4 NI
VERPLICHTE ANTICONCEPTIE
De discussie over verplichte
anticonceptie voor vrouwen die niet
in staat zijn hun kind op te voeden, is
terug. Nu trekt Rotterdam aan de bel.
CDA-wethouder Hugo de Jonge
pleit ervoor om vrouwen die bij
voorbeeld verslaafd zijn, psychia
trische problemen hebben of ver
standelijk beperkt zijn, te verplich
ten een anticonceptiemiddel te ge
bruiken. „Het gaat erom waar je
voor kiest", zegt hij. „In deze geval
len kiezen wij voor het nog niet
verwekte kind. Dat gaat wat ons
betreft boven het recht op gezins
vorming en de integriteit van het
lichaam."
Een verstrekkend voorstel, want
het recht van ouders om een ge
zin te vormen is een grondrecht,
vastgelegd in de Universele Verkla
ring van de Rechten van de Mens.
In 2006 pleitte wethouder Ma
rianne Anker (Leefbaar Rotter
dam) al voor verplichte anticon
ceptie en zelfs verplichte abortus
bij probleemmoeders. Haar plan
riep veel weerstand op: Anker
werd vergeleken met Eva Braun,
Adolf Hitiers vrouw.
Het plan sneuvelde, maar Leef
baar spoorde wethouder Hugo de
Jonge vorig jaar aan opnieuw het
initiatief te nemen. Het idee van
gedwongen abortus gaat De Jonge
overigens veel te ver.
Gevaarlijk terrein
Verplichte anticonceptie stuit ook
nu op verzet. „Dat is geen goede
maatregel", vindt Robert Vermei-
ren, hoogleraar kinder- en
jeugdpsychiatrie in Leiden. „Ik
wil uiteraard ook niet dat kinde
ren mishandeld worden. Dat moet
je voorkomen, maar niet zo. Je
kunt op voorhand niet voorspel
len of iemand een goede moeder
kan zijn. Het grootste gevaar is dat
we de categorieën gaan uitbrei
den. Eerst verslaafden, dan psy
chiatrisch patiënten en wie dan?
We begeven ons op gevaarlijk ter
rein."
Volgens Paul Vlaardingerbroek,
hoogleraar familierecht in Til
burg, kan juist veel leed worden
voorkomen als vrouwen verplicht
een spiraaltje of een anticonceptie
staafje onder de huid krijgen.
„Jaarlijks worden zo'n 250 kinde
ren nog tijdens de zwangerschap
onder toezicht gesteld. Dat zijn
kinderen die meteen na de geboor
te worden weggehaald bij de moe
der. Ik noem dat leedtoevoeging,
omdat ouders wél hartstikke blij
zijn met hun kindje. En het levert
voor het kind heel veel onzeker
heid op: word ik net zo als mijn
ouders? Houden mijn pleegouders
wel van me?"
Beschadigd
„De kinderen moeten nog zeven
tig jaar mee", zegt Tom Schneider,
verloskundig gynaecoloog bij het
Erasmus Medisch Centrum in Rot
terdam en voorstander van ge
dwongen anticonceptie. „Een
kind dat bij een verslaafde moeder
wordt geboren, is bij de geboorte
al enorm beschadigd." Baby'tjes
worden te vroeg geboren of heb
ben een te laag geboortegewicht.
Ze hebben een verhoogde kans op
diabetes, verstandelijke beperkin
gen en psychiatrische problemen.
In de Tweede Kamer is de dis
cussie voor het laatst in 2011 door
de PvdA aangezwengeld. Een
meerderheid bleek toen tegen.
Ook nu lijkt dat het geval.
De WD-fractie wil niet reage
ren, maar zag in het verleden 'juri
dische problemen'. Coalitiepart
ner PvdA is nog steeds voor, maar
alleen 'in zeer uitzonderlijke geval
len'. „Ik ken vanuit jeugdzorg si
tuaties waarin een pasgeboren ba
by meteen werd weggehaald om
dat de moeder er slecht voor zorg
de", zegt Kamerlid Agnes Wol-
bert. „En dat enkele keren op rij."
Het CDA was in het verleden
onder strikte voorwaarden voor
verplichte geboortebeperking.
GroenLinks-Kamerlid Linda
Voortman zegt dat dit 'ethisch' te
ver gaat. „Ik snap de problemen
heel goed, maar het grijpt in op
fundamentele rechten." De Chris
tenunie heeft soortgelijke bezwa
ren.
Haar vader had een IQ^van
52. Haar moeder heeft het
syndroom van Asperger,
is bijna blind en reumatisch.
Maar zeg Vianna Spang (22) niet
dat haar ouders tekortschoten.
„Ik heb niks anders dan pure lief
de gehad."
Ze hoorde het al zo vaak, het
idee dat zwakbegaafden geen kin
deren kunnen opvoeden. „Pas
vroeg iemand me nog: jij werd
als kind zeker geslagen? Het
komt allemaal voort uit vooroor
delen. Zwakbegaafde mensen
zouden geen eigen besluiten kun
nen nemen, niet in staat zijn om
met spanningen om te gaan. En
een kind opvoeden zou dus zéker
te veel gevraagd zijn. Ik kan je
verzekeren: ik ken genoeg jonge
ren van zogenaamd normale
ouders, die veel slechter zijn op
gevoed dan ik."
Niet dat haar jeugd er één uit
het boekje was. Verre van dat. Al
op jonge leeftijd runde ze in feite
zelf het gezin waarin ze opgroei
de, samen met haar autistische
broertje. Ze regelt de financiën,
organiseert het huishouden,
helpt haar broertje met zijn
school. En dat terwijl ze haar ei
gen school - ze volgt inmiddels
een mbo-opleiding tot secreta
rieel medewerker - ook nog
heeft.
„Het was niet ideaal", erkent
ze. „Ik had een ander mens kun
nen zijn als mijn ouders niet
zwakbegaafd waren geweest. Ik
heb veel dingen zelf moeten le
ren en ontdekken, ben afgelopen
zomer voor het eerst in mijn le
ven een avondje uit geweest. En
het is ook nu nog niet normaal:
ik zorg nog steeds voor mijn moe
der en voor mijn broer. De uit
vaart van mijn vader heb ik zelf
moeten regelen. Maar van al die
dingen ben ik ook een sterker
mens geworden. Ik heb het ge
red."
Het idee dat de overheid zwak
begaafden het recht zou ontne
men om kinderen te krijgen: ze
verafschuwt het. „Het is bizar
om zo over andermans leven te
beslissen. En bovendien: zwakbe
gaafd betekent nog niet dat je
een slechte ouder bent. Mijn
ouders kwamen niet tekort in
liefde of normen en waarden. Ik
ben blij dat ik er ben."
zaterdag 1 oktober 2016
College
Rotterdam:
wij kiezen
voor
het kind
Vianna Spang (rechts) zorgt voor haar zwakbegaafde moeder en haar broertje Frank, die autis
tisch is. Ze heeft 'een heerlijk leven', fotocornésparidaens
'Ik ben blij
dat ik er ben'
Nadia Berkelder
Tobias den Hartog
Rotterdam
Peter Groenendijk
