u
'Turkije schoffeert Nederland met lijst'
14 NI
Wetenschappers pleiten voor nieuw geologisch tijdvak na holoceen
Mensen hebben de
planeet zo ingrijpend
verbouwd dat het
huidige tijdperk een
nieuwe naam verdient,
vinden geologen.
Veranderingen
moeten zijn terug te
vinden in de bodem
Vergeet de fossielen van plan
ten en dieren die miljoenen
jaren geleden voorkwamen.
De onderzoekers van de toe
komst stuiten op brokken
plastic in de bodem. Op stukjes beton en
op roet dat door auto's en fabrieken is uit
gestoten. Ze vinden in bodemlagen aarde
die is weggespoeld door ontbossing. Er
duiken kippenbotjes op in gebieden waar
van oorsprong geen kippen voorkwa
men.
De invloed van mensen op de planeet
is groter dan ooit, concluderen geologen
tijdens een internationale bijeenkomst
die nu in Kaapstad wordt gehouden. Zij
pleiten er daarom voor om het huidige
holoceen - begonnen na de laatste ijs
tijd - af te sluiten en verder te gaan met
het antropoceen, iets wat de Nederlandse
chemicus en Nobelprijswinnaar Paul
Crutzen zestien jaar geleden al opperde.
Het woord is afgeleid van het oud-Griek-
se anthropos (mens).
Voor een nieuw tijdperk gelden twee
harde eisen in de geologie, zegt geoloog
en fysisch geograaf Sjoerd Kluiving. „Ver
anderingen moeten later zijn terug te vin
den in de bodem. En de veranderingen
moeten op de hele wereld te zien zijn.
Volgens mij wordt aan beide eisen vol
daan en kan het antropoceen beginnen."
Eerdere tijdperken begonnen of eindig
den altijd met een heftige natuurramp of
klimaatverandering. Zo legden de di
nosauriërs en nog honderden andere dier
soorten het loodje door een meteoriet
inslag, niet door de mens.
Daarom vindt een deel van de geologen
zo'n antropoceen maar onzin. Niet men
sen, maar de natuur bepaalt of er een
nieuw tijdperk komt. Bovendien, zeggen
ze, omvatten geologische tijdperken tien
duizenden of soms zelfs miljoenen jaren.
Het holoceen is net 10.000 jaar bezig.
Dus waarom zou nu alweer een nieuw
tijdperk moeten beginnen?
Toch is het merendeel van de geologen
het er volgens Kluiving wel over eens dat
het antropoceen is begonnen. „Er is al
leen nog onenigheid over de vraag wan
neer precies." In allerlei publicaties is de
grens op 1950 gelegd. Maar daarvóór lie
ten mensen net zo goed diepe sporen ach
ter. Bodemerosie bestaat al sinds mensen
hout zijn gaan kappen om vuurtjes te sto
ken. Mijnbouw was er al in de steentijd.
Diersoorten verdwenen al toen mensen
op ze jaagden. Het omploegen van de bo
dem gebeurt al sinds de jagers besloten
geen dieren meer te doden, maar gewas
sen te verbouwen. Dit gebeurde allemaal
tijdens het holoceen. Alleen is de impact
met al die miljarden mensen nu veel hef
tiger. „Over tienduizend jaar vinden we
in de bodem nog de radioactieve deeltjes
die zijn neergedwarreld na de ontplof
fing van atoombommen. En niemand
weet wat er allemaal nog gaat komen."
Om het antropoceen te kunnen laten
ingaan, verzamelen geologen nu bodem
monsters. Die worden voorgelegd aan de
stratigrafische autoriteiten. Zij beslissen
uiteindelijk of het antropoceen erkend
wordt of niet. „We moeten alleen wel rap
de klimaatverandering stoppen", zegt
Kluiving. „Anders worden de gevolgen
zo groot dat uiteindelijk niet de mens,
maar toch de natuur een nieuw tijdperk
inluidt."
„De lijst is een middelvinger naar
Nederland", zegt SP-Kamerlid Sa-
det Karabulut. Op de lijst staan na
men van scholen, ondernemers
verenigingen en vermeende kop
stukken van Gülen in Nederland.
Ook het Turks-Nederlandse me
dium Zaman Vandaag wordt ge
noemd.
Regeringspartij PvdA wil ophel
dering van het kabinet over de
lijst. „Het lijkt er nu zelfs op dat
de Turkse regering dit conflict ac
tief voedt. Ik wil van het kabinet
weten hoe we kunnen tegengaan
dat dit vuurtje verder wordt opge
stookt", aldus PvdA-Kamerlid Ma-
rit Maij.
Ook WD, SP, CDA en D66 wil
len dat Turkije zich niet mengt in
de Nederlandse samenleving. D66
vindt dat Koenders de Turkse am
bassadeur op het matje moet roe
pen. D66-Kamerlid Sjoerd
Sjoerdsma: „Dit is diplomatieke
belediging. Koenders en Rutte
hebben nadrukkelijk verzocht: be-
moei je er niet mee. En de tele
foon ligt nog niet op de haak of
zo'n lijst wordt verstuurd."
Het ministerie van Buitenland
se Zaken is niet onder de indruk
van de lijst, die namen bevat die
eerder al in Nederlandse media op
doken. Maar 'stigmatisering of in
timidatie van Gülen-aanhangers,
of wie dan ook, is voor Nederland
onacceptabel', laat de woordvoer
der van Koenders weten. „Deze
boodschap is meerdere malen luid
en duidelijk overgebracht."
Het staatspersbureau dat de lijst
publiceerde, claimt onafhankelijk
te zijn. Kenners weten echter dat
het medium onder controle van
de regerende AK-partij staat. Die
ziet de Gülen-beweging als aan
stichter van de mislukte staats
greep en pakt daarom allerlei ver
meende aanhangers daarvan op.
Al te zorgvuldig blijkt de lijst
overigens niet. Zo is ook openbare
basisschool De Roos in Amster
dam er per abuis op beland, door
een verwisseling met een gelijkna
mige school in de buurt. „Wij zijn
helemaal geen Turkse school, we
hebben alleen een stuk of acht
Turkse leerlingen", zegt bestuur
der Marius Voerman. Hij hoopt
dat anderen dat ook zullen beden
ken, maar heeft voor de zekerheid
contact met de gemeente en zijn
personeel geïnstrueerd. „Ik hoop
maar dat mensen hun gezonde
verstand gebruiken, want dit is
zeer ten onrechte."
woensdag 31 augustus 2016
Welkom in 't antropoceen
4,6 mld jaar geleden
Ontstaan aarde
4,0 mld
Zware meteorieten
slaan in op de aarde
/sT'
3,5 mld 0
Pre-
cam- j
brium
600 min
Cambrium
500 min
Ordovicium
440 min
Siluur
395 min
Devoon
345 min
Carboon
280 min
Perm
225 min
Trias
200 min
135 min
65 min
Tertiair
1,6 min
12.000
Holoceen
Eerste leven
Microben
Trilobieten, wormen,
tweekleppigen,
sponzen
Kaakloze vissen,
brachiopoden
Gepantserde vissen,
eenvoudige landplanten,
koraal
vissen met kaken, inktvis,
eerste landdiertjes,
Naaldbomen, spinnen,
reuzelibelles, eerste
haaien
Reuze varens,
vissen
Eerste dinosaurussen,
zoogdierachtige
reptielen
Dinosaurussen, moderne
vissen, eerste
vogels
Bloeiende
planten
Uitsterven dinosaurussen
Apen, mensachtigen,
mammoeten, paarden
Eerste mensen
(Homo Sapiens
125.000 jr)
sinds 1950?
Gerben van 't Hof
Kaapstad/Amsterdam
—Sjoerd Kluiving, fysisch geograaf
De Aletschgletsjer op de Bettmeralp
in Zwitserland verliest snel terrein
door de opwarming van de aarde.
FOTO SEAN GALLUP/GETTY IMAGES
De Tweede Kamer is verbolgen
over een lijst van Nederlandse
'Gülen-organisaties', die eergis
teren is gepubliceerd door het
Turkse staatspersbureau. Minis
ter Koenders vroeg Turkije
maandag nog zich niet met Ne
derland te bemoeien.
Mare Guillet
Deborah Jongejan
Den Haag
SP-Kamerlid Karabulut: „Het
is een middelvinger naar Neder
land." FOTO MARCO DE SWART
