10 NI
Hij speelde in de soundtracks van Turks Fruit'
en 'Baantjer' en in die van 'Sesamstraat'. Bovenal
was hij een fenomenale jazzmuzikant die samen met
alle groten der aarde het podium deelde: „Ik bezorg
mensen blijkbaar traantjes met mijn muziekskes."
Ik dacht heel
simpel: ik
koop een
ticket en
verhuis naar
de States
Hij heet eigenlijk Jean Baptiste
Frédéric Isidor baron Thielemans.
Maar het is zijn bijnaam 'Toots'
waarmee de grootste Brusselaar
in de muziekgeschiedenis de we
reld van de jazz verovert.
De mondharmonica is onlosma
kelijk verbonden met zijn naam.
Een instrument dat hij in de Brus
selse volkswijk Marollen al jong
leert bespelen om zijn ast
ma-klachten te verminderen.
„Mijn dokter leek dat wel een
goed idee. Bovendien hadden wij
thuis een biercafé en zo kon ik in
het weekeinde spelen", zei hij
eens in een interview. Thiele
mans speelt zijn lippen blauw in
het café van zijn ouders, maar
toch is het niet de mondharmoni
ca waarmee hij in eerste instantie
furore maakt. Dat doet hij als gita
rist in de band van de Belgische
zanger en entertainer Bobbejaan
Schoepen.
Diep in zijn hart is hij ver
knocht aan de jazzmuziek uit
Amerika. Als hij dan de kans
krijgt om mee te spelen in een Eu
ropese tour van de beroemde
Amerikaanse jazzmusicus Benny
Goodman neemt hij een beslis
sing die zijn leven drastisch zal
veranderen. „Ik dacht heel sim
pel: ik koop een ticket en verhuis
naar de States."
En zo komt een Belgische
volksjongen in 1952 terecht in de
band van de legendarische saxofo
nist Charlie Parker. „Dat was een
totaal andere wereld dan het klei
ne en bescheiden België", vertelt
hij in 2010. „Jazzmuzikanten leid
den geen royaal of luxe leven.
Daarnaast waren de meeste muzi
kanten met wie ik speelde zwart
en ik heb in die jaren vreselijk
veel discriminatie van dichtbij
meegemaakt."
Zijn warme persoonlijkheid,
maar vooral zijn instinctieve ta
lent zorgen ervoor dat hij een
veelgevraagd gastmuzikant
wordt. Al snel werkt hij met
grootheden zoals Ella Fitzgerald,
Bill Evans, Peggy Lee en Benny
Goodman. „Het was een heel
mooie tijd en ik kreeg van al deze
sterren heel veel vrijheid. Zij leer
den mij ook om een professional
te worden."
Maar wel eentje die altijd ver
langt naar zijn eigen België. Naar
zijn huis vol met vogeltjes die
meeblazen op de tonen van zijn
mondharmonica. „Brussel was al
vanaf de eerste dag mijn thuisha
ven. Als ik thuis ben, leid ik een
heel gewoon leven met mijn
vrouw."
In 1962 brengt hij de evergreen
[/ooi_INl5R]Blueserre uit, die
wordt gecoverd door sterren zoals
Quincy Jones en Benny Good
man. „Ik noem dat nummer mijn
social security number. Ik krijg er
jaarlijks royalty's van. Het is mijn
pensioen." Thielemans houdt de
Toots' Thielemans
1922-2016
zaken graag simpel en noemt zijn
werk 'mondmuziekskes'. Maar hij
weet ook heel goed dat het zijn
kracht is. „Toen ik in 1980 een her
senbloeding kreeg waardoor ik
niet zo goed gitaar meer kon spe
len, ben ik volledig overgestapt
op de mondharmonica. Ik bezorg
blijkbaar mensen traantjes met
mijn muziekskes, daar ben ik mij
wel van bewust."
Zijn spel gaat door merg en
been en niet alleen bij de gewone
sterveling. In de jaren 70, 80 en
90 gaan ook megasterren zoals
Paul Simon, Sting en Billy Joel
voor de bijl. Die laatste heeft er al
les voor over om Thielemans in
1983 op zijn album An Innocent
Man te laten spelen: „Ik heb mijn
hele band en entourage naar Pa
rijs laten vliegen. Toots komt met
de trein en heeft binnen 10 minu
ten zijn mondharmonica op tape
staan." Natuurlijk is de Brusselaar
trots op al deze uitnodigingen.
„Maar vaak vond ik het allemaal
wat overdreven. Dan kwam ik sa
men met alleen mijn manager en
een tasje met mondharmonica's
binnenwandelen."
In Nederland wordt Thielemans
in 1973 bekend van de film Turks
Fruit waarvan hij de soundtrack
inspeelt. Later werd zijn song Cir
cle of Smile ook gebruikt als begin-
tune van de serie Baantjer. „Het is
grappig dat ik in Nederland voor
al om die nummers bekend ben,
terwijl ik bijvoorbeeld ook de mu
ziek van Sesamstraat heb inge
speeld."
De laatste jaren voelt Thiele
mans zijn einde naderen en is hij
kritisch op zijn spel. „Als ik oude
beelden van mezelf terugkijk, zie
en hoor ik wel dat ik vroeger veel
sneller kon spelen. Maar aan de
andere kant komt elke noot recht
uit mijn hart. Als ik maar één
noot nodig heb om mensen te ra
ken, dan speel ik die noot met al
les wat ik in mij heb."
Hij keek met tevredenheid te
rug: „Als ik ga heb ik in ieder ge
val iets tastbaars achtergelaten.
Dat is toch mooi voor een simpe
le jongen uit een volkswijk van
Brussel?"
dinsdag 23 augustus 2016
Een volksjongen met een
mondharmonica uit Brussel
Jean-Paul Heek
'Toots' Tielemans
ruim tien jaar
geleden in Brussel
FOTO GETTY IMAGES
Brussel
