staatssecretaris
Van Rijn,
Falende instellingen moeten
verbeteren met zelfde budget
De staatssecretaris gaf
dinsdag een lijst met 'slecht
presterende zorginstellingen'.
Journalist Hugo Borst schrijft
hem hoe het beter kan.
4 NI
OPEN BRIEF FALENDE ZORG
Ik ben mantelzorger voor mijn man, die elf
jaar parkinson heeft en de laatste vier jaar
ook dementie. Hij is twee jaar geleden opgeno
men in een middelgroot huis in Breda. Ik ben me
kapot geschrokken hoe het er daar aan toeging,
's Morgens werd ontbijt neergezet, er werd niet ge
keken of hij het ook opat. Ook daarna had nie
mand aandacht voor hem. Hij had geen privacy;
medebewoners liepen zijn kamer in, sloegen hem,
gingen in zijn bed liggen, 's Avonds moesten twee
verzorgenden dertig mensen bedklaar maken! Ne
derland, zo'n rijk beschaafd land, hoe kan dit
ijn tante bezoekt dagelijks mijn oom die
een vorm van dementie heeft. Hij is
door medicijnen incontinent en zij moet
hem als ze komt eerst verschonen, want daar
komt het verplegend personeel niet aan toe! Je
snapt dat hij daardoor soms klachten heeft als
een kapotte huid. Omdat hij zo mager is heelt dit
ook weer niet goed. Toen ik mijn tante daarop
aansprak, zei ze dat het personeel het al zo druk
heeft en dat ze ook geen boze gezichten wil. Op
basisbehoeften wordt hier dus ook al bezuinigd.
En dan hebben we het niet eens meer over een
arm om een schouder of een troostend woord.
Sinds twee maanden heeft mijn dochter
van 21 een vaste baan bij een fijne zorgin
stelling in Zwolle: kleinschalig wonen
voor dementerenden. Mijn dochter vertelt vol en
thousiasme en met liefde over haar werk. Maar
toch: het werk is fysiek erg zwaar, er is een enorm
hoge werkdruk en er is een hoog ziekteverzuim.
Ze ziet dat er bewoners zijn die meer zorg nodig
hebben dan ze nu kan realiseren, omdat ze ook al
le huishoudelijke taken erbij moet doen. En de
meeste tijd in haar dienst is ze alleen. Zorgleef-
plannen moeten geschreven worden, maar wan
neer? Mijn grootste zorg is dat ook de goede initia
tieven ten onder gaan, doordat enthousiaste mei
den zoals mijn dochter al vroegtijdig afbranden.
Rotterdam, 7 juli 2016
Verwarde ouderen die niet meer
voor zichzelf kunnen zorgen aan
dachtig en liefdevol verplegen en
hun veiligheid garanderen. Ik
weet hoe dat veel beter kan.
Ik ben die voetbaljournalist. Te
gen wil en dank ben ik een ken
ner van verpleegzorg geworden. Het is mijn plicht
het woord tot u te richten; mijn demente moeder
die in een verpleeghuis van Laurens zorginstelling
zit kan het niet meer. Omdat haar zussen daar vijf
jaar geleden uitstekend werden verzorgd (topklas-
sering in magazine Elsevier) zei mijn moeder met
een zucht: „Als ik ook alzheimer krijg dan wil ik
in hetzelfde verpleeghuis als Jos en Leny worden
opgenomen." De ironie van het lot: nu blijken vol
gens de Inspectie voor de Gezondheid (IGZ) diver
se huizen van Laurens niet aan allerlei normen te
voldoen. Daar is de voorzitter van de Raad van Be
stuur van Laurens dan weer boos over.
Deze open brief - noem het een pamfletje - is
niet alleen aan u gericht, geachte staatssecretaris,
maar aan iedereen die al jaren het vermaledijde
systeem dat verpleegzorg heet in stand houdt. Ik
heb slechts 750 woorden tot mijn beschikking,
maar in Jip-en-Janneketaal kom ik een heel eind
met uitleggen hoe het veel beter kan.
Dankzij de inzet van geweldige verzorgers heb
ben de bewoners van de woongroep waar mijn
moeder zit het redelijk goed. Maar het zou beter
kunnen. Want er zit overdag en 's avonds meestal
maar één verzorger op negen bewoners. Op een
rustige dag is dat al amper te doen, bij calamitei
ten is de veiligheid in het geding. Het ergst is dat
die ene verzorger veel achter de computer zit. Dat
moet. Want het systeem schrijft voor dat veel
(overbodigs) moet worden geregistreerd. Als dat
niet gebeurt, wordt er een manager boos. Hoeveel
verzorgers mij de afgelopen maanden niet hebben
verteld dat ze tijdens het administreren in gewe
tensnood komen omdat bewoners aandacht en
zorg nodig hebben en ze die niet kunnen geven.
Geachte staatssecretaris, verzorgers hebben één
talent: ze kunnen magistraal zorgen. Laat ze dat
dan doen. Laten we afspreken dat ze voortaan al
leen het hoognodige opschrijven. Ik heb het over
maximaal 10 procent van wat ze nu doen. Wij
mantelzorgers willen dat onze vader of moeder op
tijd wordt verschoond en geknuffeld. Dit is geen
wens, dit is een eis. De menselijke maat moet te
rug. Kappen met die DDR-achtige bureaucratie.
Die zorgmedewerkers willen het ook niet meer. Er
komt een moment dat ik die computer het raam
uit gooi. Echt.
Vergeef me mijn frustratie, meneer Van Rijn. Dat
deed die ene directeur van een ander verpleeghuis
laatst. Hij knikte instemmend toen ik mijn gal
spuwde. Hij liet zien dat het er bij hem anders aan
toe ging. Ik telde in dat andere verpleeghuis vier
verzorgers op zestien mensen. Financieel was dat
geen probleem. De overhead bleek ruim 10 pro
cent minder dan bij Laurens. Het rook in het knus
se verpleeghuisje niet naar urine, er werd aan tafel
een balspel gedaan, er liepen huisdieren rond, de
bewoners hadden gezellige, ruime kamers, ik zag
blije gezichten.
Met gelijkgestemden verricht ik veldwerk, spreek
mensen uit de verpleegzorg van alle niveaus. Een
vertwijfelde manager zei dat ze zo moe was: „25
kantjes vocht- en voedingbeleid. 36 pagina's hygië
ne en infectieziekten. Bij het medicijnen geven
moet een geel hesje worden aangetrokken met
daarop: niet storen. Eerlijk gezegd weet ik niet
meer wat we zelf allemaal hebben bedacht. Wat
overbodig is. Maar het risico dat de inspectie komt
is zo groot dat we alles maar vastleggen."
Angst regeert. Verzorgers zijn bang voor mana
gers, managers bang voor directeuren en directeu
ren bang voor bestuurders. In die cultuur gaat geld
en tijd verloren. Die eerlijke, vertwijfelde manager
zei: „We worden niet beter van protocollen, regels
en procedures. Het begint ermee dat we niet meer
vertrouwen op kennis en kunde van de professio
nele verzorgende en verpleegkundige."
Amen.
De macht aan de werkvloer waar de meiden van
de zorg excelleren. De managers? Daarvan kan
driekwart weg. Niks tekort door de bocht. Ik heb
mijn veldwerk verricht. Ik wel, staatssecretaris. Ik
heb het wel gezien. Ik kom u met een paar deskun
digen graag toelichten hoe het beter kan, maar
voor de goede orde: ik ben niet politiek correct.
Het systeem is moreel failliet. De zorginstellingen
gaan niet over zorg maar over het in stand houden
van de organisatie zelf. Topbestuurders (die van
Laurens verdient 211.274 euro, bijna 42 mille meer
dan een minister verdient) weten niet en/of voe
len niet wat zich op de afdelingen afspeelt. Het
wachten is op een knal. Boze mantelzorgers, ge
frustreerde verzorgers en managers met een gewe
ten zullen de pleegzorg in deze mensonterende
vorm laten ploffen.
Gegroet,
Hugo Borst
Kalmerende medicijnen omdat er geen tijd is
voor zorg: het is een van de vele misstanden in de
elf slechtste zorginstellingen van ons land.
Zes vragen over de zwarte lijst van de Inspectie.
Treurige voorbeelden zijn er
te over, blijkt uit een inventarisa
tie van deze krant. Bij één van de
zwakke broeders, het St. Elisabeth
Verpleeg- en Gasthuis in Amers
foort, kregen bewoners kalmeren
de pillen omdat er geen tijd was
voor zorg. Medicijnen misten de
juiste stickers en fouten werden
niet gemeld. Ook in Tamarinde in
Utrecht en Florence in Den Haag
werden zorgdossiers niet bijge
houden. In een verpleeghuis van
Humanitas in Rotterdam liep een
patiënt vorig jaar ernstige brand
wonden op tijdens het douchen.
Pas veel later werd de thermo
staatkraan gerepareerd. Kort sa
mengevat stelt de Inspectie: er is
een tekort aan deskundig zorgper-
soneel en bestuursleden. „De
kans dat in deze elf zorginstellin
gen iets mis gaat, is groter dan op
andere plekken", zegt een woord
voerder.
Voor vakbond FNV is het
duidelijk: dit is een direct gevolg
van de jarenlange bezuinigingen.
Personeel werd ontslagen, de
werkdruk nam toe. Het kabinet
stuurt erop aan dat ouderen lan
ger thuis blijven wonen en de
meer zwaardere gevallen worden
opgenomen, vaak in de laatste fa
se van hun leven.
Een verandering waar de zorg
medewerkers veelal niet voor zijn
opgeleid. Een kwart van de 150
verpleeghuizen die de Inspectie
beoordeelde heeft onvoldoende
deskundig personeel in dienst.
Jan Hamers, hoogleraar oude
renzorg aan de Universiteit Maas
tricht, onderstreept dat laatste
maar wijt de excessen mede aan
gebrek aan leiderschap. „Sommige
bestuurders zijn meer bezig met
financiële zaken en vastgoed dan
met de zorg, en op de werkvloer
is gebrek aan rolmodellen."
Geen paniek, verzekert staatsse
cretaris Martin van Rijn. „Er is
geen acuut gevaar voor de gezond
heid van de bewoners." Zijn eigen
moeder woont nu ook in één van
de elf zorginstellingen - WZH in
Den Haag - en blijft daar ook.
Wie meer informatie wil inwin
nen, kan de website zorgkaartne-
derland.nl raadplegen. Hierop
staan 52 duizend beoordelingen
van bewoners en mantelzorgers.
Kanttekening: er zijn vaak te wei
nig waarderingen voor een repre
sentatief beeld. Deze week komen
op die site ook alle 150 rapporten
van de Inspectie, waaronder de
zwarte lijst. Zorgkantoor Zilveren
Kruis laat weten dat ze bewoners
in de elf zorginstellingen helpen,
wanneer zij toch willen verhuien.
donderdag 7 juli 2016
Thera Boon-Corthals eda
Marjan Weigel Arnhem
Judith Holtzer /olvega
Wat is er aan de hand in de
elf zorginstellingen?
2 Hoe heeft dit zo ver kun
nen komen?
3 Wat als mijn moeder in
een van de ondermaatse
verpleeghuizen woont?
