De registratie van vluchtelingen was de laatste zorg'
10 NI
Volgens zijn moeder heeft hij nooit gevochten
Mohanned B. (19) zorgde voor groot alarm: een
terrorist in een Nederlands azc. Gisteren vroeg het OM
vrijspraak voor de 'pathologische leugenaar'.
Mohanned B. zegt vaak dingen
die niet waar zijn. Dat weet hij
dan wel, maar hij weet dan weer
niet waarom hij die dingen zegt.
„Misschien om indruk te maken.
Ik was geestelijk niet in orde." En
dat is hij nog steeds niet, vertelde
de 19-jarige Syriër uit Aleppo giste
ren in de extra beveiligde recht
bank in Rotterdam.
Wat hij in november 2015 zei,
was genoeg om alle alarmbellen
te laten rinkelen. Mohanned sprak
toen met medebewoners van het
azc in Zaandam over IS, 2,5 jaar
zou hij voor die terreurgroep heb
ben gevochten. Hij liet op zijn tele
foons foto's zien waarmee hij po
seerde met zware wapens in Sy
rië: een kalasjnikov, een scherp
schuttersgeweer. En hij vertelde
dat hij met zijn telefoon (au
tobommen kon laten ontploffen.
Twee medebewoners kregen het
benauwd en stapten naar de poli
tie. Die, met de toen recente aan
slagen in Parijs in het achter
hoofd, pakte B. snel op. Zijn arres
tatie was groot nieuws en vormde
voor sommige politieke partijen
het definitieve bewijs dat de
vluchtelingenstroom werd mis
bruikt door terroristen.
Acht maanden later zit B. in de
rechtszaal. Slechts een paar dagen
nadat vluchtelingen, uit naam van
IS, aanslagen hebben gepleegd
met een bijl in Würzburg en met
een zelfmoordbom in Ansbach.
En twee dagen nadat een vrijgela
ten Franse jihadverdachte, met
zijn enkelband nog om, een pries
ter in een kerk de keel doorsneed.
„Het is een barre en bizarre tijd
waarin we leven", verzucht offi
cier van justitie Ferry van Veghel.
Het OM worstelt dan ook met B.,
een atypische terreurverdachte.
Om zijn gespierde schouders
spant een T-shirt met 'Party
Night and Day', zijn halflange
haar zit in een hip knotje op zijn
hoofd. Hij schetst een getraumati
seerd beeld van zichzelf: twee
broers stierven in Syrië door een
bombardement van president As
sad. Hij vluchtte met zijn ouders
naar Turkije. B. reisde naar Neder
land en vroeg hier asiel aan.
Mohanned werd onder
zocht door een trits
psychologen en ande
re deskundigen. Zij
zien een posttrauma
tische stressstoornis en
omschrijven hem als een 'patholo
gisch leugenaar'. B. zelf verklaart
wisselend. Een tweet uit 2013
waarin hij zegt 'een strijder van IS
te zijn' ontkent hij eerst te heb
ben verstuurd, later bekent hij
toch. Alleen is het niet waar, zegt
hij. Hij was niet bij IS, maar wel
even 'bewaker van een gevangenis
van de Free Syrian Army'.
Volgens zijn moeder heeft hij
helemaal nooit gevochten en zat
hij ten tijde van die tweets ge
woon naast haar.
Zijn verklaringen zijn zo wisse
lend en onduidelijk dat
ook het OM vindt
dat het 'voorstel
baar is dat B. in
het azc aan groot
spraak deed'
over zijn lidmaat
schap van IS of
al-Qaeda. De wa
pens waarmee
hij jaren daarvoor
poseerde waren in overvloed aan
wezig in Aleppo en zijn niet per
se bewijs van het meedoen aan ge
vechten. „En deze verdachte ging
niet naar Syrië om te strijden,
maar ontvluchtte de situatie
juist."
Ook bleken er geen aanwijzin
gen dat B. een aanval plande in Ne
derland. Het OM vroeg daarom,
na lang nadenken, vrijspraak voor
B. „Maar ik sta nog steeds achter
zijn aanhouding. Dat zou ik mor
gen weer doen, en overmorgen
ook", stelde Van Veghel. Er lopen,
volgens het OM, momenteel
geen andere vergelijkbare
terreurzaken tegen
vluchtelingen die asiel
hebben aangevraagd
in Nederland.
De rechter doet 29
augustus uitspraak.
NAAR EUROPA
Ewa Moncure weet het nog goed.
De woordvoerster van Frontex,
de organisatie die helpt de Euro
pese buitengrenzen te bescher
men, snuift cynisch. Toen de or
ganisatie in oktober vorig jaar
zag dat Griekenland de komst
van honderden bootjes vol vluch
telingen niet meer aankonden,
deed Frontex een dringende op
roep aan de andere Europese lid
staten: 'Please, stuur 775 extra
grenswachten. En wel zo snel mo
gelijk.'
De reacties van die lidstaten? „Of
we misschien een typefout had
den gemaakt en we 70 bedoel
den.." Het was geen typefout,
maar bittere ernst. De reacties
bleken wel veelzeggend. Maan
den later waren die 775 extra
grenswachten en documenten
controleurs er nog niet. e lidsta
ten leken eerst de noodzaak niet
te zien en waren daarna te veel
met zichzelf bezig.In de tussen
tijd hadden de Grieken tiendui
zenden mensen vrijwel ongecon
troleerd verder Europa in ge
stuurd. Waar ze later asiel aan
vroegen óf simpelweg verdwe
nen. Toch stelde de Nationaal
Coördinator Terrorismebestrij
ding en Veiligheid (NCTV) begin
november dat het 'onwaarschijn
lijk' was dat veel terroristen via
de vluchtelingenstroom naar Eu-
De eerste zorg was:
laat die mensen niet
op zee sterven
ropa zouden komen.
Twee weken later bleken twee
van de aanslagplegers in Parijs
met vervalste Syrische passen in
een bootje naar Griekenland te
zijn gekomen. Er kwamen in
2015 een miljoen mensen aan op
de Griekse (en Italiaanse) kust.
Moncure: „De eerste zorg was:
laat die mensen niet op zee ster
ven. Toen kwamen opvang en di
recte zorg. Daarna was er tijd om
aan registratie te denken."
Ook in Duitsland ontstonden in
het najaar van 2015 grote achter
standen bij de registratie. In Ne
derland ging het evenmin goed,
oordeelde de Inspectie voor Vei
ligheid en Justitie eerder dit jaar.
Moncure: „Aan het eind van 2015
hadden we meer mensen op de
eilanden én kwamen minder
vluchtelingen over. Toen kregen
we de situatie onder controle."
Ook de Nederlandse inspectie
stelt dat de identificatie van
vluchtelingen nu beter verloopt.
De Europese politieorganisatie
Europol heeft echter nieuwe zor
gen. De politiedienst heeft 200
extra antiterreur agenten naar
Griekenland en Italië gestuurd.
„Het laatste halfjaar heeft IS zich
uitgebreid in Libië (het land
waarvandaan de meeste boten
naar Italië vertrekken, red). Euro
pol houdt die situatie in de gaten
en is aanwezig in de centra."
vrijdag 29 juli 2016
Syrische nep-jihadi wilde
alleen maar stoer doen
Cyril Rosman
Rotterdam
TEKENING PETRA URBAN
Terroristen hebben 'veelvuldig'
de vluchtelingenstroom ge
bruikt om naar Europa te ko
men. Waar ging het mis? Inter
pol heeft nu extra mensen naar
Italië gestuurd om herhaling te
voorkomen.
Cyril Rosman
Rotterdam
Ewa Moncure, Frontex
