Weer
leren eten
Mijn vader
zei: Jij
pleegt heel
langzaam
zelfmoord
ZEELAND 7
Probleem
of stoornis?
Als je wilt afvallen en maar niet van de
taartjes afkan blijven, heb je een eetpro
bleem. Als je geen gluten verdraagt,
heb je een voedingsprobleem. Als een
kind weigert groenten te eten, is er een
eetprobleem. Een eetprobleem: verve
lend, maar nog geen eetstoornis. Die
gaat verder en kan je hele leven gaan be
heersen. Mensen met een eetstoornis
durven soms niet met anderen uit eten
te gaan of op vakantie. Eten wordt zo in
gewikkeld, dat de gezondheid ernstig
in gevaar kan komen. Anorexia (zich
uithongeren) is naast boulimia (eet-
buien) de bekendste eetstoornis.
Maar ze blijft lijnen, want haar gevoel zegt: niet eten! „Wat ik
voelde was een allesoverheersende angst: dat ik zou doorschie
ten naar eetbuien en overgewicht als ik zelfs maar in de buurt
van dat normale gewicht zou komen. Op een gegeven moment
zei mijn vriend: 'Ik vind je zo niet meer aantrekkelijk'. Dat
kwam heel erg binnen. Mijn vader zei: 'Jij bent bezig heel lang
zaam zelfmoord te plegen.' En dat raakte me nog meer. Dat
hielp om die stap te zetten. Het kon zo niet langer. Zo kwam ik
bij Emergis terecht."
Het is negen uur 's
morgens als Michelle
voor het eerst binnen
stapt bij de 'vierdaagse',
zoals haar behandeltra-
ject genoemd wordt. De
dagen in de kliniek zijn
strak ingedeeld. Michel
le krijgt een lijst mee
naar huis waarop staat
wat ze 's morgens
moet/mag eten. Op
maandag, dinsdag,
woensdag en donderdag
gaat ze daarna naar de
kliniek voor behande
ling. Om 9 uur stipt is de dagopening, met elke maandag als
thema: hoe was het weekeinde? De andere dagen gaat het om
moeilijke momenten en/of successen, om af- en toename in ge
wicht. En natuurlijk altijd de vraag: hoe voel je je daarbij? Moei
lijke vraag, voor iemand die geen emoties meer heeft.
Mensen die diep in een eetstoornis zitten, sluiten zich af,
zegt Michelle. „In het begin van de behandeling was ik voor nie
mand bereikbaar. Ik keek alleen maar op de app met voedingsta
bellen die ik op mijn telefoon gedownload had." Maar dat ge
drag kan ze niet volhouden in de groep. „Ik mocht niet op mijn
telefoon kijken. Ik mocht niet op internet. Groepsleden hielden
me in de gaten. En ik hen. Dat was puur helpen." Maar onder
huids speelt nog wel iets anders, vermoedt ze: „Zoiets van: als
ik dikker moet worden, dan jij ook." Rondom het eten zijn
strikte regels: heel je bord leegeten. Niet spelen met je eten.
Niet klagen over het eten. Niet van tafel bij het eten. Niet bij an
deren op hun bord kijken.
Iedereen heeft een eetlijst en een eetdagboek. Op de eetlijst,
samen met een diëtiste opgesteld, staat wat je moet eten en
hoe laat. „Zonder zo'n lijst was de kans groot dat je een maal
tijd of tussendoortje overslaat", legt Michelle uit.
Haar eetdagboek is zeegroen met roze bloemen. Alles wat ze
eet, alles wat ze drinkt moet ze daarin opschrijven. En ook wat
ze daarbij voelt. Het lijken onbeduidende aantekeningen: Och
tend: eerst behoorlijk trek, erna goed vol. Bij de warme maaltijd: best
trek, goed vol. Maar die aantekeningen helpen haar het contact
met haar lichaam te herstellen. „Een eetstoornis draait om nege
ren wat je lichaam zegt. Je hebt honger, maar besluit er niet
naar te luisteren. Hoe beter je doof blijft voor die signalen, hoe
beter je het doet. Daarom was het zo belangrijk om dat op te
schrijven. En om het terug te lezen. Je leert weer luisteren naar
je gevoel. Zit ik vol? Heb ik honger?"
Zes maanden later is Michelle tien kilo zwaarder. Nog steeds
heeft ze geen gezond gewicht, maar ze mag weg. „Dat heb ik ge
vierd, met taart. Ik was het helemaal beu, volkomen therapie
moe. Eten zonder schuldgevoel kon ik nog steeds niet hele
maal. Op de achtergrond fluisterde nog steeds dat stemmetje."
Het is drie jaar geleden dat ze bij de kliniek voor eetstoornis
sen ontslagen werd. En ze wil het de wereld wel in schrééu-
wen: wees er snel bij. Doe er iets aan. Waar anderen zwijgen,
heeft zij een website gemaakt waarop ze die boodschap ver
spreidt. „Het doet me echt pijn als ik lees dat eetstoornissen op
steeds jongere leeftijd ontstaan", zegt ze. „Misschien worden ze
ook gewoon eerder opgemerkt. En misschien heeft het ook wel
te maken met aandacht vanuit ouders voor gezonde voeding.
Een soort bangmakerij. Friet is ongezond, wij eten het niet
meer, dus jullie ook niet. Melkproducten zijn voor kalfjes, dus
die halen we niet meer in huis. Dat soort dingen."
Hoeveel Michelle nu weegt? Ze zou het niet weten. „Ik heb al
lang niet op de weegschaal gestaan. Ik voel me goed, heb ge
noeg energie en mijn broeken passen prima."
Een Zeeuwse eetkliniek
In 2012 besloot Emergis een programma
voor eetstoornissen op te zetten. Voor vol
wassenen bestond sinds 2011 al een thera
pieprogramma. De nieuwe kliniek was be
doeld voor twaalf- tot twintigjarigen. Dit
plan voor topklinische zorg, dat Emergis lan
delijk op de kaart zou zetten, moest vanwe
ge bezuinigingen van tafel. Zeeuwse kinde
ren met een eetstoornis moesten voor be
handeling naar klinieken buiten Zeeland. In
Nederland zijn maar twee plekken waar kin
deren uit heel Nederland mogen worden op
vangen: Rintveld bij Zeist en Ursula in Lei
den. En die hebben lange wachtlijsten.
Van 10 tot 16 jaar
Eten volgens de regels
In de eetkliniek leer je weer normaal te
eten. En om voedsel niet meer als vijand te
zien. Maar sommigen moeten daarvoor van
heel ver komen. Dat wordt wel duidelijk als
je de smeerregels leest, prominent opge
hangen in de gezamenlijke woonkamer.
Fruit wordt gegeten met schil, indien moge
lijk. En het wordt in maximaal 8 stukken ge
sneden. Boterhammen in maximaal 12 stuk
ken. Voor koekjes geldt: vier happen voor
één koekje. Je besmeert je gehele boter
ham met boter (5 gram) en belegt je gehele
boterham met beleg. Smeerbaar beleg
moet minimaal 15 gram zijn. De verpleeg
kundige ziet hierop toe. Lukt het niet, dan
kan het zijn dat je smeerles krijgt. De drie
hoofdmaaltijden moeten binnen een half
uur op zijn, tussendoortjes in een kwartier.
En nog is het niet genoeg...
zaterdag 24 september 2016
Michelle Bostelaar is intussen helemaal genezen en zet haar ervaring in om anderen te helpen. Op findyourflow.nu
beschreef ze haar worsteling met haar eetstoornis, foto mechteld jansen
Een jaar geleden kwam het er dan toch van:
een speciale afdeling voor kinderen en jon
geren met eetstoornissen. Daar kunnen kin
deren van 10 tot circa 16 jaar terecht. Naast
behandelgroepen waar herstellende of niet
zo zieke patiënten groepstherapie krijgen,
en individuele gesprekken met behandel
aars, zijn er op deze afdeling zes opname-
plekken ('bedden'). En die zijn eigenlijk al
tijd 'vol'. Soms ontstaat zelfs weer een
wachtlijst.
Regelmatig worden kinderen van buiten
Zeeland aangemeld, omdat de nood zo
hoog is. In individuele gevallen wordt toe
stemming gegeven voor opname van
niet-Zeeuwen. Plannen voor uitbreiding van
de kliniek voor eetstoornissen liggen al
weer in het verschiet.
