'Schone
gascentrales
gesloten'
Bouw vraagt Blok om
minder bureaucratie
E 17
Jeroen Dijsselbloem is er klaar mee, met dat
zwartkijken over de economie. Volgens hem doen
we het helemaal niet slecht. „Misschien kijken we
wel naar de verkeerde cijfers."
Geen steun Deutsche Bank
Dijsselbloem denkt even, geeft niet direct
antwoord op de vraag. „Er zit ook iets an
ders in, waar ik steeds meer over nadenk.
Begrijpen we de huidige economische ont
wikkelingen nog wel goed? Meten we de
productie nog wel goed, meten we de goeie
dingen? Er is een aantal zaken fundamen
teel, langjarig aan het veranderen. Er is veel
kritiek op de ECB, vanwege het monetaire
beleid en de lage rente die daarvan het ge
volg zou zijn. Maar de rente daalt al heel
lang, al twintig jaar, in de hele westerse we
reld. Dat heeft te maken met technologi
sche en demografische ontwikkelingen.
Maar we hebben nog steeds de instrumen
ten van vroeger: die zijn geënt op hoe de
economie lange tijd werkte. Past dat nog
wel?"
Wat hij maar wil zeggen: misschien vertel
len de cijfers waar we - het IMF voorop -
naar kijken, niet het hele verhaal. „Per
hoofd van de bevolking is ons inkomen nog
steeds heel hoog. Wij zitten ons steeds
maar te beklagen dat de groei in Europa ach
terblijft bij de VS. Maar als je er echt goed
naar gaat kijken, zie je dat de groei per
hoofd van de bevolking in Europa de afgelo
pen jaren net zo hoog was als in de VS, en
nu zelfs iets hoger."
BUFFERS
„Ja en nee. Tegen mensen die zeggen 'het
gaat nu wel beter, maar we zitten nog niet
op het niveau van voor de crisis' zeg ik: dat
idee moeten we echt loslaten. Voor de cri
sis was de groei gedreven door kredieten,
door allerlei bubbels, zoals op de woning
markt. Dat moeten we niet terug willen.
Moeten we dan tevreden zijn? Als je bij
voorbeeld naar de werkloosheid kijkt, zeg
ik nee. Er zijn nog veel mogelijkheden om
het beter te doen dan nu. Maar daar zijn
wel hervormingen voor nodig."
„Nee, dat klopt. Misschien moeten we leren
om hervormingen beter te timen en te ont
werpen. Neem de verhoging van de
AO W-leeftijd. Hadden we mensen niet
meer keuzevrijheid kunnen bieden? Dat ze
konden kiezen voor een iets lagere
AO W-leeftijd in ruil voor een iets lager
pensioen? Het is belangrijk mensen ruimte
te geven tijdens hervormingen. Maar als ik
kijk naar de hervormingen die dit kabinet
heeft doorgevoerd: veel keus hadden we
niet."
„De vraag is wat voor perspectief je laag-
en middelbaar opgeleid personeel kunt bie
den. Als mensen denken dat ze eruit lig
gen, dan moet je niet gek opkijken als ze
zich afkeren. Daarom moet er veel meer ge
beuren aan het opleiden van mensen, eer
der en beter. Dat vergt inspanning van be
drijven. Nu komen ze pas in actie als er
5.000 mensen uit moeten, zoals bij ING.
Dan komt er een sociaal plan met oplei
dingsmogelijkheid. Waarom is dat er niet
van te voren?
Iedereen zou standaard opgeleid moeten
worden. Nu is dat onderdeel van een pak
ket op weg naar de uitgang. Daarnaast moe
ten de loonkosten aan de onderkant van de
arbeidsmarkt omlaag. Anders zal de uit
stroom alleen maar verder gaan. En de kans
voor die mensen om weer binnen te ko
men, wordt met al die nieuwe technologie
steeds kleiner."
RWE, het moederbedrijf van Es-
sent, legt zijn grote gasgestookte
centrale Moerdijk t vanaf t februa
ri 'in de mottenballen'. Zijn klei
nere energiecentrales in Den
Bosch, Bergen op Zoom, Erica en
Klazienaveen, die al sinds 2012 stil
lagen, worden op 1 december volle
dig van het elektriciteitsnet ge
haald.
Ook de grote Clauscentrale in
Maasbracht, die al sinds 2014 stil
ligt, blijft volgens de Duitse ener
giereus komende jaren buiten ge
bruik. Vorige week kondigde con
current Engie (het voormalige
GDF Suez) al aan de helft van zijn
gascentrales in Nederland te slui
ten. Twee van de vijf eenheden
van de gasgestookte Eemscentrale
sluiten definitief. Daarnaast wor
den eind volgend jaar nog eens
twee Nederlandse centrales 'in de
mottenballen' gelegd. Dat bete
kent dat er nog wel onderhoud
wordt gepleegd, zodat het Franse
energiebedrijf de optie open
houdt om de centrale ooit weer
op te starten.
„Met de huidige hoge gasprijs is
het voor ons economisch helaas
niet rendabel om de centrales te la
ten draaien", verklaart een woord
voerder van RWE. „Wij verwach
ten niet dat daar voorlopig veran
dering in komt."
De kolencentrales, waaronder
de Amercentrale in Geertruiden-
berg, blijven wel open. Vanwege
de lage steenkoolprijs kan stroom
daar goedkoper worden opgewekt.
Kolencentrales stoten echter aan
zienlijk meer CO2 uit dan gascen
trales.
Om verdere klimaatverandering
te voorkomen wil een meerder
heid van de Tweede Kamer alle ko
lencentrales in Nederland sluiten.
In het Energieakkoord beloofden
de energiebedrijven in 2013 zelf al
om vijf van de tien Nederlandse
kolencentrales te sluiten.
Dat ze nu juist hun schonere
gascentrales stilleggen, toont vol
gens energiedeskundige René Pe
ters van TNO hoe weinig invloed
de Nederlandse overheid heeft op
de energiesector. „Als de kolencen
trales in Nederland dicht moeten,
kan RWE zijn kolencentrales in
Duitsland extra laten draaien.
Energie is een internationale
markt van vraag en aanbod. In
Duitsland wordt regelmatig zo
veel gesubsidieerde zonne- en
In het
Energieak
koord beloof
den de ener
giebedrijven in
2013 zelf al
om vijf van de
tien Nederland
se kolencen
trales te slui
ten.
windenergie geproduceerd dat die
moet worden geëxporteerd. Groe
ne energie krijgt voorrang op het
net. Dat drukt de prijs."
Tegelijkertijd is de vraag naar
stroom gedaald. Het is volgens Pe
ters maar zeer de vraag of die ooit
het niveau bereikt dat vóór de eco
nomische crisis werd verwacht.
„Huizen worden beter geïsoleerd
en particulieren en bedrijven zijn
zelf met zonnepanelen meer en
meer stroom gaan opwekken."
Eén van de redenen waarom de
gascentrale Moerdijk 1 overigens
sluit, is dat een naburige fabriek
op het industrieterrein zijn con
tract met RWE heeft opgezegd: de
fabriek gaat zelf elektriciteit op
wekken.
ZOETERMEER De overheid
kan 300 miljoen euro per jaar
besparen door alle huizen, ge
bouwen in Nederland in een
centrale database te registreren.
De gezamenlijk bouw en indus
trie pleiten hiervoor in een
brief aan minister Blok (Wo
nen). De ruim 10 miljoen hui
zen en bouwwerken in ons
land moeten aan allerlei wette
lijke eisen voldoen. Daarbij zijn
vier ministeries betrokken,
plus talloze inspecties en hand-
havingsdiensten. „Als we dat ef
ficiënter inrichten worden be
drijven verlost van veel bureau
cratie en ontstaat een forse ver
laging van administratieve las
ten", zegt Ineke Dezentjé Ham
ming, voorzitter van FME.
Bouwend Nederland en UNE-
TO-VNI verbazen zich al jaren
over de periodieke controle van
cv-ketels. „Daar gelden nu drie
aparte regelingen en drie keu
ringsregimes waar vier instan
ties bij zijn betrokken", aldus
Titia Siertsema, voorzitter van
UNETO-VNI. Onbelangrijk is
het voorstel niet: elk jaar vallen
er circa tien koolmonoxidedo-
den door slecht onderhouden
ketels.
dinsdag 11 oktober 2016
'We klagen we
maar ons
inkomen is nog
De kritiek is toch ook dat er wel groei is,
maar dat die structureel veel te laag is?
Zijn onze ambities te hoog?
Deutsche Bank
hoeft als het aan
Jeroen Dijssel
bloem ligt niet te
rekenen op
staatssteun. „In
het theoretische
geval dat ze ge
red moeten wor
den, dan gelden
de regels ook
voor hen. Ik ben
echt bikkelhard
op dit punt." De
bank zit in proble
men door een
aaneenschake
ling van schanda
len, waarvan een
dreigende miljar
denboete van de
VS de belangrijk
ste is. Dijssel
bloem vindt de
boetes die de
Amerikanen uit
delen 'buitenpro
portioneel'. „Ban
ken zijn druk
extra kapitaal op
te halen om de
buffers te ver
sterken. Maar ze
moeten dat nu af
staan aan de
Amerikanen."
Daar zijn de mensen nu niet zo happig op,
toch?
Een andere discussie die speelt is die
over technologie en werkzekerheid.
Steeds meer werk kan gedaan worden
door robots. Hoe kijkt u daar tegenaan?
Terwijl de Tweede Kamer de ver
vuilende kolencentrales wil slui
ten, leggen de energiebedrijven
juist hun schonere gascentrales
stil.
Annemieke van Dongen
Moerdijk
