Suikerland bijna
mooi van malaise
Maat voor maat
zeeland nazomer festival 5
In de geest van
Montaigne: We leven
op een kloot modder
en denken de hemel
te bevolken
Iedereen
worstelt om
aan dat
spookbeeld te
ontkomen
hoeft ook geen leger blauw op straat te ko
men omdat ik een keer zonder handen
fiets. Er moet evenwicht zijn tussen vrij
heid en gebod. In dat opzicht is de weeg
schaal van vrouwe Justitia een mooi attri
buut. Daarmee zegt ze niets over vrijheid
of onvrijheid, goed of kwaad. De weeg
schaal zegt veel over het geven van vrij
heid. Vrijheid geven, dat is de kern van het
stuk."
„Maat voor maat is geen kernstuk van Sha
kespeare. Geen Hamlet of King Lear. Het is
een 'problem play', en dat is aangenaam.
Het eerste deel is een beschouwelijk exposé
over vrijheid en onvrijheid. Het tweede
deel is een soort van de pot gerukte afwik
keling van een bizar plot. De hoofdpersoon
wordt verliefd op de zus die haar broer vrij
wil pleiten, en die zus is ook nog eens een
non. Monty Python had het niet beter kun
nen bedenken."
„Dit jaar speel ik drie keer Shakespeare:
Maat voor maat, Othello en Richard III. Waar
om is Shakespeare een groot dichter? Je
kunt net zo goed vragen: waarom moeten
mensen naar Bach luisteren? Ach, niks
moet. Shakespeare kan de menselijke condi
tie op een metafysische - bovennatuurlijke
- wijze verwoorden. Het toneelstuk dat we
hier in Veere spelen is zowel aards als he
mels. Ik kan niet zeggen dat het Shakespea
re's beste stuk is. Maar er zitten zeker
grand-cru scènes in. Nee, we brengen niet
Mien Dobbelsteen op de planken. Maar of
het een mooi stuk is? Montaigne zou zeg
gen: niets is eenduidig. Kijk, als ik naar een
expositie ga, kom ik buiten en zeg ik: dat
was mooi. De volgende dag kan ik rustig
zeggen, dat ik er niets aan vond. Daarin be
staan geen granieten standpunten. De
mens moet vloeibaar zijn."
Suikerland was vorig jaar
de mid-season produc
tie van Theaterproduc
tiehuis Zeelandia. En zoals
met alle toneelstukken leefde
de voorstelling niet langer dan
zijn speellijst. (Zelfs speciaal
geregisseerde tv-registraties
halen het op geen stukken na
bij een live-opvoering.) En dat
was jammer, toen, want Sui
kerland is een sterke voorstel
ling, die inpikt op een mo
dern en actueel gevoel van
ontheemding.
Mooi dus, dat het na ander
halfjaar toch nog tot een repri
se komt. Op locatie nog wel,
al verwacht ik niet dat de (za
kelijke) plaats veel zal toevoe
gen aan de (emotionele) bele
ving.
In Suikerland ontmoeten wij
drie mensen: dertigers die te
weinig in huis hebben om ste
vig in het leven te staan. De
oorzaak daarvan is wel telkens
een andere, maar het zijn niet
de feiten die tellen. Het is het
gevoel. Het gevoel zo ver afge
dreven te zijn van wie je bent,
van wie je had kunnen zijn, of
had moeten zijn. Axel, de
zoon van een advocaat die het
in hectisch Amsterdam nét
niet rooit. Zijn zus Mila, die
na hartproblemen de droom
van private bankier heeft moe
ten opbergen nog voordat ze
zelfs maar in dat grootstedelij
ke wereldje was aanbeland.
Axels vriendin tenslotte, die
geen andere rol krijgt toebe
deeld dan enkel 'de vriendin'
en 'de aanstaande'.
Niemand wil onbeduidend
zijn, iedereen worstelt om aan
dat spookbeeld te ontkomen.
En gebruikt daarbij juist de an
der om zover te komen.
Met zoveel 'familie' in de
verhoudingen is het, dat zal
wel duidelijk zijn, vooral een
strijd zonder bloed, een verba
le confrontatie. Van hoge bluf
tot lage minachting. Dat de
tekst (in opdracht) afkomstig
is van woordmagiër Peer Wit-
tenbols, helpt daarbij. Het is
wonderlijk, hoe de dubbele
bodems die je in het dagelijk
se leven bijna altijd ontgaan,
hier zo helder waar te nemen
zijn. Het wordt bijna mooi
van malaise.
Mooi van lelijkheid, dat zou
ook kunnen gelden voor de
vormgeving. Het huis van de
zus, waar de confrontatie zich
afspeelt, heeft onwezenlijk
moderne trekken. Grote felle
kleurvlakken in vloekende pri
maire tinten, Idem voor de
kostuums in strak blauw, geel,
zwart. Licht zoals licht nooit
in een huis aanwezig is, recla-
me-achtig.
Waar van onwaarachtig
heid, aangenaam van ongenoe
gen, bevrijdend van beklem
ming, zo kan een verhaal dus
ook verteld worden. Het effect
is verrassend. Suikerland gaat
je daarom gegarandeerd nog
een hele tijd bijblijven.
Suikerland, 27,29,30,31 augus
tus en 1,2,3 september. Aanvang
18.45 uur. Locatie: Theaterzaal
van het Waterschapskantoor.
Vertrek te voet vanaf het Abdij
plein in Middelburg.
ZATERDAG 13 AUGUSTUS 2016
Koen de Sutter was in 2009 al
te zien op het Nazomerfestival
met Onder het melkwoud, foto
LEX DE MEESTER
Fragment uit scène 4: Isabella, de zus van de ter
dood veroordeelde Claudio, komt op audiëntie
bij Angelo, de plaatsvervanger van de hertog.
Isabella: Ik kom om te weten wat u hebt beslist
Angelo: Ik had beslist liever dat ze het al wist, dan
dat ze het komt vragen. Uw broer kan niet in leven
blijven.
Isabella: God beware u. Het zij zo.
Angelo: Toch kan hij nog een tijdje in leven blijven,
misschien wel zo lang als u of ik. Toch moet hij
sterven.
Isabella: Door uw vonnis?
Angelo: Ja.
Isabella: Wanneer? Zodat hij zich in de tijd die
hem rest kan voorbereiden en zijn ziel niet onrein
hoeft te blijven.
Angelo: Hoe verfoeilijk, die vuile omstandigheden!
Het schenken van vergiffenis van iemand die een
menselijk schepsel aan de natuur heeft ontroofd,
is hetzelfde als het kwijtschelden van straf aan
wie God lastert.
Isabella: Volgens het hemels recht is dat zo, maar
niet volgens het aardse.
Angelo: Vindt u dat? Dan zal ik u snel van repliek
dienen. Wat had u liever? Dat uw broer nu moet
sterven volgens de meest strikte wet? Of dat u -
om hem te redden - uw lichaam zou moeten over
geven aan diezelfde zoete onkuisheid als de
maagd die hij bevlekt heeft?
Isabella: Ik zou liever mijn lichaam schenken dan
mijn ziel.
Angelo: Ik heb het niet over uw ziel, want onder
dwang bedreven zonden worden enkel geteld,
niet aangerekend.
Isabella: Wat zegt u?
Angelo: Nee, ik sta daar niet voor in: want ik kan
wat ik zeg ook tegenspreken. Antwoord mij op het
volgende: als ik - als spreekbuis van de wet het
doodvonnis uitspreek over uw broer, kan er dan
misschien uit naastenliefde geen zonde bedreven
worden?
Isabella: Bedrijft u die zonde dan, alstublieft. Mijn
ziel zal er de verantwoordelijkheid voor dragen,
dan is er helemaal geen zonde, maar naastenlief
de!
Angelo: Bedrijft u die zonde dan, alstublieft. En
laat uw ziel er de verantwoordelijkheid voor dra
gen, dan zal de zonde de naastenliefde in even
wicht houden.
Isabella: Als om zijn leven smeken zonde is, dan
zal ik die dragen. Als het inwilligen van mijn ver
zoek zonde is, dan zal ik elke ochtend bidden dat
die zonde bij mijn fouten wordt aangerekend, zo
dat u er geen enkele verantwoording voor af moet
leggen.
Dit fragment is overgenomen uit: William Shakespe
are, Maat voor maat, uitgave van de Drvkkery, ver
taling Alex Mallems, 112pagina's, 10,- euro.
Willem Nijssen
In Suikerland draait het om de twijfels, angsten en hoop
van drie dertigers.
