Mkoopjedeal.nl)
Weinig hoop voor oer-Hollandse boom
EUWS 11
3
Een Aziatische
schimmel velt
de komende
jaren zeker
90 procent
van alle essen
in Nederland.
Nu slechts 9,95
Nu slechts 79,95
Nu slechts 8,95
Nu slechts 19,95
Vanaf slechts 79,95
80%
De es staat op het punt van ver
dwijnen. Een Aziatische schim
mel maakt gehakt van de oer-Ne-
derlandse boom, met wie we al
sinds de prehistorie samenleven.
De es is karakteristiek voor la
nen, wegen, plantsoenen en bos
sen in heel Nederland. Binnen
een paar jaar zal de boom nog
maar weinig te zien zijn. Bosbe-
heerders hopen dat een paar pro
cent van alle essen een natuurlij
ke weerstand opbouwt tegen de
schimmel, zodat de boomsoort
uiteindelijk zijn plek kan herove
ren in het landschap.
Staatsbosbeheer heeft van alle
terreinbeheerders de meeste es
sen in zijn bezit: op pakweg
4.000 hectare is de boom nu nog
dominant. Dat is een gebied
bijna net zo groot als Nationaal
Park de Hoge Veluwe. Komend
najaar hakt Staatsbosbeheer de
knoop door: wat moeten we
doen met de essen die we nog
hebben?
In 2010 werd de schimmel Cha-
lara voor het eerst in Nederland
waargenomen. De schimmel-
soort komt van oorsprong uit
Azië en vernietigt essen in grote
delen van West-Europa. Je her
kent een zieke boom makkelijk:
dorre bladeren tussen het groen,
steeds meer takken sterven af en
uiteindelijk gaat de hele boom
dood.
De hoop dat het zou over
waaien is inmiddels opgegeven.
Boswachter Lammert Kragt uit
Overijssel: „De meeste boomziek
tes komen in golven. Meestal ver
dwijnen ze weer. Maar deze ziek
te lijkt zich alleen maar uit te
breiden."
Onveilig
De kans bestaat dat Staatsbosbe
heer de zaag zet in complete bos
percelen, weet Kragt. Want voor
bezoekers is een bos met veel do
de essen onveilig, vanwege vallen
de takken en omvallende bomen.
„Dat soort bospercelen staat voor
al in Flevoland, waar veel essen
bij elkaar staan", zegt Kragt. Ruw
weg een vijfde van het bos in die
provincie bestaat uit essenbo-
men.
Als de zaag uit het vet moet
vanwege de veiligheid van bezoe
kers, dan kan Staatsbosbeheer
niet te lang wachten. Want een
KENMERKEN
dode boom vellen is gevaarlijk
voor de houthakker, die een splin
terregen kan verwachten.
Buiten Flevoland zal de kaal
slag minder hevig zijn. De es
komt van nature vooral voor op ri-
vierklei en zeeklei, dus langs de ri
vieren, langs het IJsselmeer en
langs de kust. In bossen waar es
sen tussen allerlei andere bomen
staan, ver van wandel- en fietspa
den, mag de natuur wellicht z'n
gang gaan.
Henk Siebel van Natuurmonu
menten ziet een parallel met de
iepziekte, die ook veroorzaakt
wordt door een schimmel. Die
boomsoort werd in de jaren 80
en 90 gekortwiekt. Dat lot lijkt
de es ook beschoren. „Vooral in
Groningen zijn toen langs wegen
iepen vervangen door essen. Die
nu aan het afsterven zijn."
Kale bossen 1
Krijgen we te maken met kale
bossen? Welnee, stelt boswachter
Kragt gerust. In de meeste bos
sen is de es gewoon een van de
vele boomsoorten. Toch doet het
pijn, vindt hij. „Vroeger werd de
es veel gebruikt om bijvoorbeeld
stelen te maken voor boerenge
reedschap, zoals bijlen en hooi
vorken. Het hout is taai en buig
zaam, ideaal dus."
De boomsoort is bovendien ve
le duizenden jaren oud. Toen we
in Nederland nog in berenvellen
rondliepen en met een knuppel
achter konijnen aanrenden voor
het avondeten, was de es er al.
Kragt: „Hij hoort gewoon bij ons
landschap. En in bossen is hij be
langrijk voor de biodiversiteit."
Steeds minder inheemse boom
soorten kunnen ongestoord dik
en oud worden, constateert Henk
Siebel van Natuurmonumenten.
Door het wegvallen van belangrij
ke boomsoorten als de es en de
iep, gaan de bossen op voedselrij
ke bodem er de komende eeuw
bovendien heel anders uitzien en
een andere soortensamenstelling
krijgen.
Siebel: „De impact van deze in-
vasieve exotische schimmels op
de natuur neemt steeds grotere
vormen aan Daar valt helaas wei
nig aan te doen en daar zullen
we mee moeten omgaan."
De tijd zal het leren hoe de na
tuur met het probleem omgaat.
Kragt hoopt dat een enkele es de
Aziatische aanval overleeft, na
tuurlijke weerstand ontwikkelt
en zijn genen doorgeeft aan zijn
nakomelingen. Pas over jaren
wordt duidelijk of die hoop ijdel
is of een vruchtbare bodem
heeft.
Dat Moeder Natuur veerkrach
tig is, daar zijn voorbeelden ge
noeg van. Kragt: „In de jaren 1972
en 1973 hebben we zeer zware
stormen gehad. Grote delen van
bossen in Nederland zijn toen te
gen de vlakte gegaan. Er zijn
mooie bossen voor in de plaats
gekomen. De natuur kan heel
veel."
vrijdag 19 augustus 2016
korting
korting
korting
Luxe Uittrekbare Wind-
Zonneschermen
Beschikbaar in zwart en crème en
in 2 maten
Nooit meer last van de wind in de tuin
Ideaal op een terras of balkon voor
meer privacy
Voorzien van automatische roll-back
functie
Uiteraard ook geschikt als
zonnescherm
Adviesprijs 299,95
Korting 73%
U bespaart: 220,-
Comfortabele Poloshirts van B&C -
Absolute topkwaliteit!
Beschikbaar in de maten St/m XXL en
5 kleuren
Gemaakt van 100% katoen; blijft mooi
en zacht na iedere wasbeurt
Voor in je vrije tijd of casual naar het
werk te dragen
Adviesprijs 39,95
Korting 70%
U bespaart: 30,-
Luxe en grote zweefparasol met
diameter van 3 meter
Optimaal genieten van het mooie
weer
Verkrijgbaar in 3 mooie kleuren
Voorzien van robuuste voet en
volledig verstelbaar frame
Waterafstotend en weerbestendig
doek
Adviesprijs 299,95
Korting 73%
U bespaart: 220,-
Originele Apple Lightning
USB-kabels
Geschikt voor iPhone, iPad en iPod
Verkrijgbaar in 1 m en 2m
Extra USB-kabels; altijd handig om
te hebben
100% origineel, gegarandeerd!
Adviesprijs 29,95
Korting 70%
U bespaart: 21,-
7 paar Oorstekers met Swarovski
Elements
Wit blauw saffierblauw turquoise
oranjerood violet roze en groen
Voor iedere outfit de perfecte
kleur oorbellen
Geleverd in een luxe verpakking
Adviesprijs 99,95
Korting 80%
U bespaart: 80,-
.korting
SWAROVSKI
BESTELLEN
DOE JE VEILIG SNEL VIA WWW.K00PJEDEAL.NL
Nieuw: Achteraf betalen! RPterPoy (VfKi
NIET TEVREDEN? GEL0 TERUG! 1
Pas op, de es
staat op omvallen
Gerald Meijer
Dronten
FOTO FREDDY SCHINKEL
De tak van de es heeft
altijd een oneven aantal
bladeren.
De bladeren zitten twee
aan twee aan de twijg,
met eentje aan het eind
van de tak.
In de winter hebben
ze opvallende, zwarte
knoppen.
De bast van de stam is
(behalve bij heel oude
bomen) glad en grijs.
De Latijnse naam van
de inlandse es is Fraxinus
excelsior.
Het is een loofboom die
bij de olijffamilie hoort.
De es kan wel 40 meter
hoog en eeuwen oud
worden.
