Anniek van den Brand
fcft
EUWS 11
De Britse premier deed alles fout vóór en tijdens de
oorlog tegen het Irak van Saddam. Toch is hij blij met een
zeer kritisch rapport: er is geen kwade wil aangetoond.
Op onze
knieën
baden we
vurig dat
het gauw
over zou
zijn. Het
hielp elk
keer
De invasie was
een daad van
militaire agressie
onder valse
voorwendselen
Het kostte de onderzoe
kers zeven jaar en 2,5
miljoen woorden om
een vernietigend oor
deel te vellen over de
Britse deelname aan de oorlog te
gen Irak. De belangrijkste conclu
sie van Sir John Chilcot en zijn
team: de invasie in 2003 kwam te
vroeg en de gevolgen ervan waren
niet goed doordacht.
Het langverwachte oordeel is
keihard voor de toenmalige pre
mier Tony Blair. Hem wordt ver
weten dat hij niet alle vreedzame
opties heeft onderzocht en de drei
ging van Iraks massavernietigings
wapens bracht met 'een zekerheid
die niet gerechtvaardigd was'. 'Er
ging geen onmiddellijke dreiging
uit van Saddam Hoessein', zo staat
in het rapport.
Ook constateert Chilcot dat de
invasie niet alleen was gebaseerd
op onjuiste inlichtingen, maar dat
er ook onvoldoende is gedaan om
die inlichtingen te checken. Ver
der zijn de gevolgen van de inva
sie schromelijk onderschat, on
danks vele waarschuwingen. „We
hadden het kunnen weten", zei
Chilcot gisteren bij de presentatie.
„Het risico van een burgeroorlog
in Irak, actieve bemoeienis van
Iran, regionale instabiliteit en acti
viteiten van al-Qaeda; dit was alle
maal duidelijk benoemd vóór de
invasie." En: de voorbereidingen
voor de ontwikkeling van het Irak
na Saddam Hoessein waren 'ge
heel inadequaat'.
Families van gesneuvelde solda
ten - er stierven 179 Britten in Irak
- reageerden verbitterd. Ze noem
den de oorlog 'een fiasco' en Blair
'de ergste terrorist ter wereld'.
Sommige sluiten gerechtelijke
stappen tegen de regering niet uit,
andere eisen excuses. Veteraan
Doug Beattie zei tegen de BBC dat
veel soldaten niet durven te vertel
len dat ze in Irak hebben gediend.
Tony Blair gaf gisteren een uitge
breide, en soms emotionele reac
tie op het rapport. Hij noemde de
beslissing om Irak binnen te val
len 'de moeilijkste en meest pijn
lijke' van zijn leven. Hij wilde het
Iraakse volk bevrijden en bescher
men tegen 'het kwaad' van Sad
dam, zo zei hij, maar in plaats
daarvan werden de mensen slacht
offer van sektarisch geweld. „Dit
spijt me meer dan u kunt gelo
ven." Sinds de invasie zijn er in
Irak 251.000 doden gevallen.
Tegelijkertijd zei Blair dat hij al
tijd 'te goeder trouw' heeft gehan
deld en dat hij de 'volle verant
woordelijkheid' neemt voor 'even
tuele fouten'. Hij voelt zich ge
sterkt door de conclusie van Chil
cot dat hij het Britse parlement en
de bevolking niet met opzet heeft
misleid.
Labourleider Jeremy Corbyn,
een verklaard tegenstander van de
Irak-oorlog, liet gisteren geen
spaan heel van zijn voorganger.
Hij noemde de invasie 'een daad
van militaire agressie onder valse
voorwendselen'.
Premier David Cameron zei dat
er lessen geleerd moeten worden
uit het rapport. Hij kondigde voor
volgende week een tweedaags de
bat aan.
Het is tegen drie uur 's
nachts en ik schrik wak
ker van een gil - de mij
ne. Het is een reactie op een
lichtflits en een scheurende don
derslag. Als altijd luister ik of de
grote walnootboom achter ons
huis in tweeën splijt en zich met
krakend geweld in de slaapka
mer zal boren - een angst die ik
al heb zolang we hier wonen.
Er boort zich niets naar bin
nen. Wel zet een verdieping la
ger dochter (12) het op een
schreeuwen.
Is het genetisch, vraag ik me
af, die diepe angst voor on
weer? Of heb ik me, ondanks
een heilig voornemen, in de
buurt van dochter toch niet
goed genoeg weten te beheer
sen, en kopieert zij nu klakke
loos mijn bange gedrag? Maar
waarom is zoon dan geen mo
ment geïmponeerd door donder
en bliksem? Vroeger thuis had
den mijn vader en moeder drie
huilende meisjes aan hun bed
staan als er ook maar één donder-
slag klonk. Mijn moeder legde
dan een tweepersoonsmatras in
de echtelijke slaapkamer, stopte
ons gedrieën in en sliep verder.
Als de bui van geen wijken
wist, en wij bleven huilen, nam
ze ons mee naar beneden. In de
woonkamer haalde ze uit een la
van de kast een zwart-witprent-
je met op de voorkant een ge
knielde ridder: de Heilige Dona-
tus. Ze las het gebed voor dat op
de achterkant stond. Op onze
knieën, met gevouwen handjes,
baden we vurig dat het allemaal
gauw over zou zijn. Het hielp el
ke keer weer.
Ik kan me niet herinneren dat
mijn moeder bang was. Wel ver
telde zij hoe ze als kind tijdens
onweer uit bed werd gehaald,
omdat ze opgroeide buiten het
dorp, op een boerderij met een
rieten dak. Als de bliksem daar
insloeg, moest je er snel bij zijn,
of de boel brandde af tot op de
grond. In een poging genade af
te smeken, liep mijn opa tijdens
de bui al wijwater sprenkelend
rond de boerderij. Ondertussen
baden zijn vrouw en acht kinde
ren in de keuken tot de Heilige
Donatus.
Dochter is inmiddels bibbe
rend bij me in bed gekropen. Ik
ben zo bang, snikt ze. „Ik schrok
zo dat ik me niet meer kon bewe
gen." Ik omhels haar en druk
haar tegen me aan. „Kom maar
V', zeg ik. Ik leg haar gezicht
mijn hals en streel haar
-ug. Voorheen was dat ge
noeg om haar binnen een
paar minuten vredig in
slaap te laten vallen. Nu ont
spant haar lichaam zich niet.
Haar lange benen wriemelen
zich onder de mijne uit, ze
heeft het warm zegt ze, en
bij elke lichtflits begint ze
opnieuw te huilen.
„Ik ben bij je", zeg ik,
terwijl ik over haar haar
aai.
„Dat weet ik", zegt ze,
„maar ik ben nog steeds
bang."
„Vroeger hielp het al
als je bij me kroop", zeg
ik.
„Nog steeds wel,
hoor", zegt ze; ik denk
om mij gerust te stel
len. „Ik ben gewoon
iets groter geworden,
mam."
donderdag 7 juli 2016
Onweer
Op deze foto uit 2004 schudt Tony Blair de hand van de toenmalige VS-president George W. Bush.
De twee waren leiders van de Coalition of the Willing tegen het bewind van Saddam Hoessein, foto epa
Blair stuurde
te snel aan op
de Irak-oorlog
Mark van Assen
Londen
A Tony Blair foto reuters
Labourleider Jeremy Corbyn
