u
U
12 NI
'Strategie ontbreekt en ministeries steggelen over wat er moet gebeuren'
De grootste Nederlandse militaire
missie zit in Mali, waar in VN-verband
wordt gewerkt aan veiligheid en
stabiliteit. Binnenkort beslist het kabinet
of de missie wordt verlengd.
sen coalitiepartijen WD (wil weg)
en PvdA (wil blijven) wel voortgezet
worden, zij het in afgeslankte vorm.
De VN-missie in Mali is voor het in
ternationaal aanzien goed, maar
trekt ook een onevenredig grote wis
sel op het personeel en materieel. In
de aanloop naar dat mogelijke com
promis besloot het kabinet vorige
week al de Chinook-transportheli
kopters en Apache-gevechtshelikop
ters terug naar Nederland te halen
- smeekbedes van VN-baas Ban
Ki-moon ten spijt. Nu wordt vooral
nog gesteggeld over welk land die
luchttaken - ook in het geval van
een evacuatie tijdens een operatie -
wil en kan overnemen.
'Er is geen visie'
Filmmaker Robert Oey was voorstan
der van de missie. Maar na een jaar
filmen in Mali voor een documentai
re denkt hij nu dat we beter weg kun
nen gaan. „Dat zeg ik met pijn in het
hart, maar ik zag met eigen ogen dat
het niet goed gaat in Mali. Nederland
doet mee enkel om het meedoen."
Het probleem zit 'm niet in Mali of
de missie daar, stelt Oey, maar is fun
damenteler: „Er is geen visie op hoe
we de krijgsmacht willen inzetten.
Wie is de vijand? Wat is het doel?
Hoe lang blijven we? Defensie roept
al jaren om meer geld, maar er is
eerst een strategie nodig. En die
moet niet door militairen, maar door
de politiek geschreven worden."
Het is precies hoe ook Apache
vlieger Gordijn erover denkt. „Onze
taak was helder. We vergaren inlich
tingen. Maar met die inlichtingen
moet je wel iets doen. En dat heb ik
heel erg gemist. We zagen tijdens
die verkenningen gewapende ben
des terrein inpikken. Daar moet je
Apache-piloot Peter Gor
dijn is er klaar mee. Vo
rig jaar vloog hij nog in
Mali. Ondersteunde hij
grondtroepen. Vergaar
de inlichtingen. Maar hij heeft er
geen trek meer in. „Niemand kon
mij antwoord geven op de vraag wat
de rol van de VN-missie nu is", zegt
hij. Dus verliet hij het leger.
Gordijn is niet de enige die gedesil
lusioneerd terugkeerde uit Mali.
Joost de Wolf, de Nederlandse kolo
nel der mariniers, was bijna een jaar
lang de chef militaire operaties van
de VN-missie in Mali. Toen hij in
2014 aankwam in hoofdstad Bamako
- waar het VN-hoofdkwartier is ge
vestigd - schrok hij van de organisa
tie. Of liever: het gebrek eraan. „De
missie was opgezet om te misluk
ken", zei hij eind mei in Amsterdam
bij een debatavond over de Mali
missie.
De Wolf, die in Mali leiding gaf
aan 12.000 militairen, haalde er de be
zem doorheen. Maar daarbij kreeg
hij vanuit Den Haag niet duidelijk te
horen wat er nou moest gebeuren. Er
was een constante strijd tussen de
ministeries van Buitenlandse Zaken
en Defensie, die allebei andere din
gen belangrijk vinden.
Ogen en oren
Misschien door die worsteling beslo
ten de twee departementen ondanks
eerdere verzoeken niet mee te wer
ken aan een verhaal over wat onze
militairen en diplomaten precies
doen in het West-Afrikaanse land.
We weten alleen dat Nederland
sinds 2014 met zo'n 450 militairen, 7
helikopters en 18 diplomaten een bij
drage levert aan de VN-missie Mi-
nusma in Mali. De Nederlanders
- commando's en mariniers - voeren
in en rond Gao verkenningen uit en
verzamelen inlichtingen.
Defensie stelt trots dat 'wij' de
'ogen en oren' van de missie zijn;
zonder de Nederlandse inlichtingen
kunnen andere operaties niet wor
den uitgevoerd.
Minister Bert Koenders van Buiten
landse Zaken was stellig dit voorjaar:
vóór de zomer zou het kabinet een
besluit nemen over verdergaan of
stoppen in Mali. De zomer is er in
middels en heel politiek Den Haag is
met reces. De meeste Kamerleden en
ministers hebben allengs hun kof
fers gepakt. Een Mali-besluit is er
nog niet.
Toch wordt er volop gespeculeerd.
De missie zou ondanks geruzie tus-
dan iets mee, vind ik. De politie kan
ook niet alleen maar informatie ver
garen over criminelen en ze nooit op
pakken."
Te laat
Langzamerhand sijpelt ook in de po
litiek het besef door dat het anders
moet. VVD-Kamerlid Han ten Broe-
ke vroeg het kabinet vorige week in
een Kamerdebat of de zomer benut
kon worden om een 'visiestuk' op te
stellen. Minister Koenders noemde
dat 'een goed idee'. Maar komt het
niet te laat?
De missie in Mali is een zogeheten
geïntegreerde missie, het parade
paardje van Nederland: niet alleen
het wapengekletter van Defensie,
maar ook diplomatie en ontwikke
lingssamenwerking is vertegenwoor
digd in de vorm van ambtenaren van
het ministerie van Buitenlandse Za
ken. Dat heet officieel de 3D-benade-
ring: defensie, diplomatie en develop
ment (ontwikkelingssamenwerking).
Die drievoudige benadering is be
langrijk omdat met name de PvdA
de missie ook ziet als een antimigra-
tiemissie. „Wat wij daar doen heeft
een direct effect op ons. Door hon
gersnood en droogte vertrekken veel
mensen uit West-Afrika. Er zitten
15.000 Malinezen in Italië", aldus
PvdA-Kamerlid Angelien Eijsink.
Een groot deel van de inlichtingen
taak hebben de Nederlanders inmid
dels al overgedragen aan de Duitsers.
Die kunnen die taak in principe pri
ma voortzetten, vindt kolonel De
Wolf. Hij wil niet zeggen of de mis
sie volgens hem verlengd moet wor
den. „Gek genoeg is dat een politiek
besluit, waaraan de militaire kant on
dergeschikt is. Dus daar zeg ik lekker
niks over."
Met die
inlichtingen
moet je wel
iets doen
De missie
was opgezet
om te
mislukken
donderdag 28 juli 2016
Hanneke Keultjes
Raymond Boere
Den Haag
Nederlandse
Apaches in Gao.
FOTO EVERT-JAN DANIELS/ANP
Peter Gordijn
—Joost de Wolf
