De lessen
van opa
d>
Match made
in heaven
Match made
in heil
lü
18 ECONOM
Vrees voor koppelverkoop zaad en gif
Een match made in heil, zegt de Amerikaanse
ex-presidentskandidaat Bernie Sanders over de
overname van Monsanto door Bayer. Hij krijgt bijval van
milieugroepen en boeren. Niet iedereen is zo negatief.
In de schijnwerpers
Grootvader Homer was de uitvinder
van het roterende ziekenhuisbed en
van een zaag waarmee gips soepel
van ledematen kan worden verwijderd. Vader
Lee kreeg daarna de leiding over de Stryker
Corporation, een gigant in medische hulp
middelen. Nadat hij met zijn vrouw Betty om
het leven was gekomen bij een vliegtuig
crash, nam Ronda namens de familie in het
familiebedrijf plaats. Ze werd er rijk mee -
haar vermogen van een miljard of drie bezorg
de haar een plekje
in de Forbes 500 -
maar Ronda
Stryker is allesbe
halve een staalhar
de zakenvrouw.
Als universiteits
student maakte
ze zich hard voor
de integratie van
Afro-Amerikaan-
se studenten.
62 jaar Haar eerste baan:
geleden ge- lerares in het spe-
boren in ciaal onderwijs.
Michigan. Nu is ze vooral be-
Getrouwd kend van haar fi-
met William lantropische in-
Johnston spanningen.
3 kinde- Het is de ware
ren. les die ze van haar
Nummer opa leerde, zegt
462 op de ze. De familie
Forbes-lijst mag van zijn uit-
van rijke vindingen schat
mensen. hemeltjerijk zijn
geworden, ze wa
ren vooral be
doeld om het leven van mensen die het moei
lijk hebben beter te maken. En moeilijk heb
ben de mensen van Kalamazoo, de plek waar
haar roots liggen en waar ze nog steeds
woont, het zeker. Geteisterd door armoede en
bezuinigingen door de staat Michigan, moest
het stadsbestuur al snijden in het politie
korps en in het opknappen van oude infra
structuur. Maar nog steeds was er een gapend
gat in de begroting. Burgemeester Bobby Ho
pewell had feitelijk alleen zijn achternaam
nog om op terug te vallen. Tot er een donatie
kwam, uit naam van Ronda's man William.
70 miljoen dollar krijgt Kalamazoo. Niet voor
een prestigeproject. Nee, gewoon om de ga
ten te dichten en de belastingen wat te kun
nen verlagen, zodat we weer wat lucht is. De
Strykers doen hun donaties bij voorkeur ano
niem. „Het gaat om nederigheid. Niet om de
schijnwerpers."
Flitsen
Galapagos
Gemalto
Klepierre
Ordina
:r
We mogen blij zijn dat Bayer het risico
aandurft om voor zo veel geld (59 mil
jard euro) het omstreden Monsanto in
te lijven. Schaalgrootte is bittere nood
zaak in de agrochemische industrie.
De landbouwindustrie staat voor een
van de grootste uitdagingen van onze
tijd, zoals Liam Condon, hoofd van
Monsanto's divisie Crop Science het
verwoordt. „In 2050 telt de wereld 3
miljard mensen extra die gevoed moe
ten worden, op een manier die duur
zaam is voor het milieu."
Daar is innovatie voor nodig. Zaden
die per hectare voor hogere opbreng
sten zorgen en beter bestand zijn te
gen klimaatverandering, ziekten en pla
gen. Net als verdelgingsmiddelen die
voorkomen dat schimmels, insecten of
onkruid oogsten doen mislukken.
Door strenge regelgeving wordt het
echter almaar duurder om nieuwe
plantenrassen en pesticiden op de
markt te krijgen. Schaalvergroting le
vert daarbij efïiciëntievoordelen en kos
tenbesparingen op. Niet voor niets
gaan ook concurrenten DuPont en
Dow Chemical samen, evenals
ChemChina en Syngenta.
Bayer en Monsanto hebben samen
jaarlijks 2,5 miljard euro voor onder
zoek en ontwikkeling beschikbaar. Dat
maakt ook grote stappen voorwaarts
mogelijk in de slimme landbouw.
Bayer levert boeren straks niet alleen
zaden en pesticiden, maar ook big da
ta. Aan de hand van satellietbeelden,
opnames met drones, nauwkeurige
analyses van de grondsamenstelling en
het waterpeil weet de boer in de toe
komst precies welke gewassen ideaal
zijn om te telen op zijn land. En hoe
veel meststof en onkruidverdelgings-
middel daar exact voor nodig is. Dat
maakt de broodnodige extra voedsel
productie veel efficiënter.
Met de overname van Monsanto krijgt
Bayer te veel macht over wat er op ons
bord ligt. De markt voor zaden en be
strijdingsmiddelen is straks voor bijna
twee derde in handen van slechts drie
grote bedrijven. Dat is gevaarlijk. Daar
over zijn boeren en milieuorganisaties
- die vaak lijnrecht tegenover elkaar
staan - het hartgrondig eens.
Boeren vrezen dat ze straks duurder
uit zijn voor hun zaden. Geen onge
gronde vrees, omdat concentratie in
een markt doorgaans tot minder con
currentie en hogere prijzen leidt. Ze
zijn ook bang dat boeren straks uit
minder verschillende zaden kunnen
kiezen. Monsanto is wat dat betreft al
berucht. In Amerika werd het marktlei
der met genetisch gemodificeerde
maïs- en sojazaden die bestand zijn te
gen het (onlangs door de Wereldge
zondheidsorganisatie als 'mogelijk kan
kerverwekkend' geclassificeerde) be
strijdingsmiddel Roundup dat het zelf
verkoopt. Die vorm van koppelverkoop
kan het nieuwe bedrijf straks ook toe
passen op de verdelgingsmiddelen van
Bayer. In Europa is genetische manipu
latie van voedsel verboden, maar dat
neemt niet weg dat Monsanto ook hier
patenten probeert te verkrijgen op ge
wassen. Dat druist in tegen het recht
dat kwekers eikaars zaden gebruiken
om tot betere kruisingen te komen.
Dat is in het belang van de biodiversi
teit en een duurzame voedselvoorzie
ning. Daarbij: hoe duurzaam kan een
bedrijf zijn dat grotendeels drijft op de
verkoop van bestrijdingsmiddelen?
Bayer heeft weinig belang bij het ont
wikkelen van zaden die prima groeien
zonder gif. Vanwege alle bezwaren is
de overname nog lang geen gelopen ra
ce. Bij de mededingingsautoriteiten in
Europa en de VS ligt het voorgenomen
huwelijk onder een vergrootglas.
Steeds vaker wenden Amerikaanse ge
meenten zich tot filantropen om de broek
op te kunnen houden. In Kalamazoo, Michi
gan, kan het gemeentebestuur de rekenin
gen betalen dankzij een donatie van de
plaatselijke miljardairsfamilie Stryker.
Sander van Mersbergen
De financiële positie van het ABP is vori
ge maand licht verbeterd, maar blijft peni
bel. De dekkingsgraad van het ambtenaren-
pensioenfonds bedroeg eind augustus 90,6
procent, tegen 89,9 procent een maand eer
der.
Shell verkoopt zijn resterende Deense
activiteiten op het gebied van raffinage en
brandstoffenverkoop aan Dansk Oliesels-
kab ApS. De verkoopsom bedraagt circa 71
miljoen euro, meldt het olieconcern. De circa
240 werknemers van Shell gaan mee.
O
Voor de tweede
achtereenvolgen
de dag ging het
biotechbedrijf
aan kop van de
AEX.
vrijdag 16 september 2016
I
lemauo
m
De digitaal bevei
liger beleefde
een rustige,
maar positieve
dag op het
Damrak.
Het Franse vast
goedbedrijf (oa
Hoog Catharij-
ne) beleefde een
mindere dag op
de beurs.
Topman Stépan
Breedveld ver
trekt op 1 april
2017 bij de auto
matiseerder.
O
o
A Een boer spuit een bestrijdingsmiddel op zijn suikerbietenakker, foto julian stratenschulte/dpa
Zegen of vloek?
Annemieke van Dongen
Voorstanders van de
overname stellen dat in
2050 er 3 miljard extra
mensen gevoed moe
ten worden op een
duurzame manier.
