Oud-leider dol op Adidas
12 NI
Op Cuba luistert niemand meer naar Fidel Castro
Fidel Castro
wordt vandaag
90 jaar oud.
De leider van
de Cubaanse
revolutie blijft zijn
idealen naleven.
Maar hij is
uitgerangeerd.
Fidel Castro legt zijn lees
bril voor zich op tafel. Het
is april. De 300 aanwezi
gen van het 7de Partij
Congres staren hem aan.
„Binnenkort word ik 90", zegt hij
met een krakende stem. Zijn hand
trilt. „Net als veel anderen. Dit is het
lot, niet het resultaat van inspan
ning."
Het is ook een wonder. Tien jaar
geleden was 'el commandante' meer
dood dan levend. Hij kampte met
maag- en darmproblemen en onder
ging tal van spoedoperaties om de in
terne bloedingen te stoppen.
Fidel kwam er bovenop. Maar zijn
presidentschap was ten einde. Tan
denknarsend zag hij hoe zijn broer
Raül de touwtjes in handen kreeg en
economische hervormingen door
voerde. „Toch heeft Fidel een manier
gevonden om zijn broer niet voor de
voeten te lopen", zegt Kees van Kor-
tenhof van stichting Glasnost in Cu
ba. „Dankzij zijn rejlexiones, een
soort columns die in de Cubaanse
media verschijnen. Ze gaan nooit
over binnenlandse onderwerpen.
Wel over het milieu, de situatie in Li
bië, het houden van kippen of atoom
oorlogen. Blijkbaar heeft Fidel van al
les verstand."
De publicaties maken nauwelijks
iets los, zegt Van Kortenhof. „De Cu
banen hebben bewondering voor
wat Fidel voor zijn land heeft ge
daan. Maar zijn gedachtegoed
is failliet. Zelfs toen er niks
meer te eten was. bleef Cas
tro spreken over opoffering,
opoffering en nog eens
opoffering. De Cubanen
werden er doodziek
van."
Raül is volgens
Van Kortenhof
beter in staat
het land ver
der te helpen.
„Hij is min
der strak in
de leer dan
zijn broer.
Zelf ver
woordt hij
het zo: 'Ik
kies niet voor
de zienderogen. Castro bleef het
communisme trouw en gaf de Ame
rikanen de schuld van de armoede
van zijn volk. „Nog altijd vindt Fidel
dat hij niets verkeerd heeft gedaan",
zegt Gert Oostindie, hoogleraar Cari
bische geschiedenis.
Fidel slijt zijn dagen in Punto Ce-
ro, een terrein van 30 voetbalvelden
groot, net buiten Havanna. Hij
woont er met zijn tweede echtgeno
te Dalia Soto del Valle en enkele van
zijn vijf kinderen. Voor openbare op
tredens is hij te zwak. Wel krijgt Fi
del regelmatig wereldleiders over de
vloer: Vladimir Poetin, Francois Hol
lande, paus Benedictus, Xi Jinping
gingen allemaal op de foto met de
kromgegroeide revolutionair.
Sinds 2012 publiceert Fidel nauwe
lijks meer. „Onlangs verscheen op
eens een stukje van hem over yoga
in de partijkrant. Zelfs de Cubanen
hadden zoiets van, hoe kom je daar
nou weer op?" zegt Oostindie.
Fidel leeft, maar ademt vooral ver
leden. Zijn leuzen op de billboards
dateren van decennia geleden. De in
terviews en documentaires op de
staatstelevisie dateren allemaal uit
de tijd dat Castro nog die sigarenro-
kende leider was. In dat olijfgroene
jasje met twee borstzakjes en een
stijf gestreken kraag.
De hoogbejaarde Fidel blijft over
eind omdat hij nog altijd de hardli
ners aan zich weet te binden, zegt
Oostindie. „Zij vinden Raül te soft
en zijn het met Fidel eens dat zijn
broer hun land in de uitverkoop
heeft gedaan."
Fidel bemoeit zich nooit openlijk
met het beleid. Alleen toen Cuba
aankondigde de vakbeweging te her
vormen haalde hij fel uit. En on
langs veegde hij de vloer aan met Ba-
rack Obama die door Raül hartelijk
in Cuba werd ontvangen. De Ameri
kaanse president zei dat hij de rela
tie met Cuba wil verbeteren 'maar
dan moeten er eerst veranderingen
op het eiland zelf plaatsvinden.'
„Wat aardig! Wat slim, ook!" schreef
Fidel sarcastisch.
President Raül is nu 85. Hij heeft
aangekondigd in 2018 zijn functie
neer te leggen en riep zijn partijge
noten op hetzelfde te doen. Want
verjonging is er niet in de Cubaanse
politiek, bleek bij het partijcongres
afgelopen april. Achter de tafel zaten
vooral zeventigers en tachtigers.
Fidel zat in het midden. Hij
schraapte zijn keel en stak zijn wijs
vinger in de lucht. Zijn toespraak
duurde 10 minuten. Niet te vergelij
ken met de urenlange betogen van
weleer. Zijn revolutie heeft zich te
gen hem gekeerd. Fidel duldde geen
tegenstand en geen verandering.
Duizenden Cubanen zijn naar de VS
getrokken. „Fidel blijft proberen een
failliet systeem te finetunen", zegt
Oostindie. „Als je een halve eeuw de
baas bent geweest is het moeilijk in
te zien dat je het niet meer bent."
TRAININGSPAK
kogels maar voor zwarte bonen'."
Fidel Castro greep in 1952 de
macht. Onder zijn marxistisch-leni-
nistische bewind verbraken de Vere
nigde Staten de banden met Cuba en
stelden een handelsembargo in. Met
hulp van de Russen kregen de Cuba
nen woningen, onderwijs en medi
sche zorg. De armoede verdween.
Na het uiteenvallen van de Sov
jet-Unie in 1991 verdwenen Castro's
politieke vrienden en daarmee de
economische steun. Cuba verpauper-
zaterdag 13 augustus 2016
De man in het trainingspak
leeft, maar ademt verleden
Gerben van 't Hof
Rotterdam/Havana
Castro ziet nog altijd wereldleiders: Poetin (linksboven, 2014),
Hollande (rechtsboven, 2015), de paus (linksonder, 2015) en president
Maduro van Venezuela (rechtsonder, 2014). foto's reuters, ap, afp
Altijd maar dat trai
ningspak. Fidel
Castro droeg er
voor het eerst een
nadat hij in 2006
een darmoperatie
moest ondergaan.
Een rood-wit-blau-
we Adidas. Sinds
dien breidde hij
zijn collectie uit
met merken als Fi-
la, Puma en Nike
(uit de door hem
zo gehate VS).
Zelf heeft Castro
voor zover be
kend nooit
iets losgela
ten over zijn
voorliefde. Als pre
sident droeg hij
zijn militaire uni
form. „Nu is hij
sterk vermagerd
en dan zit legerkle-
ding niet mooi
meer. Maar tus
sen kostuum en
trainingspak is
heus nog wel iets
te vinden. Al is het
maar een net jas
je", zegt ontwerp
ster Merel van 't
Wout die Castro in
de nadagen van
zijn president
schap kledingad
vies gaf en kleding
voor hem maakte.
„Fidel wist wel wat
af van mode. Ik
snap niet waarom
hij voor trainings
pakken kiest." Dat
Castro een Rotter
damse ontwerp
ster inschakelde,
is puur toeval.
„Een kennis in Cu
ba, die een door
mij ontworpen kos
tuum droeg, raak
te op een feestje
aan de praat met
Fidel. Mooi pak
heb jij aan, dat lijkt
mij ook wel wat,
zei hij."
Castro
in 1957.
FOTO AP
