ZEELAND GEBOEKT
Adieu les
polders
Literair zomeren in de
nieuwste Ballustrada
Nehalennia eert
Johannes Goedaert
ZEELAND 11
Robbert Jan Swiers en Jan J.B. Kuipers schrijven spannende historische
romans. Om jongeren bij de tijd te houden.
donderdag 7 juli 2016
tnanuscri ts~
de guerre
Wekelijkse rubriek met boeken over Zeeland
en boeken van Zeeuwse schrijvers
Zeeuwse schrijver
Mario Molegraaf
Jan van Damme
Als je als uitgeverij nog een
duidelijk historisch accent
in je fonds wil aanbren
gen. En het moeten boe
ken zijn die jongere lezers (12-18
jaar) bij de les houden. Dan is de
kans groot dat je bij twee Zeeuwse
auteurs terechtkomt. Jan J.B. Kuipers
en Robbert Jan Swiers. Beiden ge
pokt en gemazeld in het schrijven
van publieksvriendelijke lectuur.
Sterker nog: ze hebben diverse onder
wijsmethoden geschreven. En ze
zijn kenners van het dichtbije en ver
re verleden. Het is geen toeval dat ze
in 2005 de Zeeuwse Boekenprijs
wonnen met het geschiedenisover
zicht Het verhaal van Zeeland.
Dus: toen uitgeverij Aspekt na
ging denken over een serie histori
sche jeugdromans, ging er al snel
een telefoontje richting Zeeland. Of
Kuipers en Swiers hun schouders on
der het initiatief wilden zetten. Oké
en geen probleem: beide auteurs had
den nog wel een verhaal liggen dat
zo kon worden bewerkt of uitge
bouwd tot een deel van de nieuwe se
rie. Het algemene thema is: 'In het
heetst van de strijd - verhalen in tij
den van oorlog en bezetting'. Mor
gen (vrijdag) worden in boekhandel
de Drvkkery in Middelburg de eerste
twee delen gepresenteerd.
Jan Kuipers (1953) had voor de
pocketserie Vlaamse Filmpjes al eens
het verhaal 'Stormvanger' geschre
ven. Voor de nieuwe gelegenheid
heeft hij dat verhaal uitgebreid tot
Waluch de Bard. Hoofdpersoon is Wa-
luch, 'een hoffelijke Menapiër' van
een jaar of veertien, die rond het be
gin van onze jaartelling vanuit Dom
burg naar Brittannië wil oversteken
om daar de opleiding tot bard te vol
gen. De Menapiërs woonden in het
noordwesten van het huidige België.
Hij wordt ontvoerd en vervolgens ge
vangen genomen door Germaanse pi
raten. Kuipers: „Ik probeer het
voor-christelijke wereldbeeld naar
Er is een hele nieuwe, van
vertrouwen bulkende Bal
lustrada beschikbaar. Bal
lustrada: het enige echte literaire
tijdschrift van Zeeland. Later dit
jaar mogen we op een jubileum
nummer rekenen, want Ballustra
da bestaat dertig jaar.
Dit zomernummer kent de vas
te rubrieken, zoals Laaglandse
Poëzie, deze keer met bijdragen
van dichters uit Groningen. Er is
een keur aan 'gasbevingspoëzie':
'in de breuklijn van de muren
wringt/ mijn permanente staat
van ongemak als de toekomst
in de stutten kreunt.'
Pierre-Jean Brassac verzorgde
de 'vertaalrubriek' over 'hedonis
me in de Franse dichtkunst'. Jos
Rouw en Wouter van Acker stel
den een 'onorthodox verslag' sa
men van hun reis door de Balti-
sche staten.
Voor wie wel eens in het zie
kenhuis in Goes heeft gelegen
zal het verhaal Hartkatheterisatie
van Ko de Jonge herkenning op
leveren. Wie is er voor de terug
keer van het glazen urinaal?
Jan J.B. Kuipers (links) en Robert Jan Swiers. foto lex de meester
Manuscrits
de guerre
ter ten oosten van wat hij 'Port
Paal' noemt. Er is, blijkbaar tot
zijn verbazing, geen restaurant
voor het diner, maar een aardige
vrouw maakt een omelet klaar.
Al snel moet de aftocht worden
geblazen: 'Adieu les polders.' Via
Hulst, Axel en 'Sas-de-Gand' ver
laat men Nederland weer even
haastig als men er arriveerde.
Waarmee zijn 'souvenirs' nog
lang niet zijn afgelopen, want de
drie dagen aan de Schelde zijn een
onderdeel van drie weken volstrek
te verwarring en zigzagtochten.
Op 2 juni moet hij tegen de Duit
sers roepen: 'Niet schieten. We ge
ven ons over.'
Een verbijsterend en voor Zee
land belangrijk document door de
officier L. Poirier, maar 'Souvenirs
de guerre' leest tegelijk als een
overrompelend prozagedicht van
de grote schrijver Julien Gracq.
voren te halen, met veel goden en
magie. En toch ook met een op
groeiende knaap die ook voor jonge
ren van nu veel herkenbaars heeft."
Aan boord van het piratenschip ont
moet Waluch een andere gevangene,
druïde Benorix. Pagina 29: V denkt
dus dat we aan de piraten zullen ont
snappen?' 'Tja, de toekomst voorspellen
in deze omstandigheden is een beetje
moeilijk', grinnikt Benorix. 'Daarvoor
zou ik eerst een stukje vlees van een bos
kat, een hond en een varken moeten
eten. Dan moet ik op een stierenhuid sla
pen, om een voorspellende droom te krij
gen. Ook moet ik de goden aanroepen...
Robbert Jan Swiers (1959) vertelt
dat de nieuwe serie bestemd is voor
'gasten die geschiedenis leuk vin
den'. Zijn boek Tussen vuur en water
speelt op Walcheren in de jaren
1940-1946. Het is gebaseerd op de
dagboeken van zijn vader, Gerard
Swiers (1925-2002). Vader Gerard en
opa Geert spelen een belangrijke rol
in de verzetskring Walcheren. Pagi
na 60: 'Foute boel', zegt pa. 'Dat klinkt
naar een huiszoeking. Hij krijgt gelijk
Gerard schuift de vitrage wat opzij
en ziet dat de soldaten hard op de deu
ren bonken. Nog een paar huizen en
ze komen bij hen. 'We hebben net een
nieuwe zending Douw', sist pa. 'En kijk
eens snel of de radio verstopt ligt.'
Jan J.B. Kuipers: Waluch de Bard,
158 pag.; Robbert Jan Swiers: Tussen
vuur en water, Walcheren 1940-1946;
142 pag.; beide boeken: Uitgeverij
Aspekt, 14,95 euro per stuk.
Presentatie: vrijdag 8 juli om 16.00
uur in de Drvkkery Middelburg.
Op het omslag van het ca
hier met 'Souvenirs de
guerre' staat niet zijn
schrijversnaam Julien Gracq, maar
zijn echte naam L. Poirier. Eind au
gustus 1939 was hij gemobiliseerd
als luitenant. Maanden gebeurde
er niets, tot hij op 10 mei 1940 om
3.45 wakker werd: 'Quel bruit!'
Wat een herrie!
De 'souvenirs de guerre', in 2011
afgedrukt in Manuscrits de Guerre,
zijn inderdaad herinneringen,
geen dagboekaantekeningen, al
wekken ze wel die indruk door
vorm en intensiteit. Hij wilde rich
ting zee, dan zou de oorlog nog
een zekere charme hebben. En hij
en zijn manschappen gingen rich
ting zee, Zeeland, een hoekje
Zeeuws-Vlaanderen. Hij kon over
15 mei, de dag van zijn aankomst
noteren: 'Quelle guerre bucoli-
que!' Wat een arcadische oorlog!
Hij geniet van het landschap, je
moet volgens hem aan Vermeer
denken. Zelfs spreekt hij na een
nacht slapen onder de sterren op
een dijk van 'het paradijs van don
derend groen.'
De Fransen maakten ook toen al
geweldige landkaarten, alleen was
het stuk met Nederland erop
blank gelaten. Toch bereikte hij
via de 'polders de Saaftingen' de
Schelde, 'een enorme zeearm'. De
bedoeling was om Duitse troepen
tegen te houden die de zeearm
zouden oversteken. Vanachter de
dijk zag hij de overkant, Zuid-Be
veland.
Zelf zat hij vijftienhonderd me-
Julien
Gracq (2)
Wie het tijdschrift Nehalen
nia volgt weet langzamer
hand veel over Johannes
Goedaert (1617-1668). Kees Beaart is
toe aan de derde aflevering van zijn
serie over de Middelburgse kunst
schilder en kenner van insecten. Hij
biedt een selectie insecten, die Be-
aart als eerste heeft beschreven. Ri-
nus Willemsen duikt in de geschie
denis van de molenaarsfamilie Lij-
baart in Biervliet. Jaco Simons
schrijft over de ontdekking van het
eiland Middelburg in de Stille Zuid
zee.
Vroeaer hebt verbeeldina
