8 NI
100 JAAR SCHIPHOL
De eerste passagiersvlucht vanaf
Schiphol had als bestemming
Londen. „Passagiers zijn nu geen
reizigers meer, maar klanten."
lende passagiers en aankomende
en vertrekkende vliegtuigen.
Voor de toestellen werd een cent
per paardenkracht aan landings
geld gerekend."
Inmiddels is de route naar Lon
den het populairst. Jaarlijks vlie
gen bijna vier miljoen reizigers
van Amsterdam naar een van de
zes internationale luchthavens in
en om de Britse hoofdstad.
De piloot zit tegenwoordig weg
gestopt achter een cockpitdeur.
„Decennialang hebben de reizi
gers de vliegers aan het werk kun
nen zien. Maar na de aanslagen
van 9/11 is dat contact met de pas
sagiers helaas verdwenen", ver
zucht Ruud Holswilder van de
Vereniging Gepensioneerde Ver
keersvliegers. „Gek genoeg is ons
werk niet eens zo erg veranderd
vergeleken met dat van de eerste
piloten. Zij keken kijken naar bui
ten om te zien of ze nog de juiste
route volgden. Nu zitten vliegtui
gen vol geavanceerde apparatuur,
maar daardoor krijgen piloten
ook op een korte vlucht naar Lon
den, veel informatie te verwerken
hebben. Vliegen is complex ge
worden."
Voor de eerste vlucht naar Lon
den is een simpele akker genoeg.
Op een koude januaridag in 1916
verschijnt op het land van boer
Knibbe een militair met een snor
retje. Hij struint wat rond, maakt
aantekeningen in zijn notitieblok
je en stelt zich daarna voor. Kolo-
en hoekje van de
militaire kazerne
is ingericht als
wachtruimte.
Het is mei 1920.
Er zitten twee
mannen met bol
hoeden en donkerbruine leren
koffers. Dan roept de stationschef
hun vlucht zonder vluchtnum
mer om: Amsterdam-Londen. Ko-
ninklij ke Luchtvaartmaatschappij
voor Nederland en Koloniën. Een
potige medewerker draagt de rei
zigers op zijn rug naar het gereed
staande toestel. Het veld is dras
sig, de passagiers mogen geen vie
ze schoenen krijgen. De twee hij
sen zich achter de piloot in het
propellertoestel. Ze krijgen een
vliegkap op het hoofd en een bril.
Een stoof aan de voeten en een
bontjas beschermt de inzitten
den tegen de kou.
Die allereerste passagiersvlucht
haalde het niet bij het gemak, het
comfort en de snelheid van het
vliegen van nu, grinnikt lucht-
nel Walaardt Sacré, commandant
van de afdeling Luchtvaart van de
Nederlandse landstrijdkrachten,
is eropuit gestuurd om een zo
goedkoop mogelijke start- en
landlocatie te vinden. De Eerste
Wereldoorlog woedt en er moet
een nieuwe luchthaven komen
binnen de verdedigingslinie rond
Amsterdam.
Op 19 september 1916 zetten
drie luitenant-vliegers als eersten
vaarthistoricus Jan Willem de
Wijn in Schiphol-Oost, de plek
waar het allemaal begon. De toe
stellen zijn klein en lawaaierig. Al
leen de notabelen kunnen zich
een vlucht veroorloven.
Na het starten van de motor
leunt piloot Shaw uit zijn cockpit
om te kunnen zien waarheen hij
rijdt. Een paar planken geven de
windrichting aan. Hobbelend en
stuiterend kiest het toestel het
luchtruim. Dan gaat het langs de
kust richting België en Frankrijk.
Ter hoogte van Calais steekt de
Engelse piloot Het Kanaal over.
Om te zien waar hij vliegt blijft
het toestel onder de wolken. De
motor dreunt onophoudelijk.
Krap drie uur na vertrek uit de
Haarlemmermeer landt de Airco
DH.16 in de Britse hoofdstad.
Bezoekers
Enkele maanden na de allereerste
passagiersvlucht, volgen lijndien
sten naar Kopenhagen en Ham
burg. Veel passagiers worden in
die beginjaren niet vervoerd. De
Wijn: „De luchthaven verdiende
meer aan bezoekers dan aan beta-
2016
Schiphol - Londen
1920
vrijdag 16 september 2016
Eeuw geleden even snel in
Vliegveld Schiphol in 1923 en nu. Door alle controles is even snel
instappen er al lang niet meer bij. foto spaarnestad/anp
Gerben van 't Hof
Schiphol-Oost
Boeing 737
52 minuten
Heathrow
Calais
Vluchtduur nu en in 1920
Schiphol
Croydon
Airport
Havilland DH16
2-4 uur
FRANKRIJK
BELGIË
