E 21
Econoom Milanovic: 'Migratie zal alleen maar groeien'
Populisten als Trump en Wilders
profiteren van de globalisering.
Toch zal de druk van migratie alleen
maar groeien, stelt Branko Milanovic.
Nu migreert 3
procent van de
wereldbevolking;
13 procent wil
graag naar een
ander land
Winnaars en verliezers van globalisering (de inkomensolifant)
lobalisering
heeft de onge
lijkheid in de
wereld kleiner
gemaakt. Door
internationale
handel is veel
winst en werkgelegenheid van
het Westen naar Azië verplaatst.
Het inkomen van de werkende
middenklasse in het westen is
daardoor nagenoeg stil komen te
staan. Dat bleek een vruchtbare
bodem voor de opkomst van popu
listen als Trump en Wilders, al
dus de voormalig Wereldbankeco-
noom Branko Milanovic in een ex
clusief interview met deze krant.
Sinds een paar jaar heeft ieder
een het over ongelijkheid, over
toenemende ongelijkheid wel te
verstaan. In die discussie ging het
vooral over hoe sterk de ongelijk
heid in Amerika was toegenomen.
In Nederland viel het allemaal wel
mee.
Maar Branko Milanovic maakt
duidelijk dat dit bij lange na niet
het hele verhaal is. „Om ongelijk
heid en haar oorzaken te kunnen
begrijpen moeten we echt uit
zoomen naar het hele plaatje van
de inkomensverdeling in de we
reld", aldus Milanovic.
In zijn nieuwe boek Global Ine
quality geeft Milanovic sensatione
le inzichten op basis van indivi
duele inkomens uit nagenoeg de
gehele wereld en wat zien we: de
wereld is juist gelijker geworden.
Maar dat is niet voor iedereen
goed nieuws.
„De gemiddelde ongelijkheid is
kleiner geworden doordat er een
nieuwe zeer grote middenklasse
in de wereld is ontstaan. Die nieu
we middenklasse bevindt zich in
China, India, Thailand en Viet
nam - in totaal een vijfde van de
wereldbevolking. Zij hebben een
enorme welvaartssprong gemaakt.
In twintig jaar tijd hebben zij 75
procent meer te besteden gekre
gen. Dat is echt dramatisch veel.
Je kunt je bijna niet voorstellen
wat dat voor enorme verandering
van hun leefwereld betekent. De
drijvende kracht achter die wel
vaartsgroei in Azië is de hyperglo
balisering die plaatsvond tussen
1988 en 2008. In die periode groei
de Azië uit tot productiecentrum
van de wereld. Bij het uitbreken
van de financiële crisis zakte ook
de internationale handel in en le
den rijken grote verliezen op de
beurs. Dat heeft de wereld nog
iets gelijker gemaakt."
„Nee. Wij, in het Westen, zijn be
duidend welvarender (zie de oli
fantgrafiek). Maar het is wel de
vraag hoelang nog want de wereld
inkomensverdeling laat ook zien
dat juist onze middenklasse er
nauwelijks op vooruit is gegaan
de laatste twintig jaar. Dat inko
mens in de middenklasse in Ame
rika nagenoeg stil staan heeft ook
bijgedragen aan minder ongelijk
heid in de wereld, maar dat is wel
een hele zure bijdrage. Het is dat
zure gevoel van stilstand waar
door het verschijnsel Trump kon
opkomen, denk ik. Daarmee wil
ik niet zeggen dat populisme per
se fout is. Het is letterlijk de wil
van het volk volgen. Mijn boek
laat zien dat een aantal zaken
waarover populisten en hun aan
hang boos zijn ook wel terecht
zijn: ja, het uitbesteden van pro
ductie naar Azië heeft de midden
klasse heel veel banen en inko-
mensgroei gekost. En ja, het zijn
de superrijken die ongelooflijk
veel rijker zijn geworden van al
die handel in goederen en kapi
taal."
„Er is nauwelijks draagvlak voor
meer globalisering. Een politicus
die gekozen wil worden laat het
daarom wel uit z'n hoofd om han
delsverdragen zoals TTIP (tussen
Amerika en Europa) klakkeloos te
verdedigen. Handelsverdragen ver
snellen globalisering en we heb
ben net gezien dat er verliezers
zijn van globalisering. De politiek
zal met antwoorden en oplossin
gen voor die verliezers moeten ko
men, wil ze het TTIP-verdrag kun
nen sluiten. Uiteindelijk leveren
afspraken over internationale han
del elk land voordeel op, anders
zou ze die deal niet sluiten. Wat
de meeste mensen zich niet reali
seren is dat wij door internationa
le handel met dezelfde euro veel
meer kunnen kopen. Het is zonde
als we aan beide kanten van de
oceaan dat voordeel mislopen, om
dat we geen goed plan kunnen ver
zinnen om de verliezers mee te la
ten profiteren van dat voordeel."
„Klopt. Migratie moet wat mij be
treft echt een onderdeel van de
discussie over globalisering zijn.
Is het niet vreemd dat we wel af
spraken maken over vrije bewegin
gen van productiefactoren en idee
ën maar niet over vrije beweging
van arbeid in de wereld? Of je arm
bent of rijk in deze wereld is voor
80 procent bepaald door de plek
waar je leeft. De sociale klasse
waarin je je bevindt bepaalt voor
20 procent hoe arm of rijk je bent.
Doordat de plaats waar je leeft zo
belangrijk is, zien we dat er altijd
een stroom van mensen zal zijn
die van arme naar rijke plaatsen
probeert te komen. De druk die
migratiestromen op rijke landen
uitoefent gaat naar verwachting
vele malen groter worden."
„Volgens de meest recente Gallup
enquête waarin mensen wereld
wijd gevraagd wordt naar hun
plannen om te migreren, wil 13
procent van de wereldbevolking
graag in een ander land gaan wo
nen. Op dit moment beweegt
slechts 3 procent van de wereldbe
volking zich naar een ander land.
Om een gevoel voor deze aantal
len te krijgen: nu zijn alle inwo
ners van Finland onderweg naar
een ander land, en potentieel wor
den dat alle inwoners van de Vere
nigde Staten. Dat is dus nogal een
verschil."
„Nee, niet zomaar. Maar we zou
den ongelijkheid in de wereld veel
verder kunnen terugbrengen als
we een tussenstap zouden inbou
wen. Het is voor politici een veelal
onbespreekbaar onderwerp, maar
toegang tot een rijk land zonder
direct alle rechten van bestaande
inwoners te kunnen claimen zou
best een goed idee zijn. Bestaande
inwoners hoeven dan niet bang te
zijn dat de migranten onze wel
vaartsstaat 'opgebruiken'. Migran
ten zelf zullen dolblij zijn met de
ze grijze status. Sterker nog, er
zijn zonder dat we het doorheb
ben al allerlei verschillende status
houders. In Amerika zijn er be
hoorlijk wat mensen die wel belas
tingen betalen maar niet mogen
stemmen bijvoorbeeld. Deze men
sen hoor je daar niet over klagen.
Ze zijn blij dat ze in het rijke wes
ten zijn."
donderdag 15 september 2016
De wereld is gelijker
en rijker ge worde
Sandra Phlippen
Waardoor is de kloof tussen arm
en rijk kleiner geworden?
Is die nieuwe Chinese midden
klasse vergelijkbaar met onze
middenklasse?
Of je arm bent of rijk
bent is voor 80 pro
cent bepaald door de
plek waar je leeft. De
klasse waarin je je be
vindt bepaalt voor 20
procent hoe arm of rijk
je bent.
Branko Milanovic
Moeten we het niet wat rustiger
aan doen met globalisering?
U noemt in uw boek ook migratie
als belangrijke drijfveer van min
der ongelijkheid.
Wat bedoelt u daarmee? Wat
kunnen we nog verwachten aan
economische migranten?
Dus u bent van mening dat we al
le grenzen in het rijke westen
dan maar moeten opengooien?
Verliezers:
De minst verdienenden
waarvan het inkomen er
niet op vooruit is gegaan.
Bijvoorbeeld Afrikanen
toename besteedbaar inkomen tussen 1988 en 2008
/Is
20 30 40 50 60 70 80
wereldwijde inkomensverdeling
Winnaars:
Middenklasse in
opkomende economieën,
zoals in China en India
Winnaars:
De rijken, die
nog rijker werden,
vooral in westerse
landen
Verliezers:
Redelijk verdienend,
maar het inkomen
is achteruit gegaan.
Bijvoorbeeld
middenklasse
VS (doelgroep
Trump)
-10%
10
armst en <-
90 100
rijksten
