Shell heeft 'huiswerk'
met de duurzame energie
m:
Investeren in wegen om
de economie aan te jagen
Campagne
voeren dure
grap voor
miljardair
E 21
Boek nu de mooiste kerstreizen!
Hillary Clinton en
Donald Trump zijn
het over weinig
eens, behalve over
infrastructuur. In
bruggen, wegen, ha
vens, vliegvelden
en elektriciteitsnet
ten moet nodig wor
den geïnvesteerd,
vinden beide kandi
daten, en wel met
honderden miljar
den tegelijk. De
Amerikaanse infra
structuur verbete
ren kan ook de eco
nomie aanjagen.
Clinton zegt er in
vijfjaar 275 miljard
dollar aan uit te wil
len geven, Trump
beloofde 'op z'n
minst het dubbele'
te doen. De discus
sie richt zich vooral
op de vraag waar
het geld vandaan
moet komen. Clin
ton wil de belasting
voor miljonairs ver
hogen en zorgen
dat bedrijven min
der mogelijkheden
hebben om belas
ting te ontwijken.
Ook wil ze een 'in-
frastructuurbank'
oprichten met geld
van de overheid en
private investeer
ders.
Trump sprak ook
over een 'fonds' en
noemde obligaties
als financierings
bron. Maar zijn
plannen blijven
vaag. Hij is juist
van plan de belas
tingen flink te verla
gen en wil niet in
grijpen in sociale ze
kerheidsprogram
ma's. Hij rekent op
extra inkomsten als
de economische
groei dankzij inves
teringen en belas
tingverlagingen de
lucht in schiet.
Maar volgens het
Tax Policy Center
loopt de overheids
schuld zonder het
terugdringen van
uitgaven met nog
eens tien biljoen op
in de komende tien
jaar. Bovendien oor
deelt de Tax Policy
Center dat vooral de
rijken zullen profi
teren van Trumps
belastingplannen.
der maken voor Amerikaanse
consumenten. Bovendien kan
het Mexico en China verleiden
om omgekeerd hetzelfde te
doen, wat het voor Amerikaanse
bedrijven moeilijker maakt hun
producten over de grens te verko
pen.
Brexit
Ook Trumps idee om alle 11 mil
joen illegale immigranten uit te
zetten, zal economisch pijn
doen, vrezen de kenners die NA-
BE raadpleegde. Het betekent
verlies van een bron van goedko
pe arbeid en een grote groep con
sumenten. Volgens een rapport
van het Britse instituut Oxford
Economics zou de Amerikaanse
economische groei, in het geval
dat Trump al zijn plannen kan
uitvoeren, in 2021 zo'n 5 procent
lager zijn dan normaal gespro
ken te verwachten valt.
Hoofdeconoom Willem Buiter
van de CitiGroup heeft klanten
dan ook gewaarschuwd voor een
overwinning van Trump. Die
leidt tot een schok op de finan
ciële markten, schreef hij aan
hen, omdat er net als bij de
Brexit onvoldoende rekening
wordt gehouden met de moge
lijkheid dat Trump wint van
Wall Street-lieveling Hillary
Clinton. Ook Buiter waarschuwt
voor lagere economische groei.
Een wereldwijde recessie zou
met Trump in het Witte Huis in
het verschiet liggen. Het onaf
hankelijke Peterson Institute in
Washington voorspelt hetzelfde
pessimistische scenario.
Trumps team sust de gemoede
ren. Economisch adviseur Peter
Navarro gaat uit van de aantrek
kingskracht van de Amerikaanse
markt. Hij stelde dat Mexico en
China het zich niet kunnen ver
oorloven om in een tegenreactie
flinke invoertarieven op Ameri
kaanse producten te heffen, om
dat ze de Amerikanen te vriend
moeten houden. Ze hebben hun
Amerikaanse klanten nodig. De
sombere analyse van Oxford Eco
nomics noemt hij 'belachelijk' en
'kortzichtig'.
Economisch strateeg David
Woo van Bank of America Meryll
Lynch is hem bijgevallen in een
interview met Bloomberg. De
Amerikaanse economie krijgt
juist vleugels als Trump zijn
plannen kan uitvoeren, meent
hij, dankzij zijn belastingverla
gingen en grootschalige uitgaven
aan infrastructuur. „Dan gaat de
Amerikaanse economie enorm
in de lift."
Van Loon is sinds 1 januari directeur
van de Nederlandse tak van dat be
drijf. Ze is een vrouw die zich ook
zorgen maakt over de toekomst van
haar kinderen. Een burger met zon
nepanelen op haar dak en een warm
tepomp onder het huis. „Ik werk
hier al 27 jaar. Ik heb er destijds heel
bewust over nagedacht. Ik heb in die
periode echt geleerd dat we goed be
zig zijn, dat we de goede dingen
doen."
Haar voorganger Dick Benschop
was eigenlijk nooit zo zichtbaar; Van
Loon vindt het juist leuk om de men
sen op te zoeken, en om het Shellver-
haal te vertellen.
Van Loon: „We zitten wel in duur
zaam, maar op de schaal van Shell is
het klein. We hebben in allerlei din
gen gezeten, ook in zonne-energie,
maar zijn daar weer uitgestapt. We
hebben op de harde manier geleerd
dat wij dat dan misschien wel wil
den, maar dat de maatschappij er
niet klaar voor was. Je ziet het ook
bij andere bedrijven. Het was tot nu
toe gewoon heel moeilijk om op gro
te schaal geld te verdienen met duur
zaam. Iedereen wil dat het heel snel
gaat. Maar mensen onderschatten
hoe ingewikkeld het is."
Je hoort ook wel eens andere gelui
den. Soms krijgt het Brits-Neder
landse bedrijf zelfs het verwijt dat
het nieuwe ontwikkelingen trai
neert, om haar eigen olie- en gas
bronnen te beschermen. Typerend
voor Van Loon: ze schiet niet in de
verdediging. „We kunnen wel zeg
gen dat het niet zo is, en dat we pas
sie hebben voor energie die zo min
mogelijk vervuilt. Ik weet dat het zo
is. Maar we moeten het uiteindelijk
gewoon laten zien."
Shell kreeg deze zomer een uitgele
zen kans om het beeld wat bij te
schaven. Het eerste van vijf grote
windmolenparken voor de Neder
landse kust werd geveild. Het Deen
se Dong ging er met de scalp van-
rass
door, met een bod dat zo scherp was
dat het veel ogen deed knipperen.
Shell leed een gevoelige nederlaag.
Hoe dat aankwam? „Het was heel
jammer. Maar ik ben wel blij dat er
een betrouwbare partij als winnaar
uit de strijd kwam. Of het verschil
met ons aanbod groot was? Daar
mag ik niks over zeggen. Maar we
moeten wel aan de bak, de standaard
is nu gezet. We hebben huiswerk te
doen."
Dat Shell meedeed aan de tender
in Borssele is bepaald niet per onge
luk. Om even terug te komen op dat
verhaal dat geld verdienen met duur
zame energie niet mogelijk is: dat is
volgens Van Loon echt verleden tijd.
Voor Borssele lag er een 'Shellwaar-
dig' bod, zegt ze, waarmee ze maar
zeggen wil dat het bedrijf er bepaald
niet op toegelegd had, als het als win
naar uit de bus gekomen was.
De toekomst van de Nederlandse
energievoorziening ligt op zee. „De
gedaalde kosten laten het toe om nu
op te schalen. Er zijn plannen voor
vijf parken, die in 2020 samen goed
zijn voor 3,5 Gigawatt. Ik denk dat
het goed is om daarna nog een jaar
of vijftien lang ieder jaar 1 of 2 Giga
watt bij te bouwen. Dat betekent dat
het aantal windmolens op zee zeker
nog een factor tien tot twintig groter
wordt. Voor Nederland dan. Shell zal
zijn positie moeten verdienen."
5- daagse busreis
Oud&Nieuw in Londen
6-daagse Kerstreis
Praag
7-daagse Kerstreis
Schotland
zaterdag 1 oktober 2016
-4 Donald Trump sprak onlangs geruststellende woorden bij een
lunch van The Economie Club of New York. foto spencer platt/getty
De race naar het Witte Huis
is een dure, helemaal voor
Donald Trump. De zaken
man zag zijn vermogen met
800 miljoen dollar dalen
naar 3,7 miljard dollar, al
dus het zakenblad Forbes.
Wat Trumps portemonnee
vooral parten speelt, is de
afgekoelde vastgoedmarkt
in New York. De Republi
keinse kandidaat heeft een
groot deel van zijn vermo
gen belegd in winkelpanden
en kantoren en die zijn de
afgelopen maanden bedui
dend minder waard gewor
den. Zijn bekendste vast-
goedbezit is de Trump To
wer in New York.
Uit eigen zak stak Trump 7
miljoen dollar in zijn cam
pagne, terwijl hij nog eens
48 miljoen dollar aan zijn
team 'uitleende' voor het
voeren van politieke cam
pagnes.
Marjan van Loon werd de baas van
Shell Nederland om te laten zien
dat het bedrijf duurzame energie
echt serieus neemt.
Sander van Mersbergen
Den Haag
Marjan van Loon
FOTO PIM RAS
Er zijn plannen voor
vijf parken, die in 2020
samen goed zijn voor
3,5 Gigawatt. Het zou
goed zijn om daarna
ieder jaar 1 of 2 Gigawatt
bij te bouwen.
Oud&Nieuw in Londen is een
unieke ervaring. Tijdens een
stadstour maakt u kennis met de
Big Ben, Buckingham Palace en
de Tower Bridge. Natuurlijk kunt
u ook volop shoppen in Oxford
Street en Regent Street.
Vertrek 28 dec. met ReiSCOde:
vertrekgarantie BE40626
Vraag nu gratis de kerstbrochure aan!
Reis mee naar Praag, de hoofd
stad van Tsjechië, en beleef een
heerlijke kerstreis. Geniet van
de vele bezienswaardigheden
in historisch Praag. Natuurlijk
vindt u er ook sfeervolle
kerstmarkten. Incl. kerstdiner.
Vertrek 22 dec. met ReiSCOde:
vertrekgarantie BE39729
Maak deze kerst een busreis naar
het mooie Schotland. Inclusief
bezoek aan Glasgow, Edinburgh,
de Hooglanden en Hadrian's
Wall. Kerstlunch op 25 december,
speciale kerstdiners op 24, 25 en
26 december.
Vertrek 22 dec. met ReiSCOde:
vertrekgarantie BE39754
Kijk op peterlanghout.nl of bel 0172-468800
advertentiecode:
WEGENER39
