13"'" It l Jfeè'
1299,-
www.debommel.com
Zelden gehoord,
zelden gezien
ELKE ZONDAG OPEN!
1
4 ZEELAND
299,-
Wekenlang zat ze
in een isoleer
kamer achter een
glazen wand
r
loedneuzen, blauwe
plekken en vermoeid
heid. Daar had Lydia
al last van zolang ze
zich kon herinneren.
Pas op haar 9de beseften haar
ouders dat er iets goed mis was.
„Lydia had een blauwe plek zo
groot als een hand. Bijna zwart
was-ie. Ze kon zich niet herinne
ren dat ze zich had gestoten. En
als we erop drukten, deed het
geen pijn", vertelt haar vader Ro
nald. „Voor de zekerheid gingen
we ermee naar de dokter."
Er werd bloed geprikt en ze zou
den binnen een week de uitslag
krijgen. Maar de volgende dag wer
den Lydia's ouders al gebeld met
het verzoek hun dochter van
school te halen en haar met spoed
naar het ziekenhuis te brengen.
„Na weken onderzoek kwamen ze
erachter dat ik MDS had", zegt ze.
Het myelodysplastisch syn
droom (MDS) is een groep been-
mergstoornissen waarbij de pro
ductie van bloedcellen ernstig is
verstoord. In het ergste geval kan
het zich ontwikkelen in acute leu
kemie. En dat scenario was bij Ly
dia aannemelijk, als er niet gauw
iets zou gebeuren.
Ze probeerde allerlei kuren en
de zwaarste medicijnen, maar
niets sloeg aan. Ronald: „We wil
den een beenmergtransplantatie
zolang mogelijk uitstellen, omdat
er veel risico's aan zitten." Maar in
2010 moest Lydia er toch aan gelo
ven. De dokters stelden haar ge
rust. 'In zeker 80 procent van de
gevallen, slaat het aan', hadden ze
gezegd.
Een stamceltransplantatie is een
ingrijpende behandeling, omdat
het lichaam als het ware wordt ge-
reset. Lydia (toen 11) kreeg eerst
een chemokuur, om de kwaadaar-
de Bommel Meubelen
Het blokfluitkwintet
Seldom Sene is opge
richt in 2009 en de
vijf musici hebben
allen een band met het conserva
torium in Amsterdam. Het eer
ste stuk dat ingestudeerd werd
was Seldom Sene, een lied van de
Engelse componist Christopher
Tye. De naam van het kwintet
was toen geboren.
In Hengstdijk was Stephanie
Brandt vervangen door
Yi-Chang Liang uit Taiwan. Hier
door werd de internationale
stempel nog groter; de leden ko
men uit Nederland (Hester
Groenleer), Engeland (Ruth
Dyson), Duitsland (Eva Gemein-
hardt), Spanje (Maria Martinez
Ayerza) en Taiwan. Zij verston
den elkaar perfect in de universe
le muziektaal.
Seldom Sene brengt vooral
oude muziek, maar pakt ook uit
met eigentijdse composities
en/of verrassende arrangemen
ten. Het optreden is een visuele
en auditieve belevenis. Er wordt
gespeeld op vele verschillende in
strumenten van sopranino tot
en met contrabasblokfluit (re
naissance-, barok- en moderne
instrumenten).
Het programma Taracea is zorg
vuldig samengesteld. Taracea is
een houten mozaïek. De werken
vormden kleurige stukjes die in
elkaar gepast werden. Misschien
iets teveel van dezelfde kleuren,
maar vooral het deel na de pauze
zorgde voor een grotere verschei
denheid. Er werd voortdurend
gewisseld van instrument en de
meeste composities werden uit
het hoofd gespeeld. Dit leverde
regelmatig een aantrekkelijk
schouwspel op. Alle leden van
de blokfluitfamilie werden voor
gesteld en uit die instrumenten
stroomden prachtige klankgol-
ven.
De techniek van de musici is
fantastisch. De muziek komt zui
ver en mooi rond over; van grom
mende bastonen tot en met vro
lijke swingende nootjes uit de so
praan fluiten. Of het nu een gees
telijk lied is, een arrangement
van een Brandenburgs Concert
of de Fantasia van Bach, of virtu
oze Spaanse dansen, alles werd
met elegantie gebracht. De mo
derne werken van Frenzel en Re-
ger pasten naadloos in het pro
gramma. De minimal music van
Die Sonne en vooral de Clock
work Toccata, met wisselende rit
mes van Fulvio Caldini, deden
het geweldig. Ook de effecten in
de dansen die aan het Spaanse
Hof werden gespeeld, kwamen
charmant en sprekend over.
werken aan een documentaire.
„Dat wou ik wel", zegt ze. „Ik was
zelf al van plan om een videodag
boek bij te houden, om anderen te
laten zien wat ik meemaakte. En
omdat ik zo vaak alleen was, was
het tegelijkertijd een manier om
mijn verhaal kwijt te kunnen."
In de film is te zien hoe bang de
tiener is om dood te gaan, hoe
haar haren uitvallen en hoe ze er
achter de glazen wand alles aan
doet om er weer bovenop te ko
men. Inmiddels kan Lydia weer
dansen en naar school. „De artsen
zullen niet zeggen dat ik ben gene
zen. Er kan altijd nog één slechte
cel zitten, die zich weer gaat de
len. Maar tot nu toe zijn mijn
bloedwaardes relatief goed", ver
telt ze. „Ik ben nog steeds heel erg
bang voor de dood en moet de
rest van mijn leven voor contro
les naar het ziekenhuis.
Maar ik ben dankbaar
dat ik nog leef."
dige cellen in haar lichaam te ver
nietigen. Daarna kon het gedo
neerde, gezonde beenmerg toege
diend worden. Omdat ook haar af-
weercellen door de chemo kapot
waren gemaakt, moest alles in qua
rantaine gebeuren. Achter een gla
zen wand. Tot haar afweersys
teem weer op gang kwam, mocht
ze haar kamertje niet uit. Zes we
ken lang moest iedereen die bin
nen kwam, zich aan strenge proce
dures houden: ontsmetten, een
speciaal pak, een mondkapje,
handschoenen... Alles om te
voorkomen dat er bacteriën bij
de kwetsbare Lydia konden ko
men. „Het was heel vervelend
om elkaar niet te kunnen troos
ten of knuffelen, zonder dat er
plastic tussen zat", zegt haar va
der.
En dan werd na
drie maanden
ook nog
eens dui
delijk
dat de
trans-
tie niet had geholpen. Ze kon
weer van voor af aan beginnen
met allerlei nieuwe medicijnen en
behandelingen. „Soms ging het
even goed", zegt Lydia. „Maar dat
duurde nooit lang."
planta-
Camera's
In 2015 kon een tweede stamcel
transplantatie niet
langer uitblij
ven. Terwijl
Lydia zich
daarop
voorbe
reidde,
werd ze
door
haar arts
gevraagd
of ze wil
de mee-
Eindhoven Utrecht Rotterdam Strijen (Zondaglg^^sw
Breda De Lier Zoeterwoude Amsterdam nieuwi
zaterdag 15 oktober 2016
Lydia in hoofdrol die niemand wil
Lydia Vale (16) uit Lewedorp
heeft de hoofdrol in een docu
mentaire waar niemand in wil
voorkomen. Ze leed aan een
zeldzame bloedziekte en onder
ging twee beenmergtransplanta
ties. In 'De Wand' is te zien hoe
ze, afgesloten van de buitenwe
reld, vecht voor haar leven.
Elodie Kint
Lewedorp
B
Schuifdeurkast
Riverwoods
H220xB160xD50cm
Fauteuil Dyce
H80xB61xD73cm
Hoekbank Bonita
H89xB298xD105/213cm
Zoals afgebeeld
Jeanette Vergouwen
RECENSIE
Festival Zeeuwsch-Vlaande-
ren: Taracea. Door blokfluitkwin
tet Seldom Sene. Gehoord don
derdag 13 oktober in de Cathari-
na Kerk in Hengstdijk.
De documentaire
gaat vandaag in pre
mière op filmfestival
Cinekid. Volgend
jaar wordt de
film uitgezon
den op NPO
Zapp. De trai
ler is nu al te
zien op pzc.nl.
