Tommy Wieringa
17
Maria is jarig, dus trakteert de kerk op bankbiljetten
De politieke ondergang
van WD'er Mark Ver-
heijen heb ik enigszins
gelaten gevolgd. Hij was een pro
tégé van Jos van Rey, er werd
wijn gedronken van 130 euro de
fles, er werd gewheeld en ge
deald met vastgoedbazen, het
was kortom de politieke atmo
sfeer die we gewoonlijk associë
ren met VVD-kringen, waar, om
zo te zeggen, het nuttige vaak en
veel met het aangename vere
nigd wordt.
De affaire-Verheijen was on
derdeel van een reeks liberale
schandalen van wisselend for
maat. WD-gedeputeerde Ton
Hooijmaijers zat nog niet vast of
WD-bestuurder Kathalijne de
Kruif werd veroordeeld voor hen
nepteelt en witwassen, er werd
gesjoemeld met burgemeesters
benoemingen en Teeven en Op
stelten struikelden over een ver
donkeremaand bankafschrift.
Het was een beetje veel om bij te
houden allemaal, er is maar zo
veel verontwaardiging te verde
len.
Uiteindelijk viel het nogal mee
met Verheijen - zijn onterechte
declaraties waren maar een mar
ginaal schandaaltje. Toine Heij-
mans ging de gevallen politicus
opzoeken in Venlo en schrijft er
fraai over in de Volkskrant. Ze lo
pen een eindje met elkaar op,
Verheijen wil hem het resultaat
van zijn vroegere inspanningen
als wethouder laten zien: het
nieuwe stadskantoor van Venlo.
Onder het loopje vertelt Ver
heijen dat elke wethouder iets
tastbaars nodig heeft, zoals een
stadskantoor. „Je kunt dus echt
iets maken als bestuurder."
Mijn gedachten dreven boven
het land - ik zag stadkantoren zo
ver het oog reikte, onderbroken
door koopgoten en traverses, al
die inspanningen van al die wet
houders, al die troosteloze opeen
hopingen van glas en steen, te
voorschijn gekomen uit al even
troosteloze zielen. Even groot als
gelijkvormig zijn over het alge
meen de ambities van de wet
houders, met als resultaat dat je
bij god niet weet of je je in Rijs
wijk of in Emmen bevindt - en
later, als de wind heeft gewaaid
en het stof is gaan liggen, lopen
ze een eindje met Toine Heij-
mans op en zeggen: „Kijk, dat ge
bouw daar, dat staat daar omdat
ik dat wilde."
Met Nescio verzucht je: 'Gods
doel is de doelloosheid. Maar
voor geen mens is het weggelegd
dit bij voortduring te beseffen.'
Terloops raakt Verheijen nog
aan een probleem dat een wezen
lijk gevaar vormt voor de demo
cratie: de geringe publieke waar
dering voor politici, de minach
ting zelfs. „Mensen", zegt Verhei
jen, „kijken op een nare, denigre
rende manier naar politici."
Het beroep is inderdaad aan
een pijlsnelle inflatie onderhe
vig, een politicus wordt onge
veer even betrouwbaar geacht
als een autohandelaar. Besturen
is haast onmogelijk geworden
omdat de burger in een steeds
complexere wereld lachwekkend
eenvoudige oplossingen en ant-
Een politicus wordt
even betrouwbaar
geacht als een
autohandelaar
woorden verlangt. Zó veeleisend
is de kiezer, dat het onmogelijk
is om hem niet teleur te stellen.
Een politicus die van mening ver
andert, is een draaier. Een politi
cus die een verkiezingsbelofte
breekt, is een leugenaar. Een poli
ticus die compromissen sluit, is
een opportunist.
Vergeten wordt dat het com
promis een van de grote verdien
sten is van de democratie. Het
compromis erkent het bestaan
van de ander en geeft hem een
plaats in de uitkomst van het
overleg.
Besturen is principieel een
zaak van compromis - een poli
tiek bestel zonder compromis
heet dictatuur.
Het lichaamseigen hormoon oxy
tocine komt vrij als je knuffelt en
vrijt, zorgt voor bevallingsweeën
en maakt dat moedermelk toe
schiet. Veel moeders die moeite
hebben met kolven krijgen een
neusspray van de huisarts. Nu heb
ben onderzoekers van het Amster
damse AMC ontdekt dat ernstig
getraumatiseerde politieagenten
minder angstig en nerveus zijn
wanneer ze dit stofje innemen.
Neurowetenschapper Saskia
Koch, die gisteren promoveerde
op deze studie, gaf de oxytoci-
ne-neusspray aan 80 agenten die
allemaal trauma's hadden beleefd
tijdens hun werk. De ene helft ver
werkte deze snel, de andere helft
hield last van angst, depressie,
nachtmerries en flashbacks. Ze
hadden een posttraumatische
stressstoornis (PTSS).
Tijdens het maken van hersen
scans toonde Koch de deelnemers
plaatjes van bange, boze, blije en
neutrale gezichten terwijl ze het
hersengebied in de gaten hield dat
reageert op dreiging. De PTSS-pa-
tiënten reageerden op alle emoties
even sterk, vermoedelijk omdat zij
overal gevaar in zagen. Maar na
een paar snufjes van de neusspray
werd het gevoel van angst minder.
Deze resultaten kunnen volgens
copromotor Mirjam van Zuiden
helpen om getraumatiseerde poli
tieagenten er sneller bovenop te
krijgen. „Het herbeleven van een
schietpartij of dat ene ongeluk is
zo zwaar dat sommige PTSS-pa-
tiënten de therapie niet volhou
den. Er is meer onderzoek nodig,
maar wij denken dat het toedie
nen van oxytocine de scherpe rand
jes eraf kan halen, waardoor de be-
De positieve effecten
van oxytocine zien
we alleen bij mensen
die iets mankeren
handeling meer effect heeft."
De AMC-onderzoekers houden
wel een slag om de arm. Dat is het
probleem van veel oxytocine-on-
derzoek tot nu toe. Na elk juichver-
haal volgt een tegengeluid. Ja, het
hormoon zorgt bij een postnatale
depressie voor betere hechting tus
sen moeder en kind, maar het
maakt de depressiegevoelens ook
sterker. Vooral de studies die be
weren dat oxytocine het vertrou
wen zou versterken, liggen mo
menteel onder vuur. Zo werd ge
dacht dat we na een flinke haal
van de neusspray de ander meer
zouden vertrouwen met ons geld,
maar herhaalde proeven halen dit
genadeloos onderuit.
Hoogleraar psychologie aan de
Universiteit Leiden Carsten de
Dreu is dan ook voorzichtig. Een
wondermiddel wil hij oxytocine
niet noemen. „Het is echt niet zo
dat de psychiatrische inrichtingen
wel kunnen sluiten. De effecten
zijn inmiddels zowel bij dier als
mens meetbaar, maar dat wil niet
zeggen dat het ook als therapie ge
bruikt kan worden."
Kinderen met autisme kunnen
makkelijker emoties herkennen
als ze oxytocine toegediend krij
gen. De Dreu: „Maar dat is in een
laboratoriumomgeving, werkt het
ook daarbuiten en hoe lang blijft
een snufje werkzaam?" Maar ook:
zorgt oxytocine voor meer empa
thie of is het de wisselwerking
met andere stofjes in het brein?
Het idee dat de wereld gelukki
ger en vreedzamer zou zijn als we
allemaal een snufje neusspray zou
den nemen, bracht De Dreu tot
zijn eerste oxytocine-onderzoek
in 2010. Hij ontdekte dat het hor
moon de band met je naasten ver
sterkt, maar dat je je tegenover
buitenstaanders juist agressiever
gaat gedragen. Bovendien zijn de
langetermijneffecten onbekend.
Ook de AMC-onderzoekers plei
ten voor vervolgstudies. Van Zui
den: „De positieve effecten van
oxytocine zien we vooralsnog al
leen bij mensen die iets manke
ren. Het lijkt er dus op dat je van
een goed functionerend brein
moet afblijven."
GELDREGEN
vrijdag 9 september 2016
Comoromis
GUARAMBARÉ Een kluwen
Paraguayaanse kinderen ver
dringt zich om de bankbiljetten
te grijpen die vanaf de kerk
toren in het stadje Guaram-
baré over hen worden uitge
strooid. Deze plaatselijke tradi
tie op de dag dat Maria vol
gens de katholieke kalender
geboren werd, dient om haar
te danken voor alle zegenin
gen die zij de stad heeft ge
bracht. In Guarambaré wordt
de geboortedag van Maria al
tijd uitbundig gevierd, fotoafp
Trauma? Snuif
wat knuffelhormoon
Een simpele neusspray met het
'knuffelhormoon' oxytocine
helpt tegen trauma's. En dat niet
alleen: autisme, depressies en
schizofrenie zouden als sneeuw
voor de zon verdwijnen. Maar is
het wel zo'n wondermiddel?
Hanneke van Houwelingen
Francine Wildenborg
Amsterdam
Mirjam van Zuiden, copromotor