Zö werm a de mossen van 't dek vaole
12 ZEELANI
Zeebrugge roept al jaren om betere verbinding met het achterland
Wat een meevaller: de
haven van Zeebrugge
wil eilandjes voor de
Vlaamse kust om
binnenvaart buitenom
over de Noordzee
mogelijk te maken. En
Knokke wil het ook.
Zuiderburen
Ooit noemde de flamboyan
te burgemeester van Knok
ke, graaf Leopold Lippens,
buurman Zeebrugge 'een monster
van een haven'. De pieren verder
in zee, broedeilandjes ter compen
satie van aantasting van de broed
gebieden in de haven, ongebrei
deld baggeren. Alles moest maar
kunnen ter meerdere glorie van
de economische expansie van de
grootste zeehaven (aan de kust)
van Vlaanderen. Maar zie, nu het
havenbedrijf al jaren pleit voor de
aanleg van enkele eilandjes, die de
binnenvaartschepen die buiten
om van en naar de Westerschelde
willen extra bescherming moeten
bieden, klapt Lippens blij in z'n
handen. Hij droomt van een
top-recreatieve voorziening met
een jachthaven, een golfterrein en
horeca. En niet te vergeten een
loopbrug naar de boulevard. Zee
brugge schreeuwt al jaren om een
betere verbinding met het achter
land. Die is nu ronduit slecht. Het
kanalennetwerk via de Brugse
Ringvaart en het kanaal Gent-
Brugge naar het achterland is ho
peloos verouderd en traag. Onder
de huidige omstandigheden doet
een binnenschip twee dagen over
de route Zeebrugge-Gent. De
Bond van Eigenschippers vindt
dat een economische ramp.
Maar nu zijn er dus die twee be
schermende eilandjes voor de
kust, die een nieuwe vaarroute
moeten beschermen tegen de gol
ven van de Noordzee. Zeebrugge
pikte het idee op toen de grote in
ternationale Belgische baggerbe
drijven jaren geleden het kustver
dedigingsplan Vlaamse Baaien lan-
Lippens droomt van
een top-recreatieve
voorziening met een
jachthaven, horeca
en golfterrein
ceerden. Ook daarin waren, behal
ve zandsuppleties en andere kust-
versterkingen eilandjes opgeno
men.
De plannen zijn plotseling heel
serieus. Onderzoekers hebben ge
keken naar de stroming en moge
lijke verzanding van de kuststreek
tussen Zeebrugge en Het Zwin,
maar stuitten niet op onoverkome
lijke problemen. Havendirecteur
Coens toonde zich ook enthou
siast. Want de route langs de kust
zou geschikt zijn voor binnen
vaartschepen, die onder de huidi
ge omstandigheden absoluut niet
buitengaats mogen. Voor binnen
vaart op zee moeten dan wel wet
telijke maatregelen worden getrof
fen. Verantwoordelijk Vlaams mi
nister Ben Weyts (infrastructuur)
heeft inmiddels bekendgemaakt
dat hij komend najaar met concre
te plannen komt. Hij ziet legio mo
gelijkheden: kustverdediging, bin
nenvaart en toerisme. Er moet
nog wel een belangrijke hindernis
worden overwonnen. De federale
regering in Brussel is nog niet
overtuigd van de noodzaak.
en moaie uutdrukking
over werm weer is a de
mossen van 't dek vaole
vanwege de hitte. Ik d'r
nog gin zie vaole. Daè
viele wè twï jonge duven uut een
boom, mae dat was vanwege de
wind.
De heer Sandee uut Bossele vroeg
oe at het zat mie die mossen op 't
dek. Gaèt het noe om mossen (plant
jes) of gaèt het om mussen (veu-
gels). In de regel dienke de mensen
an veugeltjes, mae in werkelijkheid
vaole die toch nie van 't dek? Voe a
die het zo werm bin ze a wig'evlo-
ge naè koeler plekken. Mos op 't dek
verdroogt bie hitte, laèt los en vaol
naè benee. Het mö dus wè om mos
gae. Het klienkt zo logisch as wat en
Streektaal
het zou dan ok goed zö kunne weze,
mae de geschiedenis leêrt aars.
In het beroemde boek van Nico-
laas Beets 'Camera Obscura' staè
een verhaal en dat begunt zöö: "Het
was een brandendheete vrijdagach
termiddag in zekere Hollandsche
stad: zoo heet en zoo brandend, dat
de mosschen op het dak gaapten, 't
welk, op gezag der Hollandsche ma
nier van spreken, de grootste hitte
is, die men zich voor kan stellen."
Beets eit het dus over "mosschen"
die "gaapten". Mie mosschen bedoel
de hij mussen; de schriefwieze
mos(ch) was lange tied een variant
van mus. In het algemeên Neder
lands bin d'r nog a es woorden die a
veranderd bin van klank: van o naè
u. Oans 't over gelok, in het Neder
lands wier dat geluk en bokke wier
bukke. 'Bokt es, dan za 'k je es een
kos geve', is een voorbeeld oe a oans
het zegge (of beter zeie, wan me
doe dat ok nie mï) en dat de o veran
derd is in de u van bukke en kusse.
Lang nie aoltied gaèt dat op en het
gebeurt ok wè aarsom. Je bedienkt
zelf mae es voorbeelden!
Waèrom a dat gapen (geêuwen)
veranderd is in vaole dat is nie dude-
lijk, mae wellicht is dat gebeurd om
het wat heftiger te maeken. Verha
len worre in de loop van d'n tied ok
dikkels sterker.
Daè bestaè nog een uutdrukking
mie vaollende mossen: 'D'r vaol gin
mosse van 't dek zonder dat het zó
bedoeld is.' Die komt uut d'n biebel,
uut Mattheüs 10:29: 'Worden niet
twee mussen te koop aangeboden
voor een duit? En niet één daarvan
zal ter aarde vallen zonder uw Va
der.' Ze vaole ter aerde en nie van 't
dek, mae onder invloed van het be
kende gezegde da ze vanwege de
wermte van 't dek vaole, is de biebel-
tekst dus in de volksmond ok veran
derd van 'ter aerde' in 'van 't dek'.
Ik dat aollemaele evonde op de
website van Onze Taal. Daè ka je
nog eêl wat van leêre.
Vadder is het toet noe toe deze
zummer (wie zeit 'r nog zeumer?)
nog nie zö werm ewist. Een uut
drukking die a ier nie zö bekend is,
is dat het een ouwe wuvezummer
is. Dat is een zummer mie vee
slecht weer. Dat is beter van pas.
Dan vaole d'r gin mossen van 't dek
en j'ei minder last van fernien. Kort
om, mie dit weer slae je twï vliegen
in eên klap. En misschien was t'r dit
voorjaer mae eên zwelmpje en dat
is t'r eên te weinig voe een goeie
zummer.
dinsdag 19 juli 2016
Binnenvaartkanaal op Noordzee
Ringvaart bij Brugge, foto peter nicolai
In de rubriek Zuiderburen
werpen we wekelijks een
blik over de Belgische
grens en zoeken we
bijzondere mensen met
bijzondere verhalen.
Wout Bareman
Engel Reinhoudt
In deze rubriek be
lichten we weke
lijks een Zeeuws
dialect. Deze keer
een verhaal van
Engel Reinhoudt
in het Bevelands.
Beluister de ge
sproken rubriek
op pzc.nl/
streektaal.
