Refojongere beschermt zichzelf
13
Jerry Mangelschots' verlangen naar liefde, warmte, geborgenheid
U
Achter de man zit een andere, al
leen aan een tafeltje. 'The
preacherman' is de titel van het
doek. Het speelt zich af in een
bijna lege snackbar. Buiten is het
nacht, binnen straalt hard licht.
Een scène vol mogelijke verhalen.
Die je niet hoeft te kennen om
het gevoel van eenzaamheid op te
pikken dat de voorstelling uit
straalt. Mensen op zoek naar gezel
schap en naar antwoorden. De
man met het boek zal ze wellicht
denken te hebben. Maar maakt
dat hem gelukkig? Wat drijft hem
midden in de nacht deze vrouw
aan te spreken? Zendingsdrang of
verlangen?
Mangelschot baseert zijn compo
sities vaak op filmscènes. Titels als
'The graduate' of'The lonely man'
verwijzen er direct naar. 'Calling
mrs. Robinson' is een indirecte
verwijzing naar 'The graduate',
waarin de adolescent Benjamin
een relatie heeft met een vriendin
van zijn ouders. Maar uiteindelijk
haar dochter prefereert. Dat
brengt me op een thema dat ik in
de zestien olieverfdoeken als lei
dend herken. Het verlangen naar
liefde, warmte, geborgenheid. In
de Hollywoodfilms waar Mangel
schot zich door laat inspireren
staat dat centraal. Die films zijn
vaak al tientallen jaren oud. Dat
versterkt op een of andere manier
de melancholieke sfeer van de
schilderijen. Ze tonen een wereld
die al verleden tijd is. Die in deze
vorm zelfs nooit echt heeft be
staan. Film is immers fictie. Maar
als wij met Mangelschot de gevoe
lens van de personages herken
nen, zijn we dan niet net zo als
zij? Ook al komen ze uit Hol-
lywoordstudio's?
'Is er vooruitgang in de kunst?'
was een vraag tijdens het Filoso
fisch Café Middelburg afgelopen
Jerry Mangelschots exposeert in de
vernieuwde kunstuitleen Terneuzen. De
uitleencollectie is verplaatst naar de pijpenla
waar eerst de tentoonstellingen te zien waren.
In de 'nieuwe' zaal komt het oeuvre van
deze Vlaamse schilder goed tot zijn recht.
Het is meestal donker
in de schilderijen
van Jerry Mangel
schots (Antwerpen,
1971). Ik zie mensen
aan de bar of de roulettetafel. Al
leen in een verder uitgestorven 'di
ner'. Een man close-up in een
taxi. In zijn ogen een zee van ge
dachten en vragen. Sommige tafe
relen vertellen over een poging tot
contact. Een man staat met gevou
wen armen, een boek in zijn han
den, zijn blik gericht op een
vrouw die aan de bar zit en met
haar mobiele telefoon bezig is.
zondag. Ja, kunst is verbreed en
verdiept en het publiek is ver
groot, werd er betoogd. Zijn wij
mensen er ook op vooruitgegaan?
Veel mensen leven comfortabeler
Dan gaat zijn werk
in de richting van
een synthese van
Edward Hopper
en Isaac Israëls
dan ooit. Maar is er minder een
zaamheid?
Jerry Mangelschot heeft een uni
verseel thema omarmd. Is zijn
werk ook schilderkunstig de moei
te waard? Ja, hoewel ik niet al het
werk even sterk vind. 'The
Preacherman' bijvoorbeeld oogt
stijfjes. De borstelige toetsen waar
mee Mangelschot deze compositie
opbouwt zijn soms wat houterig.
In 'Looking for Love' gebruikt hij
ze vrijer, beweeglijker. Dan zin
dert de kleur en gaat zijn werk in
de richting van een synthese van
Edward Hopper en Isaac Israëls.
Net zoals in 'The projector', in
mijn ogen het sterkste werk van
de tentoonstelling. Mangelschots
is wellicht primair geraakt door
het licht, de sfeer, de compositie.
Maar dit werk heeft een extra
laag. Deze keer 'gebruikte' Mangel
schots een Italiaanse film. 'Nuovo
cinema Paradiso'. De projecteur
ziet dag en nacht het leven in
films voorbijgaan, maar staat hier
zelf met lege handen. Dat sluit
prachtig aan bij de film, waarin re
gisseur Salvatore teruggaat naar
zijn geboortedorp om de begrafe
nis van zijn vriend, de projecteur,
bij te wonen.
Afgelopen donderdag stonden
Jonathan Murre (21) en
Maartje Jacobusse (18) promi
nent in Trouw. Deze jongeren uit de
gereformeerde gemeente in 's-Gra-
venpolder zijn eikaars buddy als het
gaat om internetgebruik. Hoe verta
len orthodox protestantse jongeren
Bijbelse waarden in dagelijks gedrag?
Het jonge stel vertelt over het ge
bruik van Yona, een app voor pc, ta
blet en smartphone. Het idee is als
volgt. Als jongere maak je keuzen. Je
vindt misschien dat je geen pornosi
tes mag bezoeken of maar een be
paald aantal uren per dag op internet
mag rondscharrelen. Dan kun je met
jezelf daar afspraken over maken,
maar die delen met een vriend of
vriendin is handiger. Je legt je voor-
Monniken
werk
José Baars schrijft
wekelijks over reli
gie en kerken in
Zeeland. Kijk
voor haar blog op
pzc.nl/monniken
werk.
nemen daarnaast vast in de app. En
stel dat je in plaats van de vastgeleg
de maximale vier uur, tien uur inter
net op een dag, dan krijgt die goede
vriend een seintje. Dat is dan een ge
legenheid om met elkaar in gesprek
te gaan. Ik vraag me af waarom mijn
hersens huppelen wanneer ik me
zo'n conversatie voorstel. Zou Jona
than tegen zijn te lang online shop
pende Maartje zeggen: 'Zo meis, was
je weer begerig naar het aardse
goed?'
Ik deed lang onderzoek naar hoe re
formatorische jongeren de wereld
buiten hun eigen kerkelijke kring le
ren kennen. Internet zult u zeggen.
Nou dat klopt. Eerst was er vlak voor
de eeuwwisseling de geautomatiseer
de typemachine, toen de telefoonlijn
en de internettende jongere. Ook in
reformatorische kring. Pas van later
datum zijn internetfilters en cursus
sen mediaopvoeding voor ouders,
die zelf pas veel later naar de knop
pen gingen. Internet biedt jongeren
zicht op de wereld.
En och wat zijn er een pogingen ge
daan om daar in reformatorische
kring een stokje voor te steken. Des
te strakker in de leer, des te meer be
perkingen het kerkverband haar le
den oplegt, des te aantrekkelijker
lijkt het - voor jongeren - om de we
reld achter de opgetrokken muren te
verkennen. Het maakt nieuwsgierig.
Angst regeert vooral bij ouders, die
weten dat de mens geneigd is tot alle
kwaad. Maar het helpt weinig. Jonge
ren die op een reformatorische
school voor voortgezet onderwijs 'er
bij horen' wisselen codes uit waar
mee het refoproof internetfilter
thuis uitgezet of omzeild kon wor
den. Prachtige openhartig vertelden
scholieren hun verhaal, nadat ik
vroeg: 'Wat klik jij op internet weg,
wanneer je een van je ouders de trap
op hoort lopen?'
Als ouders met kinderen spreken
over hun waarden, wat belangrijk en
nastrevenswaardig is in het leven,
kunnen jongeren zich zelfstandig be
grenzen. Regels stellen zonder uitleg
daagt jongeren meer uit die te over
schrijden.
Yona geeft jongeren onderling een
hulpmiddel om hun voornemens na
te komen. Ik vind het logisch dat
juist in Zeeland jongeren de app ge
bruiken. Weten we hier niet echt
van de risico's om (letterlijk) over
spoeld te raken? En zit dat zo op on
ze ruggengraat, in ons wezen, dat we
waar nodig zelf dijken opwerpen en
die bewaken?
zaterdag 8 oktober 2016
Hollywoodfilms als inspiratie
voor verbeelden eenzaamheid
Nico Out
Looking for answers van Jerry Mangelschots.
Expositie: Tot en met 28 okto
ber. Kunstuitleen Terneuzen.
Bellamystraat 26a. Dinsdag tot en
met vrijdag 13.00 -17.00 uur.
Zaterdag 10.00 -14.00 uur.
'The projector' is voor Nico Out het sterkste werk van de tentoon
stelling.
José Baars
