10 NI
Russen slikken bezwaren in tegen Portugese ex-premier
0P
Nieuwe secretaris-generaal
treedt aan op lastig moment:
de relatie tussen de Russen en
Amerikanen is behoorlijk bekoeld.
Guterres is
niet die tot de
verbeelding
sprekende
Europeaan
apq
De Portugese oud-premier Antó
nio Guterres wordt de nieuwe
chef van de Verenigde Naties. De
Veiligheidsraad draagt hem van
daag unaniem voor bij de Algeme
ne Vergadering, waar zijn benoe
ming een formaliteit is.
Guterres volgt per t januari de
Zuid-Koreaan Ban Ki-moon op en
krijgt dan de leiding over een ui
terst complexe organisatie, die
tientallen onderafdelingen en we
reldwijd meer dan 53.000 perso
neelsleden omvat.
Guterres (67), tot vorig jaar Ho
ge Commissaris voor de Vluchte
lingen bij de VN, won de afgelo
pen maanden vijf voorverkiezin
gen en gisteravond zonder één te
genstem ook de zesde. Dat bete
kent dat Rusland, tamelijk onver
wacht, zijn aanvankelijke bezwa
ren tegen hem heeft ingeslikt.
„Ik ben vereerd en gelukkig", zo
tweette de Portugees onmiddel
lijk nadat het nieuws uit New
York vrijkwam. Maar volgens di
plomatiek expert Robert van de
Roer wacht Guterres een honden-
baan. „Hij treedt aan op een ui
terst lastig moment in de geschie
denis, net nu er een nieuwe ijstijd
is aangebroken in de verhouding
tussen Amerika en Rusland. Als
hij er niet in slaagt die twee bij el
kaar te brengen komen de VN en
de Veiligheidsraad, het hoogste
wetgevende orgaan in vredes
vraagstukken, steeds meer langs
de zijlijn te staan. Hij zal goed
moeten luisteren naar de grote lan
den en toch moeten proberen ook
ruimte voor zichzelf te creëren."
Krijgt Guterres de blokken niet
op één lijn, aldus Van de Roer,
dan wordt het voor de Veiligheids
raad voor lange tijd onmogelijk
zijn rol als vredeshandhaver en
vredesoplegger weer op te nemen.
De eindstrijd om de opvolging
van de kleurloze Ban Ki-moon,
die eigenlijk pas in zijn laatste jaar
iets aan profiel wint, was onge
kend spannend. Guterres stelde
zich al vroeg kandidaat. Hij lag
goed in de markt als premier (van
1995 tot 2002) en liet zich gelden
als VN-topman (van 2005 tot eind
2015) op een bij uitstek moeilijke
plek. „Hij kent de vluchtelingen
problematiek in buurlanden van
Syrië van haver tot gort. Hij ope
reerde met gezag", aldus Van de
Roer.
Toch is de benoeming van de
Portugees nog enigszins verras
send. Volgens de ongeschreven
VN-regels was Oost-Europa aan
de beurt om de nieuwe VN-chef
te leveren, en bij de start van de
procedure riep Mogens Lykketoft,
de Deense voorzitter van de Alge
mene vergadering, de lidstaten na
drukkelijk op 'na zeven decennia
mannelijke dominantie' vooral
ook vrouwen voor te dragen. In de
voorrondes barstte het van de kan
didaten uit Oost-Europa, maar pas
vorige week stapte - tot schrik
van Portugal - ook de Bulgaarse
zwaargewichte Kristalina Georgie-
va in de race. Zij maakte in Brus
sel naam als Europees Commissa
ris, eerst op hulpverlening en
sinds eind 2014 als vicevoorzitter
op Begroting. Als vrouw, als
Oost-Europese en als Russisch
sprekende hoopte zij te profiteren
van de bezwaren van Rusland,
niet tegen Guterres specifiek maar
wel tegen hem als West-Europe
aan. Net vorige week verleende
Commissievoorzitter Juncker haar
een maand onbetaald verlof om
campagne te voeren.
De kandidaat van de Russen
zelf, de Serviër Vuc Jeremic, eer
der door Rusland tot voorzitter
van het VN-Parlement gebombar
deerd, was toen al kansloos. Maar
uiteindelijk gaven dus ook de Rus
sen Guterres de voorkeur boven
Georgieva. „Wij wensen hem alle
succes bij de uitvoering van zijn
taken de komende vijfjaar", aldus
de Russische ambassadeur bij de
VN Vitaly Churkin.
De nieuwe VN-baas mag dan
een ervaren politicus en gelau
werd vluchtelingencommissaris
zijn, de vraag is of hij het icoon is
dat de doorgaans machteloze mo
loch nodig heeft om onder het ge
wone volk draagkracht te vinden.
„Oud-VN-chef Kofi Annan was zo
iemand: een rockster in de diplo
matie met een ongekend charisma
en steun over de hele wereld", al
dus Van de Roer. Heel anders dus
dan Ban Ki-moon, die hij 'een
communicatief en charismatisch
drama' noemt. „Ook Guterres is
niet die tot de verbeelding spre
kende Europeaan van wie je zegt:
natuurlijk, hij is het! Maar: dat
was Kofi Annan misschien ook
niet vanaf de eerste dag. Laten we
niet uitsluiten dat ook Guterres
alsnog dat icoon wordt."
donderdag 6 oktober 2016
TttHO
'/ft//)/));,
V\ u
snu/tnunf
N NS SS WW WWV
AWWWWWWV
jB 8
António Guterres is 'vereerd en gelukkig' dat hij is gekozen tot nieuwe VN-baas. foto denis balibouse/reuters
Opvolger Ban Ki-moon
is toch weer een man
Frans Boogaard
Brussel
—Deskundige Robert van de Roer
