1
K
6
7
Verbinden Weg met alle stappenplannen
naar meer succes en geluk. Die zoektocht
leidt vooral tot stress en depressies, beweert
de Deense psycholoog Svend Brinkmann.
We moeten ophouden de schijnwerpers
alleen op onszelf te zetten.
Zeven lessen om tegen de stroom
aan zelfhulptips in te zwemmen
j'
indful leven,
mijn eigen
kwetsbaarheid
ontplooien,
grenzen leren
stellen en ook
nog efficiënter
werken: ik wil het allemaal en het
liefst tegelijk. Net zoals veel dertigers
en veertigers om mij heen. Voor elke
levensvraag kunnen we naar een
zelfhulpboek grijpen, waarin staps
gewijs wordt uitgelegd wat ons te
doen staat. Want wie niet werkt aan
zichzelf, komt niet vooruit in het le
ven, toch?
De Deen Svend Brinkmann, hoog
leraar psychologie aan Universiteit
van Aalborg, is het daar absoluut niet
mee eens. Hij schreef als aanklacht
tegen het heersende idee dat het le
ven naar je hand is te zetten het boek
Standvastig, onder alle omstandigheden
jezelf blijven. Met als belangrijkste les:
stop naar geluk te zoeken. Bedenk
liever wat de maatschappij echt no
dig heeft. „De samenleving heeft baat
bij fatsoenlijke mensen die zichzelf
niet altijd centraal zetten", zegt hij.
Bam, die zit. Houvast en hulp voor
jezelf zoeken in positieve psychologi
sche boeken mag dan je leven fijner
maken, geldt dat ook voor mijn
omgeving? Met het schaamrood
op de kaken herinner ik me een
voorval, vlak nadat ik een boek
over assertiviteit had gelezen.
Zij was een vreemde die mij fe
liciteerde met mijn zwanger
schap. De zoveelste dat jaar, ter
wijl mijn buik een ophoping van
chocolade, chips en bier was.
„Vind je dat normaal?", beet ik haar
toe. „Ik zeg toch ook niet dat jij een
vetklep bent?" Terwijl zij verbouwe
reerd achterbleef, voelde ik me trots
tot ik bedacht dat mijn assertiviteit
veel weg had van verbale agressie.
Dat past in wat Brinkmann be
weert. Volgens hem slaan we door in
onze drang naar zelfontwikkeling.
„Door er voortdurend op te focussen
lijkt individueel geluk het hoogst
haalbare. Ik geloof dat die continue
zoektocht naar geluk stress, depres
sies en narcisme veroorzaakt. Als
mensen steeds wordt voorgespiegeld
dat ze gelukkig kunnen worden als ze
er maar hard genoeg hun best voor
doen, zal een steeds grotere groep
falen die dat wanhopig probeert."
Voor veel positieve zelffiulpgoeroes
is 'een goed gevoel hebben' het ul
tieme doel, zegt de Deen. „Maar wat
voor jou goed voelt, is dat niet per se
voor mij. Ik denk aan Anders Breivik,
de man die in 2011 tientallen jonge
ren op zomerkamp doodde. Sec beke
ken deed hij wat voor hem goed
voelde. Toch wil niemand een maat
schappij met dit soort mensen."
Eigen succes
De paradox van Brinkmanns werk is,
dat zijn antizelffiulpboek het zoveel
ste do it yourself stappenplan is. „Het
grootste verschil met andere boeken
is dat ik me niet richt op je eigen ge
luk en succes, maar op het streven
om goed voor anderen te zijn."
Sta toch stil - wees standvastig -
preekt hij. Een rare gedachte, want
net als velen om mij heen vind ik het
heerlijk om stappen vooruit te zet
ten. In mijn werk en vooral om een
completer en blijer mens te worden.
Vandaar dat ik een periode met
volle aandacht heb geleefd, mijn
kwetsbare kant in het openbaar pro
beerde te ontplooien en ik ook nog
stopte met multitasken en sociale
media om nooit meer te druk te hoe
ven zijn. Het eerste is een fantastisch
concept, maar mindfulness is bela
chelijk moeilijk vol te houden. Het
tweede werkt geweldig voor onder-
zoekshoogleraar Brené Brown, maar
ik zit in volle kwetsbaarheid voort
durend te janken. En monotasken
zonder de afleiding van sociale media
heb ik twee weken volgehouden.
Ik ben zo iemand die steeds op
nieuw valt voor de aanlokkelijke be
loftes van zelfhulpgoeroes en hun
handboeken, zoals 'creëer in 13 stap
pen het leven van je dromen', met als
ondertitel 'hoe word ik gelukkig en
succesvol' van Arjan Vergeer en Da-
SVEND BRINKMANN
DOE HET NIET
vid de Koek, de mannen achter '365
dagen succesvol'. Dat Sven Brink
mann ertegen ageert, is Vergeer en
De Koek opgevallen.
„Hij maakt één groot cliché van alle
zelffiulpmethoden", reageert de eer
ste. „Alsof jezelf helpen altijd indivi
dueel is gericht. Dat klopt niet. Ons
uitgangspunt is dat je gelukkig wordt
als je het leven van anderen beter
kunt maken. Onze methode helpt de
maatschappij juist verder."
Nuttig
Vergeer kan zich vinden in veel van
wat de Deen aanroert. „Hij zegt bij
voorbeeld: bedenk elke dag dat je
sterfelijk bent. Wij staan achter die
gedachte. En net als hij geloven we
dat te veel zelfreflectie voor niemand
goed is. Maar naar binnen kijken is
nuttig om jezelf te leren kennen. Pas
als je jezelf kent, kun je waardevolle
relaties met anderen aangaan."
Deelnemers van 'hoe word ik ge
lukkig en succesvol' melden een jaar
na afloop dat ze 30 procent minder
stress en frustratie ervaren. Ze halen
meer voldoening uit het leven en
voelen meer verbinding met mensen
om hen heen.
Hun geluk is gegroeid, stelt Ver
geer: „Er is veel onderzoek
naar gedaan en daaruit blijkt
dat 40 procent van je geluk
maakbaar is. Wij richten ons
volledig op dat deel. We geloven
dat niet alleen de deelnemers er
baat bij hebben, maar ook hun
omgeving."
Maar is dat ook zo? Kan ik de
vraag beantwoorden wat alle zelf
hulp mij en mijn omgeving heeft op
geleverd? Best lastig. Heeft het me
zelfkennis gebracht? Absoluut. Een
aangenamer mens gemaakt? Nou
nee, die minder weerbare, assertieve
Rianne was prettiger in de omgang.
Ben ik gelukkiger? Mwah, dat gevoel
rust op - deels - externe factoren zo
als gezondheid, een fijne relatie en
goede vriendschappen.
Ik betwijfel, net als Brinkmann, of
geluk een doel is dat je kunt bereiken
door er hard aan te werken. De
Deense psycholoog zegt: „Geluk is
een subjectieve waarneming, niet
iets waar je naartoe werkt. Veel men
sen denken 'als ik deze methode heb
gevolgd, die baan krijg of dat boek
schrijf word ik gelukkig'. Maar daar
door riskeren we te vergeten dat we
misschien al lang gelukkig zijn."
Stilstaan wordt het nieuwe 'ont
wikkel jezelf. Mij geeft dat rust. Als
ik de stappen van Standvastig wil vol
gen, hoefik niet alle foutjes in mijn
wezen weg te poetsen, maar kan ik
beter mijn sociale plichten vervullen
en proberen een ethisch goed mens
te zijn. Zoals de door Brinkmann be
wonderde stoïcijnen deden en na
hen iedereen die de filosofische stro
ming van rond 300 voor Christus na
volgt. Dit is simpeler dan al mijn
denkacrobatiek van de afgelopen ja
ren.
Svend Brinkmann: „Laten we stil
staan bij wat we hebben en niet
steeds verlangen naar wat nog moet
komen. Dan volgt het geluk onge
twijfeld vanzelf."
dinsdag 4 oktober 2016
GO
je bent al gelukkig
m
Rianne van der Molen
De Deen Svend Brinkmann werkt
als hoogleraar psychologie aan de
Universiteit van Aalborg. In 2015
ontving hij de Rosenkjaerprijs, die elk
jaar wordt uitgereikt aan een persoon
die een wetenschappelijk onderwerp
inzichtelijk maakt voor een breed pu
bliek. Zijn boek 'Standvastig'
verscheen twee jaar geleden
in Denemarken en werd
een bestseller. Onlangs
kwam de vertaling in
Nederland uit. Met
wijze lessen uit
onder meer de fi
losofie van de
stoïcijnen bena
drukt hij dat we vooral
onszelf moeten blij
ven en samenwer
ken met anderen.
Stop met naar je
innerlijke stem te
luisteren
Het ergste van naar je
innerlijke stem luiste
ren is dat het bijna al
tijd eindigt met teleur
stelling. Want voor je
het weet tref je jezelf
weer snoepend op de
bank aan.
2 Concentreer je
op het negatieve
in je leven
Als je elke dag over je
sterfelijkheid nadenkt,
dan zul je het leven
zonder enige twijfel
meer waarderen. Dat
is het memento mori
van de stoïcijnen -
'denk eraan te moeten
sterven'.
3 Zet je nee-hoed
op
Wie erbij stilstaat dat
bepaalde waarden
waardevol zijn en 'nee'
kan zeggen als deze
worden bedreigd,
toont karakter.
4 Onderdruk je ge
voelens
In plaats van authen
tiek te willen zijn, zou
je als een volwassen,
reflecterend mens
moeten streven naar
een zekere mate van
waardigheid, wat ver
onderstelt dat je je ge
voelens kunt sturen.
5 Ontsla je coach
Het gevaar van
coachen is dat je nooit
zou mogen 'stilstaan'.
Er is altijd een moge
lijkheid voor verbete
ring, en als je jezelf
niet hebt verbeterd, is
dat al snel je eigen
schuld, omdat je je
niet voldoende hebt
ingezet.
Lees een roman
in plaats van een
zelfhulpboek
Zelfhulpboeken ver
pesten op den duur je
humeur, omdat je de
beloften over geluk,
rijkdom en gezondheid
niet kunt waarmaken.
Romans geven je
daarentegen de kans
te begrijpen dat het
leven complex en on
bestuurbaar is.
7 Sta stil bij het
verleden
We moeten voortdu
rend 'buiten de ge
baande paden den
ken', maar gelukkig
zijn er nuchtere creati-
viteitsonderzoekers
die erop wijzen dat het
alleen zin heeft om
buiten de gebaande
paden te denken als
je weet dat die paden
er daadwerkelijk zijn.