Voortmodderen
met Roundup
O
1
2
2
ROMKE VAN DE KAA
Klassiekers Meubelbedrijf Gispen viert dit jaar zijn
100-jarig bestaan. Zeven klassieke ontwerpen waarmee
dit befaamde Nederlandse merk geschiedenis heeft
geschreven.
Fruif rapen zonder bukken
Column
Zolang je niet weet dat iets schadelijk is, is
er niks aan de hand. Want wat was het ge
zellig, als op verjaardagen de kamer blauw
zag van de sigarenrook. En wat hebben we gela
chen, toen we elkaar als kind achterna zaten met
de handspuit. Nu plassen we waarschijnlijk nog
DDT. De jongere generaties plassen geen DDT
maar glyfosaat, tenminste - in de helft van de uri-
nemosters kan glyfosaat worden aangetoond. En
glyfosaat is de werkzame stof in Roundup, het
meest verkochte onkruidbestrijdingsmiddel van
de laatste 40 jaar. Monsanto bracht het bestrij
dingsmiddel in de jaren 70 op de markt en ver
diende er een fortuin aan totdat het octrooi in het
jaar 2000 afliep. Daarna mocht iedereen glyfosaat
verkopen en werd er nog meer mee gespoten dan
daarvoor. De prijs was flink gezakt. Maar langza
merhand kwamen de discussies op gang. Was
Roundup wel even vei-
lig als een aspirientje,
zoals Monsanto altijd
beweerd had?
Maar was
Roundup wel
even veilig
als een
aspirientje?
En was het nu wel zo'n
goed idee om gewas
sen genetisch zo te
manipuleren datje ze
gerust met Roundup
kon bespuiten, waarna
alles dood ging behalve
het gewas? Toen de We
reldgezondheidsorganisatie met een rapport
kwam waarin Roundup als 'waarschijnlijk kan
kerverwekkend' werd bestempeld, nam de twij
fel toe. De politiek ging zich met de zaak be
moeien. Nu zit er in de Tweede Kamer waar
schijnlijk niemand die alle rapporten over Roun
dup heeft gelezen, laat staan begrepen. De argu
menten voor het debat werden dus aangedragen
door lobbyisten. En die gingen er flink tegenaan.
Volgens Greenpeace was Monsanto een kwaad
waarbij de Satan verbleekte. De chemielobby
hield vol dat Roundup de mensheid vooruit had
gebracht en dat de bijwerkingen te verwaarlozen
zijn. Mits glyfosaat goed wordt gebruikt.
Over hoe de Argentijnse sojaboeren glyfosaat
gebruiken kan ik niet oordelen; ik weet alleen
dat ze de biodiversiteit niet bevorderen en met
hun gemanipuleerde sojabonen schatten hebben
verdiend. De economie van Argentinië draait op
soja, en dus op agroconcern Monsanto. Over onze
eigen akkerbouwers heb ik ook geen oordeel.
Boeren zijn per definitie zuinig en zullen heus
niet meer Roundup spuiten dan nodig is.
de particuliere spuiter van bestrijdingsmiddelen
leest zelden de gebruiksaanwijzing en werkt
bijna altijd zonder beschermende kleding. Daar
naast voegt hij aan zijn reservoir vaak een
scheutje extra toe, 'voor de zekerheid'. Het zou
me niks verbazen als op onze tuinen meer glyfo
saat terechtkwam dan op de akkers. Politici kwa
men met een vreemde maatregel uit de bus: boe
ren en particulieren kunnen Roundup blijven
spuiten, maar hoveniers en professionele groen-
beheerders mogen op verhardingen geen glyfo
saat meer gebruiken. En zo modderen we voort.
Toch hoefje niet helderziend te zijn om te voor-
pellen dat Roundup ooit verboden zal worden.
Het is niet gek om vast over alternatieven na te
denken.
BOEKEN
OVER HUIS,
TUINEN
KEUKEN
aile Selassie plantte
er zijn keizerlijke
billen op en prins
Bernhard liet er zijn
privébios op Paleis
Soestdijk mee in
richten. De creaties
van Gispen zijn overal te vinden, in
de vorm van krantenbakken, lampen,
paraplustandaards, bureaus, stoelen,
tafels, barkrukken en kasten.
Veel patenten van al die klas
sieke ontwerpen heeft Gis
pen verkocht aan de gebroe
ders Van der Stroom in
Aspe. Zij maken sinds eind
jaren 80, onder de naam
Dutch Originals, replica's
van de door Gispen ontwor
pen buizenstoelen en -ban
ken op basis van de oorspronke
lijke tekeningen. En draaien er een
miljoenenomzet mee.
100 jaar Gispen samenvatten in
zeven ontwerpen is welhaast onmo
gelijk. Hieronder toch een beschei
den poging.
Na een carrière in het onderwijs
en een studie bouwkunde kocht
Willem Hendrik Gispen in 1916 een
smederij in Rotterdam. Van zijn
voormalige klasgenoten Johan
nes Brinkman en Leendert
van der Vlugt, architecten
van de vermaarde Van Nel-
lefabriek, kreeg Gispen veel
opdrachten. Zo ontwierp
hij trapleuningen, muur
ijzers, meubilair en later ook
lampen. In zijn smederij
maakte Gispen vanaf 1923
steeds meer armaturen voor lampen.
Bestseller in zijn tijd was de Gis
pen Giso 202, een schemerlamp
met een bol van melkglas en een
kap van shantung, een exotisch
soort zijde. Vandaag de dag zijn
vooral de strakkere lampen van
staal en melkglas gewild. De
Giso 110 bijvoorbeeld, een futu
ristisch ogende plafonnière. Gis
pen maakte furore met zijn lampen
op een moment dat de elektrificatie
van Nederland werd voltooid. Hij
speelde daar slim op in met de direct
licht-campagne (met de slogan 'Mijn
ogen zijn mij heilig, met Giso zijn zij
veilig'). In brochures wees hij op de
weldadige werking van goed licht in
huis. Ook gaf hij lichtcursussen aan
huisvrouwen in zaaltjes in het land.
Een nieuwe replica van deze
Gispen Giso 110 kost 135 euro.
Aal
Eind jaren 20 ontwierp
Mart Stam de achterpoot-
loze buisstoel. Ook Gispen
wilde zo'n stoel op de markt
brengen en ontwierp een
prototype. Uit angst om van
plagiaat te worden beschul
digd, durfde hij zijn exemplaar
niet in productie te nemen.
Toen concurrenten, waaronder de
firma Thonet, in 1931 achterpootloze
stoelen fabriceerden, ging Gispen
overstag. Thonet sprong er bovenop
en spande een rechtszaak aan, die
Gispen won. Zo konden de 101 en 201
(met bakelieten armleuningen) uit
groeien tot klassiekers.
TIPS NIEUWS
vrijdag 2 september 2016
GO
Maar ik weet wel wat er in tuinen gebeurt:
Reageren? r.vandekaa@persgroep.nl
In het kleurrijke
l/os en Haas
doeboek vind je
opdrachten en
korte verhalen.
(Lannoo, €9,99)
Hoe maak je van
je huis een
groene oase?
Je leert het van
Wonderplants.
(Lannoo, €34,99)
HWÜVM Dl fttfH FViUL KIKI5
m
Dl TUIN-
SCHEURKALENDER
SOI 7
Een must voor
tuiniers: de Tuin-
scheurkalender
2017 van 'onze'
Romke. (Atlas-
Contact, €14,99)
8
Licht, lucht en
ruimte
Mark Roos
O
pei
Gispen Giso 110 (anno 1928)
Gispen 101/201 (1931)
Een Gispen 101 met stoffen bekle
ding kun je kopen bij Dutch Originals
vanaf 485 euro, de 201-replica
vanaf 535.
Lekker, fruit uit
eigen tuin.
Gardena komt met
een fruitverzamelaar
die ervoor zorgt dat
je niet hoeft te buk
ken om appels, peren
of kastanjes van de
grond te rapen.
Het is een steel (te
koop vanaf 12,99
euro) met daaraan
een roterende mand
van kunststof stroken
(a 64,99 euro). Zodra
je over een vrucht
rolt, buigen de flexi
bele stroken.
De vrucht schuift
naar binnen en de
mand sluit zich weer.
Tip voor de liefheb
ber: je kunt er ook
golfballetjes mee ver
zamelen. Meer info:
gardena.nl
Romke van de Kaa
over de hits van het
tuincentrum.
