Europa
Nederland
...GB
Britten nemen
risico en springen
ineen
NIEUWS 7
iV
De Brexit is een wake-upcall voor
Europa, zegt auteur Geert Mak,
die in 2004 het boek 'In Europa'
schreef.
Als er nu niks
gebeurt, zal de
EU uiteindelijk
in elkaar zakken
GEERT MAK
Hoe lang gaat dit nog duren?
Nog héél lang. De Europese Unie wil zo snel mo
gelijk onderhandelen met de Britten over de uit
treding. Scheidend premier Cameron wil dat
echter aan zijn opvolger overlaten, die pas in ok
tober aantreedt. En die beoogd opvolger, Boris
Johnson, zegt helemaal geen haast te hebben.
Het proces begint pas als het land formeel in
Brussel aangeeft dat het eruit wil (de zogeheten
artikel 50-procedure). Pas daarna beginnen de
gesprekken over de ontvlechting van de EU en
het Verenigd Koninkrijk. Er moet onderhandeld
worden over wat er gebeurt met handelsvoor-
waarden (komt er net als met Noorwegen een
vrijhandelsakkoord?) en honderden andere re
gels.
Daar staat op papier twee jaar voor, maar Eu
ropees president Tusk heeft al gezegd rekening
En nu een Nexit!
PW-leider Geert Wilders ziet het wel zitten:
wat aan de overkant van de Noordzee kan, kan
hier ook. Maar dat zal in elk geval niet snel ge
beuren. Een referendum kan hier alleen worden
afgedwongen over een nieuwe wet of verdrags
wijziging die het kabinet voorlegt aan de Twee
de Kamer. Binnen acht weken dienen dan
300.000 handtekeningen te zijn verzameld, zo
als onlangs over het EU-verdrag met Oekraïne.
Maar er ligt geen wet klaar om als Nederland uit
de EU te stappen. Ook levert een Brexit geen ver
dragswijziging op. De referendumwet geldt hier
dus niet.
Wel kan een kabinet er zelf toe besluiten een
referendum uit te schrijven over een Nexit,
maar dat wil alleen de PW. Reden waarom Wil
ders het inzet wil maken bij de verkiezingscam
pagne. Kansloos is zijn inzet niet. Uit een recent
onderzoek van TNS Nipo blijkt dat bijna 40 pro
cent zo'n referendum wel ziet zitten.De SP wil
ook een referendum, maar dan over inperking
van de macht van Brussel. Zo wil de partij de
Europese Commissie afschaffen.
te houden met zeven jaar. Tot de afronding er
van, blijft Groot-Brittannië volwaardig lid, 'met
alle rechten en plichten' aldus commissievoor
zitter Juncker.
Europa heeft zo'n boedelscheiding nooit eer
der meegemaakt. Het enige precedent is Groen
land, dat na onafhankelijk van Denemarken in
1982 voor uittreding koos en daarna drie jaar no
dig had. En dat was alleen om met de EU tot vis
serijafspraken te komen.
Brokkelt Europa uiteen?
Veel politieke leiders in Europa riepen gisteroch
tend direct niet te geloven dat de Brexit leidt tot
een kettingreactie. Dat kan wishful thinking zijn,
want in vele landen staan populistische partijen
te popelen om ook een referendum uit te schrij
ven over het EU-lidmaatschap. In Frankrijk wil
een meerderheid van de bevolking dat. Front Na-
tional-leider Le Pen pleit voor een Frexit. En in
Zweden (Zwexit), Denemarken (Dexit) en Hon
garije (Huxit) leven die ideeën ook.
Mark Rutte
Premier Mark Rutte 'betreurt' de Brexit. „We
moeten nu proberen de scheiding te organise
ren zonder grote ruzies en conflicten."
Hoe moet het nu verder?
„Ik ben ertegen als Europa nu versneld inte
greert. Dat lijkt me precies de verkeerde reactie
op dit referendum. De onvrede met Europa voel
ik zelf ook, die voelen heel veel mensen. Dat is
de onvrede met een Europa van lege woorden
en grootse plannen die met een klein boertje
eindigen. Europa moet vooral laten zien dat het
zorgt voor banen en voor veiligheid. Met alle
problemen in Rusland, Syrië of Afrika is het be
langrijk dat je samenwerkt en de huifkarren af
en toe in een cirkel zet omdat je samen sterk
bent.
Veel burgers willen een Nexit
„Dat is volstrekt onverantwoord en niet in het
Nederlands belang. Europa is net aan het herstel
len. Het zou vergaande gevolgen hebben voor
onze stabiliteit, voor banen, voor welvaart. Kijk
naar de migratiestromen. Vorig jaar nog kwa
men 700 migranten per dag naar Nederland, nu
400 per week. Dit kun je niet in je eentje oplos
sen, daar heb je die samenwerking voor nodig."
Verhuizing in Downing Street
Het eerste slachtoffer van het referendum is de
Britse premier David Cameron. De man die des
tijds het Brexit-referendum beloofde om er poli
tieke munt uit te slaan, heeft gegokt en verlo
ren. Hij kondigde gisteren zijn vertrek aan. Er
hoeven geen nieuwe verkiezingen te komen, in
oktober wordt hij opgevolgd door een partijge
noot.
Wie dat is, is aan de leden van de Conservatieve
Partij. Maar iedereen weet dat hij Boris Johnson
heet. Engelsen die op hem gokken kunnen er bij
wedkantoor Ladbrokes niets mee verdienen: nie
mand gelooft dat hij het niet wordt. De oude
boezemvriend van Cameron die zich dit voor
jaar plots tegen hem keerde, sprak ineens een
stuk diplomatieker. Misschien moet het land
toch maar niet zo'n haast maken met een Brexit.
Verenigde koninkrijkjes
In Londen zijn een paar teleurgestelde stem
mers een petitie gestart om de hoofdstad van
het Verenigd Koninkrijk onafhankelijk te verkla
ren van de rest van het land zodat de stad wel
lid van de EU kan blijven.
Een grap natuurlijk, maar elders in het land
heeft het referendum serieuze gevoelens voor af
splitsing aangewakkerd. De uitslag legde een
diepe verdeeldheid onder de bevolking bloot.
De Schotse regering denkt over een nieuw refe
rendum over afscheiding. „Het is democratisch
onacceptabel dat Schotland door de Brexit ook
uit de EU moet", zei de Schotse premier Stur
geon. En ook in Noord-Ierland, waar net als in
Schotland een meerderheid voor blijven was,
rommelt het. De katholieke bevolking vreest dat
door uit de EU te treden, er weer grenscontroles
komen met Ierland. Vicepremier van Noord-Ier-
land McGuinness kondigde aan dat er nu een
volksraadpleging over unificatie met Ierland
moet komen.
Met de Brexit is de
puist doorgebro
ken. Dit is een cru
ciaal moment met
grote consequen
ties aan alle kanten.
Het is het begin
van een nieuwe fase van het Eu
ropese project, eentje van herbe
zinning en herordening. Ik
hoop dat er nu een discussie
wordt gevoerd over hoe we Eu
ropa opnieuw gaan inrichten
en democratischer kunnen ma
ken.
„We dragen nu een deel van
de soevereiniteit over aan iets
vaags en diffuus als Europa.
Van sommige Europese maatre
gelen zien we het nut niet in.
Mensen willen deel uitmaken
van iets groots. Dat gevoel beto
verde gisteren de Britten. Euro-
pa biedt dat te weinig. Daarvoor
betaalt Europa nu de prijs. Maar
ook Groot-Brittannië.
„De Europese Unie zal lidsta
ten meer bevoegdheden moe
ten teruggeven, en kijken waar
gezamenlijk beleid nodig is. Eu
ropese politici moeten meer
luisteren naar de burgers. Aan
de andere kant zullen nationale
politici over hun eigen scha
duw heen moeten stappen en
moeten beseffen dat we in deze
21ste eeuw alleen samen kun
nen overleven.
„Sommige dingen kun je niet
in je eentje doen. De immigra
tiestroom, het energiebeleid, de
financiële sector, defensie, om
maar te zwijgen van het kli
maatprobleem dat op ons afrolt.
We zullen een federatief ver
band nodig hebben om daarin
slagvaardig te handelen. Maar
wel een beperkte federatie, en
bovenal een democratische fede
ratie.
„Er wordt nu gesproken over
een mogelijke Nexit of Dexit.
Het Europese project loopt het
risico te stollen, maar ik denk
niet dat Europa zo snel uiteen
zal vallen. De Britten hebben
een speciale positie. Ze hebben
zich altijd buiten Europa ge
voeld. Nederland voelt zich
juist heel erg onderdeel van Eu
ropa. Dat is het verschil.
„De Britten nemen een
enorm risico. Ze springen in de
afgrond, maar weten niet waar
ze zullen landen. Ze draaien de
film terug en leggen hun succes
volle machtsimperium van de
19de eeuw nu over de 21ste
eeuw heen. Dat gaat niet wer
ken. Tussen landen als China of
India is Groot-Brittannië tegen
woordig maar een relatief klei
ne macht.
„Met een Brexit krijgen ze
grote problemen. Als onderdeel
van Europa stelden ze nog iets
voor. De Britten kunnen zeg
gen: wij verkopen onze auto's
aan jullie, maar die Britse auto's
worden inmiddels overal in Eu
ropa gemaakt. Zo is de praktijk.
„Ook de Britten hebben Euro
pa hard nodig. Onze gezamenlij
ke belangen blijven veel te
groot. Op het gebied van defen
sie is Engeland cruciaal voor Eu
ropa. Daarom zullen de Britten
altijd een belangrijk onderdeel
blijven.
„Voor Europa is de Brexit een
laatste wake-upcall. Onze poli
tieke 9/11. Als er nu niks ge
beurt, zal de Europese Unie
moeilijker functioneren en zal
ze uiteindelijk in elkaar zakken
als een slappe pudding."
zaterdag 25 juni 2016
gevolgen voor...
,JT~"
