De ijzers in het
T urkse vuur
4 NI
O TURKIJE STAATSGREEP
Als onderdeel
van de
noodtoestand
schort Turkije het
Europees
Verdrag voor de
Rechten van de
Mens op. Tijdelijk'
zegt vice-premier
Kurtulmus.
De Europese Unie maakt
zich grote zorgen om de
door president Erdogan af
gekondigde noodtoestand in Tur
kije. Brussel roept het land met
klem op democratie en mensen
rechten te respecteren, 'onder elke
omstandigheid'. EU-buitenland-
chef Federica Mogherini en
EU-commissaris Johannes Hahn
(Uitbreiding) deden gisteren hun
oproep.
In een verklaring uiten zij hun
twijfel over de vergaande macht
die president Erdogan zichzelf per
decreet heeft toegeëigend. „Eerder
zei Erdogan dat de maatregelen de
rechtsstaat en fundamentele vrij
heden op geen enkele manier zou
den aantasten", staat in de verkla
ring. „Wij verwachten dat die vol
ledig worden gerespecteerd."
Als onderdeel van de door presi
dent Erdogan afgekondigde nood
toestand schort Turkije het Euro
pees Verdrag voor de Rechten van
de Mens op. 'Tijdelijk' zo bena
drukte vice-premier Kurtulmu, en
'net zoals Frankrijk heeft gedaan'.
De EU wijst er in zijn verklaring
op dat zo'n tijdelijke opschorting
aan regels gebonden is.
Het verdrag beschermt burgers
onder meer tegen onrechtmatige
gevangenisstraf en en martelin
gen. Door het verdrag tijdelijk bui
ten werking te stellen, zijn politie,
leger en andere autoriteiten niet
langer verplicht zich te houden
aan de rechten die voortvloeien
uit het verdrag. Wanneer bij hand
having van de orde, tijdens verho
ren op politiebureaus, of behande
ling in de gevangenis mensen mis
handeld worden, ten onrechte ont
slagen of gearresteerd worden dan
kunnen ze daar de overheid niet
voor aanklagen. De autoriteiten
hebben de vrije hand om zonder
regels of restricties op te treden.
Misbruik
Deze carte blanche kan misbruik
in de hand werken. Mensenrech
tenorganisaties Amnesty Interna
tional en Human Rights Watch
hebben laten weten geschokt te
zijn door de arrestatiegolven, die
ook gisteren nog doorgingen. De
gerespecteerde en onafhankelijk
advocaat en journalist Orhan Ke-
mal Cengiz en zijn echtgenote
werden gisteren opgepakt.
Vice-premier Kurtulmus beriep
zich bij het aan de kant schuiven
van de mensenrechten op artikel
15 van het verdrag, dat stelt dat sta
ten daartoe de vrijheid hebben in
geval van oorlog of ernstige bedrei
ging van de veiligheidssituatie.
Hij zei te hopen dat de noodtoe-
De autoriteiten
hebben de vrije hand
om zonder regels
of restricties
op te treden
stand mogelijk al na een of ander
halve maand wordt ingetrokken.
De buitengewone maatregelen
zijn volgens hem nodig om de
strijdkrachten en overheidsinstel
lingen te zuiveren van aanhangers
van de Turkse prediker Fethullah
Gülen. Die wordt gezien als de
aanstichter van de staatsgreep.
„Ik garandeer dat de fundamen
tele rechten en vrijheden van on
ze burgers en het gewone dagelijk
se leven niet worden aangetast
door de noodtoestand", aldus Kur
tulmus. Devlet Bahceli, de leider
van de ultra-nationalistische
MHP, liet weten dat zijn partij 'on
voorwaardelijk achter de overheid
en zijn mensen staat in deze don
kere en moeilijke tijd, ten koste
van wat dan ook'.
Alle ambtenaren zijn slachtoffer
van de noodtoestand. Alle verlo
ven zijn ingetrokken. Niemand
mag meer met vakantie. Ook voor
het parlement is het zomerreces
opgeschort. Gisteren werd de mo
tie over het invoeren van de nood
toestand door de regering in het
parlement ingediend. De AKP van
president Erdogan heeft daar een
grote meerderheid. De motie
werd met 346 van de 550 stem
men aangenomen.
Leven niet zeker
In de Griekse stad Alexandroupo-
lis kregen acht Turkse militairen
een voorwaardelijke gevangenis
straf van twee maanden omdat ze
illegaal de grens waren overgesto
ken. Na hun deelname aan de
staatsgreep vluchtten ze met hun
helikopter naar Griekenland. Ze
worden wel vastgehouden, maar
niet in de gevangenis. In de ko
mende maanden mogen ze hun
aanvraag voor politiek asiel af
wachten. Hun advocaat onder
streepte dat de acht hun leven in
Turkije niet zeker zijn.
Het Nederlandse ministerie van
Buitenlandse Zaken heeft landge
noten in Turkije opgeroepen in
structies van de Turkse autoritei
ten op te volgen. Ook adviseert
het ministerie op zijn website
mensenmassa's en demonstraties
te mijden en de ontwikkelingen
in Turkije goed te volgen.
M Vluchtelingen. Turkije her
bergt bijna 3 miljoen vluchte
lingen. De Europese Unie is
als de dood dat al die mensen
naar hier komen en heeft een
speciale deal gesloten met de Tur
ken. Elke Syriër die sinds 20
maart illegaal arriveert in Grie
kenland wordt op kosten van de
EU doorgestuurd naar Türkije.
Een boze Erdogan kan echter zo
de deal opzeggen en de kraan
weer opendraaien. Geen enkele
Europese leider wil dat.
2 Strijd tegen IS. De vlieg
tuigen van de internationa
le coalitie die strijdt tegen
Islamitische Staat stijgen op van
de Turkse vliegbasis Incirlik,
vlakbij de grens met Syrië. Het
terugdringen van de terreur
groep begint voor een belangrijk
deel daar. En: sinds de coup is er
geen stroom meer. Turkije heeft
de boel afgesloten 'om rebellen
niet de gelegenheid te bieden de
basis te gebruiken'. De Amerika
nen hebben generatoren, maar
de boodschap is duidelijk.
3 De NAVO. In deze tijden
van hernieuwd geruzie tus
sen Rusland en de NAVO
is Turkije een onmisbare bondge
noot. Turkije heeft zichzelf aan
gemeld om de kar te trekken van
de Very High Readiness Joint Task
Force, een zeer snel inzetbare bri
gade van 5.000 soldaten waar
mee de NAVO Rusland wil inti
mideren. Een NAVO zonder de
Turken is als een leeuw zonder
zijn bovengebit.
Olie en gas. Als Europa
minder afhankelijk wil
zijn van Russische brand
stoffen, kan het niet buiten Tur
kije. Twee belangrijke niet-Russi-
sche oliepijplijnen (uit Irak en
Azerbeidzjan) eindigen in de
Turkse stad Ceyhan, aan de Mid
dellandse Zee. Ook varen er elke
dag tankers vol ruwe olie over de
Bosporus richting Europa.
vrijdag 22 juli 2016
Europese zorgen om 'carte
blanche' Turkse overheid
Mare Guillet
Istanboel
Leden van het Turkse SWAT-team patrouilleren over het Taksimplein in Istanboel. Mensenrechtenorganisaties hebben hun zorgen uit
gesproken nu Turkije het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens heeft opgeschort, fotosedatsuna/epa
De wereld kijkt toe hoe presi
dent Erdogan zijn land zuivert
van politieke tegenstanders. Er
klinkt wat kritiek, maar heel
voorzichtig.
Mark van Assen
Rotterdam/lstanboel
Vier redenen waarom we Er
dogan te vriend willen houden.
