'Turkse media zijn een drama'
w
EU-dialoog met T urkije
gaat op een laag pitje
15
Het is best een mooie aanbie
ding. Voor nog geen 8 euro kunt
u bij Ziggo 'op de hoogte blijven
van de Turkse actualiteiten'. Er
zitten negen zenders in het pak
ket, waaronder Habertürk, Show
TV, TGRT, Samanyolu en natuur
lijk Euro Star voor het voetbal.
En: in het basispakket van Ziggo,
en bijvoorbeeld ook in dat van
KPN, zit ook nog eens de staats-
zender TRT.
De Turkse Nederlander hoeft
dus niks te missen van wat er in
het land van zijn vaderen ge
beurt. En dat doet hij ook niet.
Uit onderzoek van Motivaction
blijkt dat Turken de afgelopen ja
ren driekwart van hun tv-tijd
hebben besteed aan Turkse zen
ders. In 2012 was dat 90 procent:
langer dan bijvoorbeeld Marokka
nen of Surinamers naar hun 'cul
tuurgebonden' programma's ke
ken.
Dit betekent niet dat de Turk
se Nederlanders helemaal bijge
praat zijn over de staatsgreep van
vorige week en de daaropvolgen
de zuiveringen. Wat ze ook kij
ken, luisteren of lezen, ze krijgen
maar één kant van het verhaal te
horen, zegt Turkije-kenner
Erik-Jan Zurcher van de Universi
teit Leiden.
De zenders in het pakket van
Ziggo zitten bijvoorbeeld alle
maal in het kamp van Erdogan.
Maar ook de schaarse oppositie
media staan voor hun eigen poli
tieke visie. Alles is gekleurd.
„Kenmerkend voor Turkse
nieuwsitems is dat ze alleen
maar gebruikt worden om een
bepaald verhaal te ondersteunen.
Het verhaal van president Erdo
gan is nu dat interne binnenland
se verraders zich laten gebruiken
voor buitenlandse belangen. Dit
komt elke dag terug. Alles wat er
gebeurt, wordt in de journaals in
deze lijn geplaatst."
De laatste vier jaar heeft Erdo
gan zijn greep op de klassieke
media (televisie, kranten, radio)
enorm vergroot. Ook het sluiten
van internetsites is volgens hem
aan de orde van de dag.
„Internet is eigenlijk alleen
het domein van de progressieve,
seculiere jongeren in Istanboel
en Ankara. De rest, en dat zijn
heel erg veel mensen, kijkt televi-
Zenders genoeg
op televisie, maar
ze vertellen altijd
maar één kant
van het verhaal
sie. Zenders als NTV en in min
dere mate CNN Türk waren voor
heen echt goed, maar gaan nu
mee in de lijn van de president,
die alleen maar denkt in termen
van dreiging."
Ze moeten wel mee. De staats-
zenders staan altijd onder contro
le van de regerende AK-partij
van Erdogan, maar ook voor de
grote bedrijven die eigenaar zijn
van de commerciële media, zijn
goede banden met de staat een
zaak van leven of dood.
Het gaat ontgaat ons vaak,
zegt Zurcher, maar de berichtge
ving is over het algemeen ook
erg antiwesters. „De recente aan
slag in Istanboel is door een
machtige zender als Yeni Safak
niet toegeschreven aan Islamiti
sche Staat, maar aan de CLA." Vol
gens Zurcher drijft het wereld
beeld van veel Turken af van de
werkelijkheid. „Dat hebben ze
niet in de gaten. In Nederland
niet, maar ook in Turkije niet. Ze
zijn gevangen in hun eigen we
reld. Turkse media zijn een dra
ma."
Een gemiddeld nieuwspro
gramma, 'en niet alleen van de
staatsmedia', toont ook veel meer
geweld dan wij in Nederland ge
wend zijn. „Nu dus alleen het ge
weld van de coupplegers." Zur
cher: „Waar bij ons de aandacht
in de media is verschoven naar
de zuiveringen, blijven de Turkse
media laten zien wat er vooraf
ging aan die zuiveringen. Zo hou
den ze de woede in stand."
ren geslaagd de regering omver
te werpen, dan hadden ze voor
talrijke belangrijke posten al na
men. Behalve voor de twee top
posities in de strijdkrachten. Op
een lijst die gevonden is, staan
de namen van 413 officieren en
generaals, en hun posities na de
staatsgreep.
De namen van ministers of
van de president worden niet ge
noemd. Ook komen er geen na-
men op voor van politici uit de
oppositiepartijen, omdat het
land waarschijnlijk voor een be
paalde tijd zou worden bestuurd
door een militaire junta. Net als
in 1980.
De twee topposities - chef van
de generale staf en commandant
van de landmacht - waren niet
ingevuld, omdat de kandidaten
daarvoor, zoals de zittende staf
chef Hulusi Akar, bedankt had
den en andere militaire leiders
nog werden gezocht toen de
coup overhaast begon.
Diverse generaals zouden hun
positie behouden, maar daar
naast extra functies krijgen zoals
general manager van de Turkse
staatstelevisie TRT, ceo van Tur
kish Airlines, en burgemeesters
posten in steden als Istanboel,
Ankara en Izmir.
Landverraders
De burgers lieten zich echter
niet intimideren door tanks, ge
vechtshelikopters, geweren en
straaljagers. Ze gingen massaal
de straat op. In totaal verloren
312 mensen het leven, onder wie
tientallen putschisten.
Deze 'landverraders zullen eeu
wig branden in de hel'. Daar zijn
de familieleden van de slachtof
fers en miljoenen Turken van
overtuigd. Die straf is echter nog
onvoldoende. De religieuze auto
riteiten weigeren hun een islami
tische begrafenis te geven. En ge
meenten willen hun stoffelijke
resten niet hebben.
Burgemeester Topbas van
Istanboel heeft een stuk grond
aangewezen waar ze begraven
mogen worden. Hij noemt het
de 'begraafplaats van de landver
raders'. „Iedereen die daar langs
komt zal hen vervloeken. Zij zul
len niet kunnen rusten in hun
graven."
VVD-Kamerlid Han ten Broeke
wil dat er ook geen nieuwe stap
pen worden gezet in het toetre
dingsproces, 'zolang er geen garan
ties zijn voor de rechtsstaat'. Dat
blijkt uit vragen die de partijen
gisteren hebben gesteld aan het ka
binet.
Een woordvoerder van de Duit
se regering noemde het gisteren
ook al ondenkbaar dat er een
Het is onacceptabel
dat de gesprekken
met Turkije in deze
situatie doorgaan
nieuw hoofdstuk wordt aangesne
den in de gesprekken met Turkije.
De reactie van de Turkse regering
op de poging tot staatsgreep van
afgelopen weekeinde staat dat niet
toe, vindt Berlijn.
Het kabinet kiest zijn woorden
over het kandidaat-lidmaatschap
vooralsnog voorzichtiger. Minister
Bert Koenders van Buitenlandse
Zaken noemt de ontwikkelingen
in Turkije 'zeer zorgelijk'. Ook
stelt hij dat de doodstraf niet te
verenigen is met de fundamentele
voorwaarden voor EU-toetreding.
Maar het kabinet wil wel in ge
sprek blijven met Turkije om op
die manier de mensenrechten
onder de aandacht te houden.
De PvdA juicht dat toe. „We
willen de deur naar Tur
kije niet dichtgooien",
zegt PvdA-Kamerlid Ma-
rit Maij. „Herstel van
biliteit en rust is in het
lang van Turkije en ook van
ons." Het geduld van
de oppositie in de
Tweede Kamer
is inmiddels wel
op met Turkije.
„Dit Turkije
mag nooit lid
worden", aldus
D66-Kamerlid
Kees Verhoe
ven. „De EU
heeft de afgelo
pen tijd te vaak
weggekeken
van wat er in
Turkije gebeur
de, deels van
wege de
vluchtelingendeal die is gesloten."
„De onderhandelingen over toe
treding moeten gestopt worden.
Het is onacceptabel dat de gesprek
ken doorgaan, terwijl de situatie
in Turkije haaks staat op de waar
den die je zegt te vertegenwoordi
gen", vindt SP-Kamerlid Sadet
Karabulut.
„Wat moet er
nog meer gebeu
ren voordat de
onderhandelin
gen over toetre
ding van Turkije
worden ge
stopt?", vraagt
CDA'er Raymond
Knops zich af.
zaterdag 23 juli 2016
President
Erdogan, giste
ren op bezoek
in een moskee
in Ankara.
FOTO REUTERS
De meeste Turkse Nederlan
ders halen hun informatie over
de staatsgreep en de nasleep
ervan bij Turkse media.
„Nieuws wordt daar alleen ge
bruikt om een verhaal te onder
steunen."
Mark van Assen
Rotterdam
internet
Tijdens de militaire couppo
ging op 15 juli tegen de Turkse
regering en president Erdogan
verloren in totaal 312 mensen
het leven, onder wie tientallen
putschisten.
Regeringspartijen VVD en PvdA
willen dat er niet met Turkije ge
sproken wordt over toetreding
tot de Europese Unie, zolang de
noodtoestand daar voortduurt.
Deborah Jongejan
Den Haag
Sadet Karabulut, SP
Sadet Ka
rabulut FOTO
MARCO DE SWART
