BUITEN
Romeinse
vruchten
ZEELAND 11
De Canisvlietsekreek tussen Westdorpe en
Zelzate dreigde ten onder te gaan. Actie had
resultaat. Herstel volgde na vele jaren. Het is
een fraai wandelgebied geworden waar
het ook nog goed vissen is.
De wandeling
Het voelt klam aan,
alsof er een natte
deken over het
land bij Westdor
pe hangt. Start
punt is aan de
weg richting de brug bij Sas van
Gent, op een parkeerplaats waar
in het weekend veel buitenlandse
vrachtwagenchauffeurs bivakke
ren. Ze hebben alle kans de be
nen te strekken.
De omgeving leent zich ervoor.
Om de hoek, richting het Bel
gische Zelzate, ligt natuurgebied
Canisvliet. Onderweg verwijst
nog een fraaie steen naar de
strijd die is geleverd om Canis
vliet te redden van de ondergang,
met de tekst Canisvliet-actie
1972. Het krekengebied dreigde
door ernstige vervuiling ten on
der te gaan.
Het is gelukt daar een stokje
voor te steken. Bij het begin van
de wandeling is weinig van het
natuurgebied te zien. De tocht
leidt door de Vissersverkorting,
een polderweg die dienst doet als
fietspad tussen Westdorpe en Zel
zate. De populieren verliezen al
wat bladeren. De herfst is in aan
tocht.
Wie het nieuws volgt, weet dat
de vredige Vissersverkorting ook
iets triests heeft. De politie vond
hier 23 oktober 2012 het zwaarge-
havende, levenloze lichaam van
John Smidt (86) uit Axel. De pol
derweg was urenlang afgesloten
voor onderzoek.
Niets herinnert meer aan die
moord. Af en toe komt een fiet
ser voorbij. Verder is het stil. De
route gaat verder door de - hoe
toepasselijk - Stekkerweg. Een ge
denkplaat staat er langs de weg,
ter ere van 'natuurherstel Canis
vlietsekreek en Molenkreek' in
1999. De tekst begint te vervagen,
maar het is duidelijk: de Canis-
vliet-actie uit 1972 heeft succes ge
had.
De tocht gaat een stukje door
Zulke grote karpers
zitten hier niet, ze
kunnen wel twintig,
dertig kilo worden
Zelzate, niet het mooiste dorp
van Vlaanderen. De grens doemt
al snel weer op, bij De Grenshoe-
ve. „Het is alleen nog de naam.
De hoeve is verleden tijd", vertelt
de bewoonster die nieuwsgierig
komt kijken.
De route leidt ook weer terug
via de Vissersverkorting. Dat
wordt een beetje saai. Bordjes wij
zen richting de Canisvlietse
kreek. Dat moet mooier zijn. Een
groepje wandelaars passeert en er
zitten zowaar twee vissers, Bas
Bevelander en Jozef Heijens uit
Sas van Gent. In ruim vier uur
hebben ze twee karpers gevan
gen en twee verspeeld. De ver
klikker gaat af op een hengel. Bas
haalt op. Jozef weegt de fraaie kar
per: 6,5 kilo. En hij maakt een fo
to van Bas met de vangst. „Voor
de verzameling."
De steen met de tekst Canis
vliet-actie 1972 volgt en een her
denkingsbordje voor Jacques Ver-
loove, bioloog, 28-12-1936/30-3-
1995. Voor hem is een boom aan
geplant door de werkgroep Be
houd Canisvliet, Sas van Gent.
Het is dus mede aan hem te dan
ken dat deze wandeling nog ge
maakt kan worden.
Uit de Zeeuwse klei
Onderzoek naar resten van
planten en vruchten is een
vrij jonge loot aan de stam
van archeologisch onderzoek. In
oude opgravingen van Romeins
Aardenburg is zulk onderzoek dan
ook niet uitgevoerd. In recentere
opgravingen, aan de Beekman
straat en de Zuidpoortstraat, is dat
wel gedaan. Nu weten we dat daar
kersen, pruimen, walnoten en ha
zelnoten zijn gegeten. De eerste
drie zijn door de Romeinen in on
ze streken geïntroduceerd en wor
den alleen gevonden in het Ro
meinse gebied ten zuiden van de
Rijn.
De kersen zijn zoete kersen. Ze
zijn gevonden in een waterput,
een kuil en een opgevuld ven in
het industriegebied ten zuidoos
ten van het castellum (Romeins
fort). Een van de kersenpitten uit
het ven is kortgeleden gedateerd
met radiokoolstofdatering: de kers
is daar rond 175 na Christus ge
groeid en opgegeten.
De pruimenpitten komen alleen
uit het ven. Het gaat om een va
riant van de nu in Nederland vrij
onbekende ondersoort kroosjesp-
ruim. In Nederland zijn ze bekend
als krieken - niet te verwarren met
de Vlaamse betekenis van kriek als
zoete(!) kers - of haverpruimen.
De stevige vruchten van krieken
zijn blauw berijpt en hebben een
lengte van circa twee centimeter.
In Nederland waren Romeinse
pruimenpitten wel herkend als de
ondersoort kroosjespruim, maar
niet verder te onderscheiden op va
riant. De Aardenburgse pruimen
pitten zijn de eerste die als krie-
kenpitten zijn herkend.
Walnoten zijn niet alleen be
kend van ook in Aardenburg ge
vonden schalen. Pollenonderzoek
elders in Romeins Nederland
heeft aangetoond dat walnootbo-
men in die periode zijn aange
plant. Hazelaren daarentegen beho
ren tot de inheemse boomsoorten
en hazelnoten werden al vanaf de
vroege prehistorie in het wild ver
zameld.
AFSTAND: 6,6 KILOMETER
Oostpoortweg
X Bas Bevelander met de zojuist gevangen karper:
schoon aan de haak.
Kanaal
Terneuzen
Gent
Canisvlietse
Kreek
Vissersverkorting
Stekkerweg
België
Karnemelkstraat
Sint-Stevenstraat
woensdag 7 september 2016
Actie met resultaat
Een wekelijkse wandeling
door Zeeland. Vandaag de
Canisvlietsekreek-route,
met een vleugje België.
Harmen van der Werf
—Jozef Heijens, Sas van Gent
Tweewekelijkse rubriek over
archeologische vondsten in
Zeeland door Stichting Cultu
reel Erfgoed Zeeland (SCEZ).
Robert van Dierendonck
Romeinse pitten en schalen
uit de Zuidpoortstraat, Aarden
burg. Boven kriekenpitten, on
der zoete-kersenpitten. Onder
aan links fragment walnoot-
schaal, rechts hazelnootscha
len. FOTO SOB RESEARCH
De naam van deze voormalige boerderij herinnert aan de
nabijheid van de grens.
