'Uit voorzorg niet op
kunstgras spelen'
effeweg.nl
Fjordencruise Noorwegen
15
www.effeweg.nl of bel 0529 - 46 96 67
BOEK
NU!
MIS DIT NIET!
O Affl 'Op jacht naar het Noorderlicht^
VOOR: €1099,-
In Nederland liggen in totaal
bijna 2.000 voetbalvelden van
kunstgras. Wat er tussen de sprie
ten verstopt zit, weet lang niet ie
dereen, maar het is in feite che
misch afval: vermalen autoban
den. Dat betekent dat voetballers
duiken, sliden en vallen op velden
met rubberen korrels vol giftige
stoffen zoals zink, lood, benzeen
en ook PAKS, een verzameling
chemische stoffen die kanker kan
veroorzaken.
Terwijl andere rubbers die met
de huid in contact komen - speel
goed bijvoorbeeld - aan strenge ei
sen moeten voldoen, geldt dat
niet voor kunstgras. Van den Berg,
werkzaam bij de Universiteit
Utrecht: „De industrie heeft druk
op de overheid uitgeoefend om
daarvoor te zorgen. Daardoor kun
nen er in die korrels waardes zit
ten die tien tot honderd keer ho
ger zijn dan is toegestaan voor
speelgoed."
De vermalen autobanden
bootsen het effect na van een echt
veld. De bal stuitert er hetzelfde
en ze zijn goedkoper dan het alter
natief: kurk en kokos. Bovendien
werd er lange tijd vanuit gegaan
dat het spul net zo veilig is, op ba
sis van een onderzoek in opdracht
van het RIVM.
Het bleek het startschot voor de
massale aanleg van de velden
- pas later werd duidelijk dat het
onderzoek helemaal niet zo be
trouwbaar is. Slechts zeven vol
wassen voetballers speelden 2,5
uur op het veld, een deel van hun
urinemonsters was terzijde ge
schoven. Van den Berg: „Een twee
de- of derdejaars student zou al
signaleren dat dit niet in orde is."
Maar nieuw onderzoek laat voor
lopig nog op zich wachten. De Eu
ropese Commisie heeft een litera
tuuronderzoek ingesteld, maar dat
mt j vm
r. -
betekent dat alleen oude onderzoe
ken onder de loep worden geno
men. Terwijl er wordt gesnakt
naar tests die écht duidelijk ma
ken wat voor effect het spelen op
kunstgras op de gezondheid heeft.
„Zo is er bij dat onderzoek in op
dracht van het RIVM niet gekeken
naar de effecten op kinderen, ter
wijl we er in het algemeen van uit
gaan dat die gevoeliger zijn."
De link met leukemie en
lymfeklierkanker wordt gelegd, bij
voorbeeld door een arts in Ameri
ka, die zag dat veel van haar jonge
patiëntjes die aan die ziekte leden
keepers bij een voetbalteam wa
ren. Juist deze spelers liggen extra
veel in het gras en komen vaker
dan hun teamgenootjes in aanra
king met de korrels.
In Engeland houdt de vader van
een door ziekte getroffen keeperof
er nog meer zijn zoals zijn zoon
Maar doordat gedegen onderzoek
ontbreekt, kan geen direct ver
band gelegd worden tussen leuke
mie en kunstgrasvelden met ver
malen autobanden. Het probleem
is dat we gewoon te weinig weten.
Wat betreft de KNVB wel,
die de onrust serieus neemt maar
er nog niet van uitgaat dat de vel
den onveilig zijn. Van den Berg
zegt het tegenovergestelde. „Zo
lang er geen duidelijkheid is,
moet je er misschien uit voorzorg
voor kiezen niet op deze velden te
spelen, hoe vervelend dat ook is
en hoe veel sociale gevolgen er
ook zijn. Als het stoplicht op rood
staat, steek je ook niet over. En
misschien is het licht nu wel oran
je of groen, maar wetenschappe
lijk gezien weten we dat simpel
weg niet."
Als kinderen, vooral keepers,
het veld op gaan, dan adviseert de
toxicoloog in elk geval een stel
handschoenen en beenbescher
mers aan te trekken. Op die ma
nier maakt de huid minder con
tact met de korrels.
'Bang dat er
geen onderzoek
wordt gedaan'
Vertrekdata 2016
Vertrekdata 2017
Inclusief:
8 DAAGSE EXCURSIEREIS
VAN:
vrijdag 7 oktober 2016
Bij ouders van voetballende kin
deren zit de schrik er in, nu blijkt
dat duizenden velden van kunst
gras giftige stoffen bevatten. Is
het nog veilig kinderen het veld
op te laten gaan? Toxicoloog
Martin van den Berg beant
woordt de meest prangende vra
gen.
Carla van der Wal
Utrecht
Wat zit er precies in dat
kunstgras?
2 Waarom wordt dat spul ge
bruikt?
twin
r»
Kunstgras bij voetbalclub SHO
in Oud-Beijerland.FOTOARiE kievit
3 Wat voor risico's lopen
voetballers?
4 Moet ik mijn kind nog laten
voetballen?
Maaike Bruggeman is moe
der van een keepertje en is
zich kapot geschrokken
door de uitzending van tv-
programma 'Zembla' over
mogelijk giftige velden. „Ik
ben er misselijk van. Het
kan niet waar zijn, dacht ik.
Je denkt er goed aan te
doen, je kind te laten spor
ten en als keeper bij de
F'jes geniet hij er heel erg
van." Nu blijkt dat het mis
schien gevaarlijk is. En van
avond staat er weer een trai
ning op het programma,
waarbij haar zoon zijn oefe
ningen deels liggend op het
veld doet. Moet ze hem la
ten gaan of de sport afne
men waar hij van houdt?
„Het is echt een spagaat. Ik
heb vragen gesteld aan de
gemeente, maar nog geen
antwoord gekregen. Ik ben
bang dat dit overwaait en er
geen serieus onderzoek
wordt gedaan. Eigenlijk is
het schandalig." Brugge
man is niet alleen met haar
zorgen. Bij voetbalclubs, de
KNVB en gemeentes ko
men vragen binnen.
Deze reis zal een onuitwisbare indruk op u achterlaten. U ziet het winterlandschap van Noorwegen vanaf het spoor
en het water. We doorkruisen het land twee keer per trein, waarbij u onophoudelijk wordt getrakteerd op schitte
rende vergezichten en leggen een deel van onze reis af met de 'oude Postboot' Hurtigruten - één van de mooiste
cruises ter wereld. Dit wordt gecombineerd met bezoeken aan Oslo, Bergen en Trondheim. Wie weet, ziet u bij
helder weer het Noorderlicht!
DAG 1 Vanaf ons verzamelpunt vertrekken we via Noord-Duits-
land naar ons overnachtingshotel nabij Kopenhagen.
DAG 2 Na het ontbijt vervolgen we onze reis. Via een korte over
tocht bereiken we Zweden en rijden we richting Noorwegen. Aan
het einde van de middag arriveren we in ons hotel nabij Oslo.
DAG 3 In de ochtend brengen we een bezoek aan de Noorse
hoofdstad Oslo. In de middag nemen we de trein die ons naar
Bergen zal brengen. Geniet van een adembenemend landschap!
DAG 4 Vandaag bezoeken we de stad Bergen. Aan het begin van
de avond gaan we aan boord van de wereldberoemde Hurtigruten.
DAG 5 Verblijf aan boord van de Hurtigruten, bewonderde
prachtige vergezichten op de Noorse fjordenkust. In Alesund heeft
u de gelegenheid het stadje te ontdekken.
DAG 6 In de ochtend arriveren we in de voormalige Noorse hoofd
stad Trondheim. Vanuit Trondheim nemen we de trein naar Oslo.
DAG 7 Vanuit Oslo komen we aan in Zweden. Langs de kust
rijden we verder voor de overnachting nabij Kopenhagen.
DAG 8 Via een korte overtocht rijden we terug richting
Nederland. Op ons verzamelpunt kunt u deelnemen aan het af
scheidsdiner. Vervolgens wordt u naar uw opstapplaats gebracht.
TRONDHEIM
ALESUND
I
BERGEN 9 X-'"~'UoSLO
4 november€1099,-
18, 25 februari €1099,-
17 maart €1099,-
y/ 5 hotelovernachtingen
y/ 2 overnachtingen aan boord van de Hurtigruten
y/ 7 maal ontbijt en 5 maal diner
y/ Treintickets Oslo - Bergen en Trondheim - Oslo
y/ Stadstours Oslo, Bergen en Trondheim o.l.v. een gids
y/ Alle noodzakelijke overtochten
y/ Begeleiding door uw chauffeur, tevens reisleider
y/ Vervoer per Comfort Class touringcar
Fouten voorbehouden. Prijzen vanaf en p.p. o.b.v. 2 personen. Exclusief reserveringskosten en Calamiteitenfonds.
