16 ZEELAND
Maritiem historicus Ruud Paesie publiceert eind deze maand zijn achtste boek. Hij is
onderzoeker, schrijver. Maar koestert ook een leven als avonturier en vrije jongen.
Ruud Paesie
RUUD PAESIE WERELDREIZIGER, VERPLEEGKUNDIGE, MARITIEM HISTORICUS
Als ik iets in
mijn kop heb,
kan ik er voor
de volle
honderd procent
voor gaan
Bij de animisten
onderging ik een
rituele reiniging
waarbij ik
eierstruif over
me heen kreeg
Een stem die lek
ker bast. Ogen die
je meteen monste
ren. Niet al te
groot van stuk,
maar een uitstra
ling die zegt dat
je het beter niet op een handge
meen kunt laten aankomen. Twee
ringetjes in het rechter oor, een
overblijfsel van zijn vrijgevochten
jaren. Net als zijn snor en het mi
nieme sikje op zijn onderlip: haar
groei die herinnert aan de tijd dat
hij met lange lokken en baard
door zijn wereld stapte.
Ruud Paesie. Sinds 2004 woont
hij met zijn vrouw Caroline in
een i7e-eeuws pand in de Korte
Noordstraat in Middelburg. Een
museumpje bijna, als je er binnen
stapt. Wie reist neemt wel eens
een souvenir mee. Wie duikt ook.
Paesie is in het Zeeuwse gekend
als maritiem historicus. Het jonge
re broertje van Vlissinger Doeke
Roos wordt hij wel genoemd. La
ter deze maand verschijnt zijn
achtste maritieme boek, over de
slavenopstand in 1785 op het Zie-
rikzeese schip Neptunus. Waar
Roos een overzichtelijke loodsen-
achtergrond had, ligt er bij Paesie
een meer avontuurlijke cocktail
aan de basis.
De buitenwereld ziet altijd de be
schaafde, belezen historicus.
Maar die doctor in maritieme ge
schiedenis is niet de hele Ruud
Paesie. Althans, u hebt nogal wat
omwegen gemaakt voor u in rus
tige Zeeuwse wateren terecht
kwam.
„Ik groeide op in Nijmegen. Een
roerige studentenstad in mijn jon
ge jaren, de grote revoltes van
eind jaren zestig waren net aan de
gang toen ik naar de middelbare
school ging. Ze hadden het over
het Havanna aan de Waal. Ik was
een beetje een opstandige jongen.
Vrijgevochten. Havo lukte niet, ik
haalde met moeite de mavo. Meer
feest dan school - dat was mijn pu
berteit. Mijn ouders zorgden voor
een open en liberale opvoeding.
Nu durf ik wel te zeggen dat ik
een lastpak was."
Wanneer kwam het verstand?
„Na mijn middelbare school be
gon ik aan een opleiding verpleeg
kunde in het Radboud Zieken
huis. Mijn vader werkte daar als
personeelschef. Een paar vrienden
kozen dezelfde opleiding. Ik be
gon daar in 1975 en raakte meteen
laaiend enthousiast. Zozeer dat ik
geneeskunde wilde gaan stude
ren. Maar ja, met een mavo-diplo
ma... Ik werkte veertig uur in het
ziekenhuis. Daarnaast ben ik
avondschool gaan doen. In vier
jaar tijd haalde ik mijn diploma's
havo, vwo en verpleegkunde. Dat
was - inderdaad - vrij uitzonder
lijk."
Daarmee stond de deur naar een
studie geneeskunde open.
„Het eerste jaar werd ik uitgeloot.
Toen besloot ik maar met politico
logie te beginnen. Inmiddels werd
ik ook opgeroepen voor mijn ver
vangende dienstplicht. Ik was er
kend dienstweigeraar. Een naïeve
pacifist. Als het me nu werd ge
vraagd, zou ik voor de mariniers
opleiding kiezen. Maar nu ben ik
zestig, toen was ik twintig jaar.
Als dienstweigeraar mocht ik
weer in het Radboud Ziekenhuis
aan het werk. Deze keer liep ik sta
ge op de anesthesie en volgde een
intensive care-opleiding. Ik zag
van alles: openhartoperaties, trans
plantaties. Begin jaren tachtig
werd ik ingeloot voor geneeskun
de. Ik haalde het eerste jaar. Maar
de twijfel was groot. Moest ik hier
mee doorgaan? Ik wist wat me te
wachten stond: zeven jaar basis
arts en dan nog eens zeven jaar
specialiseren. Ik was 25 jaar en
dacht: ik ga eerst een lange reis
maken."
Kreeg de opstandige, losgeslagen
jongen weer de overhand?
„Als ik iets in mijn kop heb, kan
ik er voor de volle honderd pro
cent voor gaan. Ik had gelezen
over wereldreizen en wilde naar
Afrika. Eerst liftend naar Grieken
land, Turkije, daarna via Syrië en
Egypte naar Soedan. Een bundel
dollars en mijn paspoort op mijn
buik geplakt. In die tijd, de jaren
tachtig, kon je nog gemakkelijk in
al die landen reizen. Uiteindelijk
kwam ik in Congo terecht. Met
mijn achtergrond als verpleegkun
dige was ik niet bang. Ik liep nooit
op blote voeten, een ontstoken
wondje betekende zonder meer
einde reis. Na een halfjaar kwam
ik terug thuis. Om er na een paar
maanden opnieuw op uit te trek
ken. In mijn eentje. Als je niet
weet waar je terecht gaat komen
en wat je gaat doen, is dat het han
digst. Het Midden-Oosten, Zuid-
Amerika, ik zag voor het eerst
moskeeën, maakte rituele begrafe
nissen mee in Varanasi, in de Ama
zone heb ik met indianen op pi
ranha's gevist, ik heb tot op 5500
meter hoogte de klassieke route
gelopen van Sir Edmund Hillary,
de man die in 1953 als eerste de
top van de Mount Everest bereik
te. Op Borneo was ik drie maan
den, bij de animisten heb ik een ri
tuele reiniging ondergaan waarbij
ik eierstruif over me heen kreeg.
Kijk, deze koker met gifpijlen heb
ik nog als souvenir. Daarmee scho
ten ze apen dood."
Wat heet: een vrije jongen.
„Ik had wel vriendinnetjes. In Ne
derland, Duitsland, Italië. Nee,
geen kinderen, dat ging niet samen
met het leven dat ik in die jaren
leidde. Slank, ik was zeer slank. In
de jaren negentig deed ik aan duur-
lopen en krachttraining, en ik fiets
te veel. Ik ga nog altijd drie keer
per week naar de sportschool. Fiet
sen doe ik ook nog, naar mijn werk
bij Emergis in Kloetinge. Sinds
2006 ben ik psychiatrisch verpleeg
kundige bij Ithaka op de gesloten
crisisafdeling j eugdpsychiatrie.
Twee tot drie dagen per week, ik
draai alleen late diensten, van drie
uur 's middags tot 11 uur 's avonds.
Zo houd ik alle ochtenden vrij voor
archiefonderzoek en schrijven."
Hier in huis staat een vitrinekast
met opgedoken objecten van het
bij de Maladiven gezonken
VOC-schip Ravesteyn. Musketko
gels, tinnen kannetjes, pijpenkop-
jes, een benen handvat van een
mes.
„Begin jaren negentig kwam ik in
contact met archeologisch onder-
wateronderzoek in de Maas bij
Cuijck. Daar heb ik een Romeinse
brug in kaart helpen brengen. Van
1994 tot 2007 werkte ik jaarlijks
een paar maanden als duikinstruc
teur op de Malediven, in de Indi
sche Oceaan ten zuidoosten van
India. Tim Godfrey, een Australi
sche duiker, vertelde me het ver
haal van het in 1726 verongelukte
VOC-schip Ravesteyn. In Neder
land heb ik vervolgens archiefon
derzoek gedaan. In 1996 zijn we
gaan duiken. Meteen de eerste of
tweede keer kwam ik op het wrak
terecht, ik zag het vier meter lan
ge plechtanker en een kanon."
Dat was het begin van uw car
rière als maritiem onderzoeker
en schrijver.
„Ja. En door het onderzoek naar
de Ravesteyn kwam ik in Middel
burg. Ik zag de prachtige, oude
kern. Daarmee vergeleken vond ik
Nijmegen maar een cultuurarme
stad. Zo besloten we naar Middel
burg te verhuizen."
Avontuur, doorzettingsvermo
gen, discipline, fantasie.
„In die trefwoorden kan ik me vin
den. De wereld boeide me. Dan
heb ik nog niet verteld dat ik ook
parachute heb gesprongen. Hoog
in de lucht. Maar dus ook diep in
de zee. Ik ben ooit bijna gesand-
wicht door twee walvishaaien en
zwom tussen hamerhaaien op vijf
tig meter diepte. Dat kunnen niet
veel mensen zeggen."
zaterdag 10 september 2016
Tk ben bijna gesand wicht
door twee walvishaaien'
Jan van Damme
Op 3 augustus 1956 geboren
in Haarlem. Kort daarna ver
huisd naar Nijmegen.
Sinds 2007 getrouwd met
Caroline van der Mandele.
Geen kinderen.
1975-1979: opleiding ver
pleegkunde Radboud Zieken
huis Nijmegen.
1976-1979: avondschool ha
vo en vwo.
1979-1985: studie politicolo
gie (niet afgerond).
1981-1983: studie medicijnen
(niet afgerond).
Vanaf 1983: wereldreizen.
1994-2007: duikinstructeur
op de Malediven.
2001-2006: werk met jonge
ren met gedragsproblemen.
2006-heden: psychiatrisch
verpleegkundige bij Ithaka in
Kloetinge.
2002-2008: dissertatie-on
derzoek aan de Universiteit
Leiden, gepromoveerd op
het proefschrift Lorrendra-
yen op Africa. Andere publi
caties (selectie): Het VOC-re-
tourschip Ravesteyn, Ge
schiedenis van de MCC. Eind
deze maand volgt: Slavenop
stand op de Neptunus.
Ruud Paesie tussen attributen
die laten zien wat hij is: wereld
reiziger en maritiem historicus.
FOTO MECHTELD JANSEN
