10 NI
DE ZOMER VAN 2016
Wat gebeurde er toch allemaal deze zomer? Er waren aanslagen, een coup, de Brexit, er
was angst en woede en er klonk klare taal. We kunnen er niet omheen: de wereld ziet er anders
uit. Een terugblik (en een vooruitblik) in vier delen. Vandaag het laatste deel: Waar staat 2016?
We gaan
een kant op
die we niet
willen en
zitten al op
deze weg
sinds 2001
201610RLAND0
Inderdaad, wat gebeurde er toch allemaal?
We, Nederland, Europa, de wereld, verke
ren al een tijdje in zwaar weer, maar het
lijkt wel of de storm in juni, juli en augus
tus pas goed losbarstte. Het KNMI spreekt
van een 'wisselvallige zomer met een zeer
warm slot'. Er viel een normale hoeveel
heid neerslag en het was aan de zonnige kant. Het
gemiddelde is 17,7 graden. De gevoelstemperatuur
ligt echter een stuk hoger.
Het begint op 12 juni, als een Amerikaanse Af
ghaan met een semi-automatisch geweer en een
pistool om twee uur 's nachts de Pulse binnen
loopt, een gayclub in Orlando, Florida. Hij opent
het vuur en drie uur later, als de politie er einde
lijk in slaagt hem neer te schieten, liggen er 50 do
den en 53 gewonden op de dansvloer.
Van daaruit gaat het in hoog tempo verder, we
hebben soms bijna geen tijd om adem te halen.
Als we de kalender afgaan, zien we hoe op 23 juni
de Britten uit de Europese Unie stappen en hoe er
vijf dagen daarna 44 doden vallen door een aan
slag op het vliegveld van Istanboel. Een week later
begint de maand juli, de zwartste maand, met 342
doden bij aanslagen in Bagdad. Dan schiet de
zwarte Micah Johnson vijf blanke agenten dood in
Dallas, rijdt een Tunesiër met een vrachtwagen 84
mensen dood op de Boulevard des Anglais in Ni
ce, en komen er zeker 265 mensen om het leven
bij een mislukte staatsgreep in Turkije, waarna pre
sident Recep Tayyip Erdogan met een ongekende
zuivering begint.
Het gaat maar door. In Würzburg, in Duitsland,
valt een 17-jarige Afghaan treinreizigers aan met
een bijl en mes; in München doodt een
Duits-Iraanse jongen (18) negen mensen, voorna
melijk tieners, bij een winkelcentrum; in een
klein kerkje in Frankrijk snijdt een geradicaliseer
de moslim (19) de keel door van een bejaarde
priester.
Pessimist
Je hoeft geen pessimist te zijn om hier erg onge
makkelijk van te worden. Dit klopt niet, er broeit
iets, we gaan met zijn allen een kant op die we
niet willen. En we zitten al op deze weg sinds die
ene dinsdag in september 2001, als al-Qaeda twee
vliegtuigen in de Twin Towers van het World Tra-
de Center in New York laat vliegen. Het is de
grootste aanval op Amerikaans grondgebied uit de
geschiedenis. De echo van de wraakoefening van
president George Bush, die begon met aanvallen
op Afghanistan en Irak, is nu nog steeds te horen.
Er is nu al jaren oorlog in Syrië, Irak en Libië; in
het Midden-Oosten opereert een angstaanjagende
terreurbeweging die zo ongeveer de hele wereld
als doelwit heeft; er zijn miljoenen mensen op
drift, waarvan een fors deel koers heeft gezet naar
Europa, terwijl dat zelf nog maar net uit het dal
van de kredietcrisis van 2008 geklauterd is. Het is
te veel. De ketel begint langzaam maar zeker over
te koken.
Dat is het gevoel van deze zomer. We ervaren
niet de directe impact van een klap als die van
9/11 of bijvoorbeeld, lang geleden, de moord op
Oostenrijkse aartshertog Franz Ferdinand. Op 28
juni 1914 worden hij en zijn vrouw Sophie in Sara
jevo doodgeschoten door een Servische nationa
list. „Het duurde toen vijf weken om van een min
of meer stabiele vrede naar een totale oorlog te
gaan", zegt de Canadese historica Margaret Mac-
Millan, een kenner van de oorzaak en de gevolgen
van de Eerste Wereldoorlog. De val van de Muur
in 1989 is ook zo'n moment. Na die ene donder
dag in november ziet de wereld er totaal anders
uit: zonder Koude Oorlog en met een verenigd
Duitsland.
We hebben nu niet zo'n klap gevoeld, maar we
zijn wel langzaam in een hoek gedreven. We we
ten niet wat er gebeurt, en wat de uitweg is. Som
migen worden hier bang van of onzeker, anderen
worden boos. Op zo ongeveer alles en iedereen, zo
als we in eerdere afleveringen van deze serie al za
gen. Het is deze groep die steeds groter wordt. De
betekenis van de zomer van 2026, en misschien
woensdag 7 september 2016
Het waren van die
momenten die de we
reld deden verande
ren: aanslag op Franz
Ferdinand, val van de
muur en 9/11. Deze zo
mer werd getekend
door aanslagen, zoals
op de gayclub in de
VS. FOTO'S AFP, AP EN REUTERS
