I
4 NI
TAAKSTRAFFEN
Scheldpartijen, klappen en seksuele
intimidatie. Bij uitvoering van taakstraffen
loopt het vaker uit de hand. „Deze
jongens zijn volstrekt onaangepast."
lke ochtend, tussen half
acht en acht uur, voltrekt
zich een militaire opera-
i tie in de Diamantbuurt
in Amsterdam. Dagelijks
verzamelen zich hier zo'n 70 taakge-
straften, die verspreid over de stad in
groepjes aan het werk moeten.
Op de stoep voor het gebouw van
de reclassering staan twee 'portiers'.
Binnen houden nog eens tien mede
werkers de toeloop van taakgestraf-
ten scherp in de gaten. Een bont ge
zelschap van drugsdealers, inbrekers
en fraudeurs loopt binnen. „Dit is
het spannendste moment van de
dag", vertelt Jenny, teamleider van
de werkstrafunit.
Tientallen veroordeel
den die zich tegelijkertijd
moeten melden voor een
dagje schoffelen of afval
prikken: dat gaat niet al
tijd goed. Jenny wijst naar
drie deuken in een wand
met kluisjes voor mobiele
telefoons. „Afdrukken van
vuistslagen", zegt ze.
Wie te laat is, mag met
een naar huis. „10 secon
den over acht? Dan kom je
er vandaag niet meer in."
Boven het detectiepoortje
in de hal toont een satellietklok de
exacte tijd. „We willen geen discus
sie over hoe laat het is." Toezichthou
ders, ook werkmeesters genoemd, rij
den de gestraften in groepjes naar
hun werkproject. Niet iedereen met
een taakstraf gaat onkruid wieden of
tramrails schoonmaken. „We sturen
cliënten ook naar individuele werk
projecten, zoals in een verzorgings
huis. Dat gebeurt niet als je bent ver
oordeeld voor een geweldsdelict."
Jenny en haar collega's krijgen
vooral de 'zware gevallen' onder hun
hoede. „In onze werkstrafunit geldt
het strengste regime van Nederland.
Dat moet wel, hier lopen grote crimi
nelen rond. Jongens die worden ver
dacht van betrokkenheid bij liquida
ties. Daar zijn ze niet voor veroor
deeld, maar ze hebben wel een taak
straf gekregen voor bijvoorbeeld
drugshandel."
-
Na met de
dood te zijn
bedreigd,
zat ik thuis
te bibberen
op de bank
Sommige jongens hebben zelfs een
prijs op hun hoofd. „Die werken lie
ver niet langs de openbare weg, om
dat ze bang zijn zelf doelwit te wor
den. Laatst was hier een jongen die
erop stond tijdens het werk een ko
gelwerend vest te dragen. Dat staan
we dan wel toe, na overleg met de po
litie."
Taakgestraften hebben steeds va
ker een grote mond, merkt Jenny.
„De sfeer verhardt. Werkmeesters
worden geïntimideerd en voor van ai-
les en nog wat uitgemaakt. Deze jon
gens zijn vaak jong en volstrekt on
aangepast. Ze wanen zich onaantast
baar, omdat ze gewend zijn om altijd
hun zin te krijgen." Ook is deze
groep criminelen straatwijs. „De be
dreiging 'Ik maak je dood' is straf
baar. Dat zeggen ze dus niet zo snel.
'Ik weet waar je woont'
wel, dat is juridisch lasti
ger aan te pakken."
Werkmeesters worden
getraind met dit gedrag
om te gaan. Toch leiden
de korte lontjes tot heftige
incidenten. Afgelopen zo
mer ging een dader door
het lint. Hij dacht dat een
andere taakgestrafte crack
rookte en sloeg hem neer.
Daarop nam hij de benen.
De politie moest er met
honden aan te pas komen
om hem te arresteren.
Een vrouwelijke werkmeester zat
onlangs 20 minuten in angst toen
een werkgestrafte haar begon te be
tasten en seksuele toespelingen
maakte. Jenny: „We hebben heJaas
geen aangifte kunnen doen, omdat
het zijn woord tegen het hare was."
Zelf is ze met de dood bedreigd.
„Dat is drie jaar geleden. In eerste in
stantie deed ik alsof het me niet raak
te. Maar dagen later zat ik thuis te
bibberen op de bank. Na een telefo
nisch consult met een psycholoog
kwam ik er snel weer bovenop."
Schelden, bedreigen en intimide
ren: Jenny en haar collega's proberen
het aan te pakken, door het gesprek
aan te gaan en waarschuwingen uit
te delen. De ultieme consequentie is
dat een taakstraf wordt beëindigd.
„Dat doen we liever niet. Maar we
kunnen niet alles pikken."
„Mensen hebben tegenwoordig al
lemaal een kort lontje. Ik ben geen
wetenschapper, maar ik zie in de
hele samenleving een normverva
ging. Als iets je niet bevalt, reageer
je direct en vaak agressief. Dat was
voorheen veel minder. Tien jaar ge
leden werd de werkstraf meer ge
accepteerd. Nu geven werkgestraf-
ten veel sneller een grote mond."
Tien jaar
geleden werd
de werkstraf
meer
geaccepteerd
„Mensen gebruiken alcohol en
drugs, niet tijdens de werkstraf,
maar wel thuis. Ik hoor vanuit onze
organisatie dat er vooral meer wordt
gescholden. 'Hoer, waarom denk je
dat ik hier voor jou kom werken?'
wordt bijvoorbeeld geroepen. Net als
'Ik weet waar je woont'. Ze maken fo
to's van de kentekenplaten van onze
medewerkers. Pure intimidatie. De
tolerantie van onze mensen ligt iets
hoger dan bij anderen. Het is hun
vak. Ze weten dat het een moeilijke
groep is. Maar als een werkgestrafte
je uitscheldt voor kankerhoer, moet
je dat niet accepteren. Dan is het wat
mij betreft afgelopen."
„We sturen een uitnodigingsbrief
voor een intakegesprek. Daarin zeg
gen we wat de consequenties zijn als
je niet komt. We herhalen die uitno
diging en controleren of het adres
klopt. Hoe ver moeten we gaan om
mensen op hun eigen verantwoorde
lijkheid te wijzen? Ik vind dat we nu
genoeg doen. Alles wat we extra
doen, kost ook meer geld."
„Mensen gaan na een werkstraf min
der snel in de fout dan mensen die
een korte gevangenisstraf hebben ge
kregen. De recidive is beduidend la
ger. Met een werkstraf breng je struc
tuur in iemands leven. En mensen
steken hun handen uit de mouwen.
Ze geven iets terug aan de maat
schappij. Dat is heel waardevol."
zaterdag 24 september 2016
Ook grote
crimineel
moet dagj e
schoffelen
Peter Winterman
Amsterdam
aeeft
—Jenny,teamleider
veel snellen
een
mond
Taakstraffen mislukken steeds
vaker. Dat komt volgens direc
teur Sjef van Gennip van Reclas
sering Nederland door toene
mende agressie en intimidatie.
Wie de regels tijdens een taak
straf overtreedt, wordt eerst ge
waarschuwd en daarna terugge
stuurd naar het Openbaar Minis
terie.
Waar komt die agressie van
daan?
—Sjef van Gennip,
Reclassering Nederland
Wat gebeurt er?
Steeds meer taakgestraften begin
nen niet eens aan hun straf, omdat
ze niet reageren op de uitnodi
gingsbrief. Doen jullie wel genoeg
om die mensen aan het werk te zet
ten?
Heeft de taakstraf nog wel zin?
