Zeêuwse uutvindieng:
de bikebutler
Verkeersveiligheid
beter aangepakt
12 ZEELANE
Sander, zesde kind in het gezin
Lock, werd geboren met schisis.
Dankzij kinderwijkzorg ligt hij
gewoon thuis in de box.
KINDERWIJKZORG BIEDT HULP AAN HUIS
Streektaal
Verlee weke gieng het
er over op tv da je
over een jaer of tiene
mee kan naé Mars. 't
Zou niks voe me we-
ze. Je mö een alf jaer in een raket
zitte voe a je d'r bin en a je 't dan
treft da je nie voe 't raempje zit,
zit je misschien 'k weet nie oelank
nest een akelige vent en zie je gin
mieter. Toch stae 'k 'r aoltied wee
versteld van wat a de mensen be-
dienke en a bedocht Daé bin
toch vee vernuftige mensen.
Graag ao 'k ok es wat uut'evonde,
mae meêstal a 'k wat bedienke is
t' het 'r a. Neem noe de fiets. Die
is zö 'n 150 jaer elee uutevonde. In
Gent is t'r een moaie tentonstelle-
ge over de ontwikkelienge van de
fiets, vroeger ok wè fielesepee
enoemd, een verbasterienge van
vélocipède. Eêst ao je nog
loopfietsen en fietsen mie trap
pers an een groat voorwiel, mae
toen kwaeme toch op d'n duur de
trappers an het frame te zitten.
Anderalve eêuw laeter rie alf de
waereld op een e-bike. Je zie bak
fietsen rieë in aollerlei leuke uut-
voeringen en het trapt mie niks.
Vorige weke zag 'k een wuufje op
een bakfiets mie drie bankjes d'r
in en zes guus d'r op. Ze trapt'n
moeiteloas, of a ze een zuudwes-
ter sturm in de rik ao en twint
praot'n ze ok nog mie d'n eên of
d'n aren deur de telefoon. Z' ao
van die draedjes in d'r oaren. De
moderne tied in optima forma. En
a je dat dan ziet, dan gae je daè
zelf ok over naedienke wat a je
zou kunne uutvinde of verbetere.
Ineêns kreeg 'k een elder idee. Die
guus zitte nog steeds buten, a je
d'r een uve, een kappe, over zou
maeke dan zitte ze werm en
dróge. En a je dan toch bezig bin
ka je dat wuufje dat a trappe mot
ok wè overkappe. En a je de accu
wat verzwaert ei ze een electromo
tor, oef ze glad nie mï te trappen.
Toen a 'k het ontwerp op de
teêkentaefel klaer ao, zag ik het: ik
ao een auto uut'evonde mie 't
stuur achterin. Ik 't nog op es-
tierd naè een gerenommeerde fa
briek, mae 'k d'r nog niks van
ehaore. Toch laèt dat uutvinden
me nie los. Je mó eêst een pro
bleem bedienke en daèvoe een op-
De aanpak van de verkeersveilig
heid kan in Zeeland een stuk daad
krachtiger. Tijdens de vergaderin
gen van het Regionaal Orgaan Ver
keersveiligheid (ROVZ) zaten zo
veel partners aan tafel dat het
soms in een Poolse landdag ont
aardde, aldus gedeputeerde Harry
van der Maas.
Om de slagkracht van het RO
VZ te versterken is daarom beslo
ten een 'bestuurlijke kopgroep' te
formeren. Daarin zitten nog ne
gen partijen, vooral wegbeheer-
In deze rubriek belichten we
wekelijks een Zeeuws dia
lect. Deze keer een verhaal
van Engel Reinhoudt over
het Bevelandse dialect.
lossing zoeke.
Een probleem is bevoorbeeld a
je 't ontziet om de fiets te pakken,
twint a dat vee beter is dan mie
d'n auto om een booschap te gaen.
Je fiets mö je uut een garage of
schuurtje aele daè a je kont nie
keêre kan. A 'k m'n fiets noadig
mö k eêst van aolles an de kant zet
te en dan achteruut voorzichtig
mie m'n fiets naè buten komme,
omdraaie, te voet deur de poorte
en dan pas ka je d'r op wig. Daè
bin noe a auto's die a a glad zon
der chauffeur kunne. Je gaè achter
in zitte en je zei waè a je naè toe
wil en die brieng je toet voe de
deure. Dat zou bie de fiets toch ok
motte kunne. Vrom naè de fiets
dus. Mien uutvinding: een af
standsbediening om je fiets greêd
te zeten. Eên druk op de knoppe
'greêd stae' en die komt. De deure
van 't schuurtje gaè open, de fiets
komt'r uut en rie volledig zelfstan
dig toet bie de voordeure. De klei
ne ziewieltjes die a noadig bin,
klappe in, de standerd schuuft uut
en die geef een seintje a t'n rie-
klaer is. Ondertussen wordt ok je
zael nog verwaermd. De ondersteu
ning staè in de gewenste stand en
je zoeft zonder eênige moeite de
straete uut. Die afstandsbediening,
een klein andzaem diengetje,
noem ik de bikebutler, of a je 't lie
ver op z'n boers eit: de stalknecht.
Je mö wè eên keêr je schuurtje op-
rume. Daè za 'k m'n gedachten ok
nog es over laète gae.
A dat mie de fiets lukt, dan kom
me de kliko's an de beurte. Dat mö
toch taemelijk éénvoudig weze om
die op de goeien tied uut ulder ei
gen naè de weg te laete rieên en
wee vrom. Daè is nog best vee uut
te vinden. A je zelf wat weet, komt
'r mie voe d'n dag.
ders. Voorzitter is de provincie, se
cretaris de manager van het RO
VZ, en verder Rijkswaterstaat, Wa
terschap Scheldestromen, het
Openbaar Ministerie en vertegen
woordigers van Zeeuwse gemeen
ten uit vier verschillende regio's.
Voortaan wordt 'ruggespraak' ge
houden met overige partners als
de Fietsersbond.
Volgens Van der Maas moet de
nieuwe aanpak meer geld opleve
ren voor verkeersveiligheid. Nu
komt het geld vooral van de pro
vincie. „Als je mee aan het stuur
wilt zitten, verwachten we ook
dat je meebetaalt."
Bij de 20-we-
ken-echo zag
de verloskundi
ge het. „Ze zei
het heel voor
zichtig. 'Ik zie
iets bij de lip'.
We keken mee. 'Daar...dat spleet-
je...dat kan duiden op schisis.'
Schisis: een gespleten gehemel
te. Willemien Lock moest onmid
dellijk denken aan haar twee
oudtantes. „Die hadden dat ook.
Zo'n lip die onder de neus in
tweeën lijkt te zijn gespleten.
Vroeger lieten ze die vaak ge
woon open. Dat zag er niet alleen
akelig uit, mijn tantes waren ook
bijna onverstaanbaar", herinnert
de 34-jarige inwoonster van
's-Gravenpolder zich.
Schisis is nog altijd een ingrij
pende en gecompliceerde aandoe
ning, maar nu goed te behande
len. Willemien: „Een week na
die echo waren we al bij de gy
naecoloog van het Sophia Kinder
ziekenhuis, in januari hadden we
een afspraak bij het schisisteam.
Daar legden ze ons uit dat kinde
ren met schisis direct na de ge
boorte al ademhalings- en slik-
problemen kunnen krijgen."
Vijf maanden geleden werd
Sander daarom in Rotterdam ge
boren. „De bevalling werd inge
leid, er stond een heel team klaar
om hem op te vangen. En wat
ook een voordeel is: we konden
de opvang van onze andere vijf
kinderen tevoren regelen." Wille
mien en haar man Ronald had
den de kinderen plaatjes van schi
sis laten zien. „Ze schrokken wel
even. Maar we hebben direct ge
zegd: dit kindje is óók welkom.
Daarna was het meer de span
ning: gaat het allemaal wel goed
komen?"
Het is nu vijf maanden later.
Sander ligt in de box en kijkt een
beetje boos, alsof hij zeggen wil:
'En waarom zit er eigenlijk een
slang in mijn neus?!' „Dat is de
sondevoeding", verklaart Wille
mien. Vertederd: „Het is een
vechtertje." Een week nadat San-
der weer thuis was, kreeg hij last
met drinken. „Sander werd hele
maal blauw. Hij stopte met ade
men. Sander heeft vier weken in
het ziekenhuis gelegen. Het is
echt kantje boord geweest."
Toen de kleine Lock dankzij
sondevoeding en zuurstof weer
een beetje op krachten was,
mocht hij naar het ADRZ in
Goes. Daar kwam de transferver
pleegkundige met een voorstel.
„Als we ondersteuning kregen
van de kinderwijkzorg, zou San-
der mee naar huis kunnen. Daar
waren we enorm blij mee. Want
de zorg voor Sander en het heen-
en weer reizen vergden veel ener
gie van ons als ouders, en hoewel
onze kinderen heel zelfstandig
zijn en mee-aanpakken in het
huishouden: ze zijn nog jong en
hebben zelf ook steun nodig. Ge
lukkig dat mijn man, die bij een
bouwbedrijf werkt, alle begrip
kreeg van zijn baas. Die zei: ga
maar gewoon thuis werken. Je
vrouw, je gezin en je kind heb
ben je nodig."
$^}r'f.
donderdag 6 oktober 2016
Ook dit kindje
Ernst Jan Rozendaal
Middelburg
Ondine van der Vleuten
's-Gravenpolder
