BUITEN
Vlissingse
skeletten
ZEELAND 11
'JiS
Een wandeling door de polders rond
Wolphaartsdijk waar de akkers snakken naar
regenwater en het altijd lijkt te waaien. Op
weg naar het Veerse Meer over en langs
namen als Aardebolleweg en Leuterweg.
Het is borreltijd, geen
wandeltijd", roept
mijn vader me na
terwijl ik de deur
van mijn ouderlijk
huis aan de Hoofdstraat in Wol
phaartsdijk achter me dicht trek.
Uitgerust met wandelschoenen,
een blocnote én een dosis frisse
moed begin ik aan mijn wande
ling. Met de pas er flink in pas
seer ik het stuk grond waarop
mijn ouders sinds kort een huis
laten bouwen. Het ligt er wat
droevig bij zo met die heipalen
die half uit de grond steken. Ik
realiseer me dat we nooit meer
een oktobermaand beleven in het
huis waar ik opgroeide.
Ik zet koers naar de Noorddijk.
Daar waait het. Niks nieuws. Het
lijkt er bijna altijd te waaien.
Weet ik nog uit de tijd dat ik re
gelmatig een rondje hard liep
door deze polder. Zette ik in de
winter, voor dat gewaai op de
Noorddijk, zo'n belachelijke muts
op mijn hoofd, dat naarmate de
route vorderde en het gehobbel
toenam stukje bij beetje naar bo
ven schoof en uiteindelijk de hoe
danigheid kreeg van een smurfen-
hoed. Je weet wel, met zo'n punt
je erop. Ook nu hoor je hier, be
halve het gekwetter van wat vo
gels, niets anders dan het ruisen
van de wind in je oren. Heerlijk!
Zeker als je even je kop leeg wilt
maken. De akkers aan weerszij
den van de dijk liggen er gort
droog bij. Je hoort ze bijna
schreeuwen om regenwater.
Halverwege de dijk buig ik
links af naar beneden de Kosters-
weg in. Daar komt een hardloper
me tegemoet sjokken. Ronald
Kloet (vandaag 56 geworden)
trakteert zichzelf op een verjaar-
A
De wandeling
dagshardlooprondje. „Ik ben toe
vallig vandaag weer begonnen",
hijgt hij terwijl hij zweetdrup
pels van zijn voorhoofd veegt.
Dat uitgerekend op zijn verjaar
dag. Tja, waarom deze route?
„Het is een rondje dat je makke
lijk uit kunt breiden. Afhankelijk
van je je gesteldheid kun je er
een stukje aan vast plakken." Ik
hou hem niet langer op. Voor Ro
nald is het zo borreltijd. Proost!
Onze wegen scheiden zich.
Uitgerekend mijn
lievelingsweggetje.
De reden daarvoor
laat zich raden. Die
naam! De Leuterweg
De Kosterweg biedt een weids
uitzicht op de polders van Wol
phaartsdijk. De weg eindigt in
een T-splitsing. Ik stop. Mijn ge
dachten dwalen weer even af.
Zou Ronald al aan zijn verjaar
dagspilsje zitten? Wat eet ik van
avond? Links of rechts de Aarde
bolleweg in? Het wordt links. Ik
laat de Lievaartboerderij rechts
van me liggen en zet koers naar
het Veerse Meer. Halverwege een
levensgroot Playmobilhoofd van
een politieagent. Geplaatst in de
strijd tegen de verkeersoverlast.
In de verte wordt de lucht don
ker. Oei, even doorlopen. Geen
zin in een nat pak. Ik besluit mijn
route te verkorten. Jammer. Dat
betekent dat ik de Leuterweg niet
in mijn wandeling op kan ne
men. Uitgerekend mijn lievelings
weggetje. De reden daarvoor laat
zich raden. Die naam! Hilarisch.
Niet voor niets opgenomen in de
top tien van de gekste straatna
men van Zeeland.
De eerste regendruppels vallen.
Hoor ik daar nou de akkers zuch
ten van opluchting? Of was ik het
zelf uit ergernis? Vlug maak ik
me uit de voeten en kies de kort
ste route; het Nazareth. Als ik die
uitloop ben ik terug bij af: mijn
ouderlijk huis. Borreltijd!
Uit de Zeeuwse klei
Hoe oud werden mensen in
de middeleeuwen of in de
Gouden Eeuw? Opgravin
gen van honderden graven in Vlis-
singen lijken hierop een plaatse
lijk antwoord te geven. De begra
vingen stammen uit de late mid
deleeuwen (Oude Markt), uit de
zeventiende en achttiende eeuw
(Waalse en Engelse kerk) en van
het kerkhof uit het Scheldekwar-
tier. Een steekproef van tweehon
derd skeletten is nader onder
zocht en geeft een opvallend
beeld. De middeleeuwse mannen
zijn gemiddeld niet ouder dan 38
jaar geworden! Een enkeling werd
ouder en bereikte soms de leeftijd
van 70, maar de meeste mannen
vonden hun dood tussen een leef
tijd tussen 20 en 29 jaar. Hangt dit
misschien samen met het zware
vissersbestaan in deze havenstad?
Elders in Nederland lag de gemid
delde sterfteleeftijd namelijk vier
tot acht jaar hoger. De onderzoch
te mannen uit de zeventiende en
achttiende eeuw werden gemid
deld iets ouder, namelijk 43 jaar,
al stierf het leeuwendeel van deze
mannen ook in deze periode vóór
het 29e levensjaar. De rijke manne
lijke Vlissingers, begraven in de
kerk, werden gemiddeld zeven
jaar ouder dan de mannen die op
het kerkhof waren begraven.
De middeleeuwse vrouwen
stierven gemiddeld rond het 39ste
jaar. Een sterftepiek ligt tussen 30
en 39 jaar. Vrijwel zeker zal de
dood in het kraambed bij een
'vrouw op leeftijd' hierbij een gro
te rol hebben gespeeld. Het beeld
uit de zeventiende en achttiende
eeuw lijkt voor de vrouwen niet
veel anders uit te pakken, al zien
we ook hier een verschil tussen de
bereikte leeftijd van vrouwen be
graven in de kerken en die van de
vrouwen op het kerkhof. De Vlis
singse steekproef is statistisch be
perkt betrouwbaar. Maar hij toont
wel het grote verschil met van
daag de dag, waar de levensver
wachting bij mannen rond 79 en
vrouwen rond 83 jaar ligt.
l0bilhooldvan een politieagent
SÏfi
woensdag 5 oktober 2016
Rondje door polder
Winnie de Witte-van Dam
Een wekelijkse wandeling
door Zeeland. Vandaag:
De polders rond Wol
phaartsdijk.
Tweewekelijkse rubriek over
archeologische vondsten in
Zeeland door Stichting Cultu
reel Ergoed Zeeland (SCEZ).
Bernard Meijlink
Bernard Meijlink werkt bij de
Walcherse Archeologische Dienst.
Een schedel, afkomstig van de
Oude Markt.
Een levensgroot Playm<
n de Aardebolleweg.
AFSTAND: 4,6 KILOMETER
Aardebolleweg
Hoofdstraat
Nazareth
Noorddijk