Overdracht van bedrijven aan opvolgers lastiger
12 ZEELANI
Door de sterke stijging sinds 2008
groeien de prijzen voor landbouw
grond in Zeeuws-Vlaanderen toe
naar het Zeeuws gemiddelde.
De prijzen voor landbouwgrond
beginnen in Zeeuws-Vlaanderen
de pan uit te rijzen. Notaris Eric
Verhaegen uit IJzendijke merkt
het in zijn praktijk. Hij spreekt de
vrees uit dat de sterke prijsstijgin
gen een obstakel kunnen gaan vor
men voor de overdracht van be
drijven aan opvolgers.
In de jaren 2006-2008 bevonden
de grondprijzen in Zeeuws-Vlaan
deren zich op een dieptepunt, al
dus Verhaegen. Hij spreekt van
30.000 a 35.000 euro per hectare.
Inmiddels wordt volgens hem in
West-Zeeuws-Vlaanderen wel
80.000 euro per hectare betaald
en in Oost-Zeeuws-Vlaanderen
zelfs 100.000 euro.
De oorzaken van de forse stijgin
gen zijn vrij simpel aan te geven.
De Antwerpse haven breidt uit,
wat ook gepaard gaat met natuur
compensatie. In de polders bij
Doel moeten veel boeren wijken.
Ook de geplande ontpoldering
van de Hertogin Hedwigepolder
zet de markt onder druk. Een an
dere factor van betekenis is de la
ge rente. Verhaegen: „Spaargeld le
vert niks op, terwijl lenen juist
aantrekkelijker is geworden."
Verhaegen ziet nog geen einde
aan de trend omhoog. Of interna
tionaal moet er iets veranderen in
het rentebeleid. De kans daarop
lijkt echter niet groot.
Dat baart de notaris zorgen. De
grondprijzen die momenteel wor
den betaald, zijn voor akkerbou
wers niet rendabel te maken. „Het
enige voordeel bij aankoop van
meer grond is dat je je machines
efficiënter kunt inzetten." Een an
der probleem is dat de stijgende
prijzen de opvolging belasten, al
dus Verhaegen. „Tot een miljoen
euro aan bedrijfsvermogen mag
belastingvrij worden geschonken,
maar met de hogere prijzen zit je
daar al snel aan. Over het meerde-
Met de huidige
prijzen is grond voor
boeren niet meer
rendabel te maken
re moet wel schenkbelasting wor
den betaald, 1,7 tot 3,4 procent."
Verhaegen verwacht overigens dat
met Prinsjesdag, komende dins
dag, in Den Haag bekend wordt
gemaakt dat de regeling voor be
drijfsopvolging wordt versoberd.
„Ik ben heel benieuwd. Het zal ze
ker niet beter worden."
De grondprijzen mogen flink ge
stegen zijn in Zeeuws-Vlaande
ren, ze zijn altijd nog lager dan in
de rest van Zeeland, blijkt uit een
overzicht op de site van vakblad
Boerderij. Het heeft te maken met
de ligging van Zeeuws-Vlaande
ren en dat Midden-Zeeland meer
fruittelers telt die een hogere op
brengst per hectare hebben, denkt
Verhaegen. „De prijzen komen
wel dichterbij elkaar."
Kun je energieslurpen-
de flats uit de jaren ze
ventig omtoveren tot
spaarappartementen?
Ja, dat kan, als je het
slim aanpakt en samenspeelt.
Een rondootje tussen de
eigenaren/bewoners, Ingrid Sinke
Vastgoed Beheer BV (ISVB) die de
flats in beheer heeft en de Zeeuwse
coöperatie Entraz levert het bewijs.
Een pakket aan uitgekiende maatre
gelen bespaart de, soms hoogbejaar
de eigenaren, gemiddeld 15 procent
op hun energiekosten. Het kost de
bijna tweehonderd bewoners ook
niks meer dan een reguliere vervan
ging van de ketel. Plus dat er voor
hetzelfde bedrag nog veel meer
plussen uit de bus konden komen.
Ledverlichting bijvoorbeeld.
Er is geen geheim van de smid.
De sleutel is krachtenbundeling. IS
VB kwam toevallig in contact met
coöperatie Entraz. Dat is een sa
menwerkingsverband dat is opge
richt door Installatie Techniek
Nieuwenhuijse, Bouwbedrijf Kam-
bier, BMD Advies, Widea Consul
tancy en Island Solar.
„Binnen Entraz hebben we alle
specialisten in huis om een pand
duurzamer te maken. Als jonge
coöperatie zochten we een spre
kend voorbeeldproject. Ingrid Sin
ke Vastgoed Beheer bood dat ons
met drie oudere flats aan de Mazzi-
nilaan in Middelburg", legt Jeroen
van Ooijen van EntrazAVidea Con
sultancy uit.
Mix
Dat de coöperatie alle disciplines in
huis heeft, biedt een groot voor
deel, vult Van Ooijens collega
Jan-Willem de Hoop aan. „Er zijn
honderden vormen van energiebe
sparing, een waaier aan mogelijkhe
den, maar hoe kom je tot een be
taalbare mix die een goed rende
ment oplevert? Dat betekent dat je
integraal naar een gebouw moet kij
ken. Je moet daarbij niet overhaast
te werk gaan, want dan loop je het
risico dat je investeert in iets wat la
ter een zinloze uitgave blijkt te
zijn."
Van Ooijen: „We hebben ook ge
keken naar de inkoop van energie.
Met deze integrale aanpak maak je
betere keuzes."
De praktijk. Wat leverde een
grondige studie van de flatgebou
wen op? De Hoop: „Om te begin
nen, stonden er twee joekels van ke
tels en dito gasmeters in. Daar kon
je bij wijze van spreken een half
ziekenhuis mee verwarmen. Dat
zijn dus grote energieslurpers."
En als ISVB niet toevallig op Ent
raz was gestuit, waren er weer
twee stookgiganten teruggeplaats.
Chris de Ridder, technisch mede
werker van ISVB: „Want zo gaat
het vaak binnen een Vereniging
van Eigenaren. Ze sparen tien jaar
voor de vervanging van de cv-ketel.
Meestal komt er eenzelfde type ke-
Met de oude ketels
kon je bij wijze
van spreken een
half ziekenhuis
verwarmen
tel voor terug. Want die is toch ooit
zo berekend?"
Entraz kwam tot de slotsom dat
het een tandje minder kon. „We
hebben kleinere, zuinige ketels ge
plaatst. Ook konden we zo de enor
me gasmeters vervangen. Dat had
ook effect op de vastrechtvergoe
ding die de WE aan Delta betaalt.
Die is gehalveerd."
Het ging ook niet om klein geld.
Per flat was 80.000 euro budget. De
nieuwe ketels kosten echter veel
minder dan voor de vervanging
was berekend. Daarom bleef er
geld over voor andere besparende
maatregelen. Zonnepanelen op het
dak werden al gauw afgestreept. Te
ingewikkeld met zoveel eigenaren.
Ook kwam er ledverlichting en
werden de ventilatiepompen ver
vangen door zuinige exemplaren.
Entraz adviseerde tevens betere
raamisolatie. Al met al leidt dat 25
procent energiebesparing. En be
valt het? Bewoner Kees Kouwen-
berg: „Ik ben er blij mee. Maar er
wonen hier ook 90-jarigen die
graag een basistemperatuur van 24
graden wensen. Tja, dat kan niet
meer altijd."
vrijdag 16 september 2016
Lage rentestand en Antwerpse
haven stuwen grondprijzen op
Harmen van der Werf
IJzendijke
Eric Verhaegen, notaris
Van slurpflat naar spaarpot
Frank Balkenende
Middelburg
-Jan-Willem de Hoop, Entraz
Vlnr: Jeroen van Ooijen (Entraz), Chris de Ridder (ISVB), bewoner Kees Kouwenberg en Jan-Willem de Hoop (Entraz). foto ruben oreel
