappij, een lelijk woord
voor bezuiniging. Maar er zit wel wat in.
De mens moet zelf weer een schepper
worden. We moeten beseffen dat niet ande
ren - de politiek, de kerk, grote bedrijven -
de wereld gaan vormen tot hoe we die graag
zouden willen zien. Als je vindt dat er iets
ontbreekt of mankeert aan deze wereld, kun
je zélf iets veranderen. Er ligt veel meer in
onze macht dan we denken, als we maar in
beweging komen."
„Vaak kroppen we onze boosheid op omdat
kwaad zijn als onfatsoenlijk wordt be
schouwd. De mens moet redelijk zijn; woe
de is een ongenode gast die we onder con
trole moeten houden. Als dat niet lukt, dan
zijn ze vaak erg destructief in hun uitingen.
Dat vormt vervolgens een bevestiging
van de gedachte dat woede onder de duim
moet worden gehouden. Ik denk dat we
moeten leren dat woede verschillende ui
tingsvormen heeft. We moeten de rationele
kant van woede oefenen.
Het voorbeeld van Benno L., de voor on
tucht veroordeelde zwemleraar, vond ik op-
vallend. Mensen stonden te protesteren bij
de flat waar hij na zijn voorwaardelijke vrij
lating kwam wonen. 'Onze kinderen lopen
gevaar! Wij moeten ze beschermen tegen
deze gevaarlijke man!' Terwijl de kans op
recidive vooral groot is als iemand wordt
uitgesloten. Dat betekent dat als ik mijn
kinderen wil beschermen en deze man om
die reden uitsluit, ik de kans vergroot dat
hij opnieuw iemand misbruikt.
Als ik écht kwaad ben over wat hij heeft
gedaan en wil dat iets verandert, moet ik
hem de hand schudden. Dat heb ik ook ge
daan. Een waarheid die zo ongemakkelijk
is, willen we niet onder ogen zien.
We hebben meer gemeen met iemand als
Benno L. dan we willen weten. Door hem te
haten, kunnen we doen alsof we dit kwaad
uit de samenleving hebben gebannen. Maar
het meeste misbruik vindt plaats in fami
lieverband.
Het is arrogant te denken dat als je de
zelfde opvoeding had gehad, dezelfde situa
tie had meegemaakt, hetzelfde karakter had
gehad, niet hetzelfde had gedaan."
„Voor mij ligt het verschil in het feit dat ik
het niet meer goed wil doen om uiteinde
lijk een goed mens gevonden te worden; ik
voel me verlost van het streven er eentje te
worden en dan wordt alles wat we goed
doen alleen maar extra tof.
Voor mij begint het christelijke verhaal
op het moment dat Benno L. wordt aange
houden en weet dat zijn dubbelleven op
houdt, en daarbij opluchting voelt. Hij on
derkent het slechte in hemzelf. Wij zijn al
lemaal ten diepste verbonden aan het on
recht en het kwaad op deze planeet. Pas als
je dat onderkent, kan het beter worden."
„Stap één is onderzoeken waarom je precies
kwaad bent. Zo kun je vermijden dat je pre
cies datzelfde doet en daardoor nieuwe
slachtoffers maakt. Zoals mensen uit te
sluiten omdat ze 'dat verdiend hebben'.
Een goed voorbeeld van hoe je op de
juiste manier je woede kunt aanwenden, is
het verhaal van de Indiase Dashrath
Manjhi, dat ik ook in mijn boek heb opge
nomen. Hij woont in India bij een berg. Aan
de andere kant ligt een stadje met voorzie
ningen. Om medicijnen te krijgen, moeten
de dorpelingen om de berg heen lopen of
eroverheen, met gevaar voor eigen leven.
Wanneer zijn vrouw haar heup breekt en
uiteindelijk overlijdt door gebrek aan medi
sche middelen, verkoopt hij zijn geiten en
begint daar met een hamer en een beitel te
beitelen, dag in dag uit, twintig jaar lang,
totdat hij een weg heeft uitgehakt van 10
meter diep en 3 meter breed.
Dat vind ik een ongelooflijk beeld. Hij
was gefrustreerd genoeg om te zeggen: nu
is het klaar, nu ga ik er zelf iets aan doen.
Frustratie is een heel goede drijfveer. Voor
mij is de belangrijkste sleutel dat je gaat
brengen wat je zelf mist, en dat je eigen
overtuiging vlees en bloed wordt en niet al
leen protest blijft."
„MH17 was neergestort en ik schreef voor
nrc.next essays met geloof als uitganspunt.
Bij een onderwerp dat met zoveel pijn, ver
driet, angst en frustratie gepaard ging,
mocht de toon beslist niet zalvend, oplos
send of aai-over-de-bolachtig zijn. Ik zocht
een woord dat mij zou passen om die ge
voelens tot uitdrukking te brengen. God
verdomme is een rauw en onfatsoenlijk
woord, en het geeft uitdrukking aan het ge
voel dat iets wat naar mijn mening niet bij
onze wereld zou moeten horen.
Het is voor velen een godslasterlijk
woord, en voor hen is het pijnlijk dat ik het
gebruik. Dat begrijp ik, maar het wordt ge
bruikt in een context waarin een enorme
hoeveelheid pijn benoemd móét worden.
Als je iets niet langer wenst te accepteren, is
de volgende stap in actie komen om de si
tuatie te veranderen."
dinsdag 25 oktober 2016
GO
hoger tempo om te oe
fenen om ook dan aan
dachtig te zijn. Wel zo
prettig, vind ik.
Ik voel de zon weer, zie
bomen om me heen,
herinner me de vakantie
en peins over wat ik
over deze workshop zal
schrijven. „Aandachtig
zijn geeft je inzicht in je
zelf." Juist ja. Maar ik
ben ongeduldig, streng
voor mezelf en eigen
wijs. Maar ja, ik geniet
wel van de natuur.
Anke Wel ten
Sfeer in
de les
Het zijn leergierige
cursisten die van
rust in een mooie
omgeving houden.
Cursisten die moeite
hebben om aandacht
op te brengen,
trekken juist relatief
veel aandacht.
Snel aan
te haken
Kwaliteit van
de leraar
Ja, zelfs als je niet
goed ter been bent.
Dan loop je gewoon in
je eigen tempo.
Je moet het wel wil
len, al die aandacht
opbrengen. Ben je erg
ongeduldig of ge
stresst, dan kan het
vervelend worden.
Zeer ervaren,
geduldige en kundige
docent. De les is een
goede mix van
leren door te doen,
kennisoverdracht en
aandacht voor wat
zich voordoet.
Geen minpunten.
Prijs
kwaliteit
20 tot 30 euro voor
een hele ochtend.
Maar er zijn sessies
van anderhalf uur
voor 10 euro.
De sfeer in de groep
en wat je eruit haalt is
erg afhankelijk van
de groep.
Lopen: mindfulness in de
natuur, fotoshutterstock
Eind
oordeel
Als het je
niet alleen
om de
natuur
gaat.
'Woede
zet ons in beweging'
Vivian de Gier
Je houdt een pleidooi voor
woede, vloeken en agres
sie. Hebben we daar niet
al genoeg van in onze
samenleving?
Kunnen we nog wel op een goede manier
boos worden?
M Rikko Voorberg: verlost van het stre
ven een goed mensen te worden.
FOTO DINGENA MOL
Je pleit voor zondebesef: het realiseren
dat we allemaal fouten en verkeerde
keuzes maken. Waarin verschilt dat van
het idee van schuld en boete dat de kerk
altijd over de mens uitstortte?
Hoe kunnen we leren beter boos te zijn?
Waarom hebben we daar 'godverdomme'
voor nodig?
De dominee leert vloeken van
Rikko Voorberg verschijnt vandaag bij
De Arbeiderspers. Prijs: 18,99 euro.
