KRONIEK MIJN MA SREAGEREN?
Als je het niet
meer kan zeggen,
maak je een
geluid, je klakt
Wekelijks schrijft Hugo
Borst over zijn moeder,
die aan alzheimer lijdt. Hij
ziet haar steeds vaker
gebaren maken als ze
iets wil zeggen.
Is ik als kind te Rotter
dams sprak, corri
geerde ma me. Dat
deed ze zeer effectief.
Ze bootste na wat ze
me had horen zeggen. Dat
werkte.
Het gekke is dat ma in hartje
Crooswijk is geboren en opge
groeid, onder niet al te florissante
omstandigheden: in een arbei
dersgezin in de vooroorlogse
crisistijd. Maar bij de familie
Huijsdens sprak niemand plat
Rotterdams. Bij mijn vader - de
Borsten woonden ook in Croos
wijk - trouwens ook niet.
Mijn broer en ik leerden van
onze ouders ABN, Algemeen Be
schaafd Nederlands. Toch zwalk
ik al heel mijn leven tussen een
beetje Rotterdams en ABN. Een
voetbalvriend betrapte me eens
schaterlachend op een kakkerige
rrrr. Die moet ik van ma hebben
geleend, want tegen vreemden
sprak ma vaak licht geaffecteerd.
Nu er bij mijn moeder niet veel
taal meer over is, valt er voor
haar niks meer te corrigeren.
Toch is de bemoeial in ma nog
niet gestorven. Als er in haar
Brilletje
gerde. De mevrouw in de rolstoel
huilde onhoorbaar en in ma's
ogen zag ik medeleven met haar
medebewoonster. Ze is altijd een
enorm goede trooster geweest.
Nu er bijna geen woorden meer
stromen, doet ma het steeds
vaker met klakgeluid of een ge
baar. Als ze geen zin heeft in een
verzorgster, maakt ze met haar
arm een afwerende beweging. Ze
tikt soms op de arm van Wendy,
Martha of Marieke. Dat betekent
'laat me nou met rust', 'ik wil dit
niet.'
Heel soms zegt ma 'sorry'. Als
ze beseft dat ze niet zo aardig
is geweest tijdens het aankleden
bijvoorbeeld.
De fysiotherapeut in het Ver
pleeghuis vertelde ons laatst dat
het aannemelijk is dat ma haar
verzorgenden binnen afzienbare
tijd af en toe een mep zal geven.
Een gebaar uit onmacht, frustra
tie en verwarring. Als de hersen
ziekte de remmingen die ieder
gezond mens bezit heeft weg
genomen, krijgen sommige alzhei-
merpatienten losse handjes. De
verzorgsters zijn daar op voor
bereid en ingesteld. Ik nog niet.
een bescheiden vrouw maar altijd
aanwezig, soms zelfs heel dwin
gend. Ze maakte van haar hart
geen moordkuil. Ik heb dat trekje
van haar geërfd. Ik geef ook vaak
commentaar zonder dat ook
maar iemand daar om heeft
gevraagd.
Enfin, je kan het niet meer zeg
gen, dus maak je een geluid, je
klakt. Dat klakken deed ma laatst
in een ander verband. Een me
vrouw in een rolstoel huilde. Ma
stond niet op, maar liet haar tong
tussen tanden en gehemelte heen
en weer gaan. Ik weet zeker dat
ma niet klakte omdat ze zich er-
omgeving te hard wordt gepraat,
klakt ze een paar keer met haar
tong. Zo van: zet uw volumeknop
even zachter, a.u.b. Als het niet
snel genoeg stil is, klakt ma op
nieuw, en langer.
Ik schiet dan in de lach. Zo ken
ik je weer, denk ik dan. Ma was
magazine 37
magazine@persgroep.nl
Bij gebrek aan woorden
Als ze duidelijk wil
maken dat ze iets
bijzonders ziet,
maakt Hugo's
moeder dit gebaar.
WG
