1
r
m
r
3
f
Vlees, kip of vis: duurzame keuze blijft lastig
M
zegt niets over de manier waarop de
tonijn is gevangen. De dolfijn komt
soms helemaal niet voor in gebieden
waar wordt gevist, terwijl de tonijn
daar wel wordt overbevist."
Vis van ver
Wereldwijd zijn er 280 visserijen die
MSC-gecertificeerd zijn, goed voor
ongeveer 12 procent van de vis die
mondiaal wordt gevangen. Nederland
telt twaalf MSC-vissersbedrijven.
Dat betekent dat de meeste MSC-vis
is geïmporteerd, net als kweekvis
met een ASC-keurmerk.
Kweekvis is nodig omdat er niet
genoeg vis in de zee zwemt om aan
de wereldwijde vraag te voldoen.
Veel kweekvis krijgt antibiotica toe
gediend en zwemt in vervuild water.
Voor ASC-vis geldt dat ook, maar in
beperkte mate. „Antibiotica is streng
gereguleerd en mag alleen in kleine
hoeveelheden worden gebruikt",
zegt Absil.
Bij biologische vis - die is altijd
gekweekt - wordt geen antibiotica
gebruikt. Ook is daar meer aandacht
voor de voerproductie en het dieren
welzijn. Volgens Absil is dat laatste
wel belangrijk maar heeft het geen
prioriteit. „We moeten eerst zorgen
dat de visstanden op orde zijn."
De meeste kwekerijen bevinden
zich aan de andere kant van de
wereld, in Azië of Zuid-Amerika.
Dat betekent dat veel vis in de super
marktschappen van ver komt, wat
ten koste gaat van de versheid en
kwaliteit. Daarnaast is de uitstoot
van CO2 tijdens het transport der
mate groot dat je niet kunt spreken
van een duurzaam product.
Noordzee
Maar hoe zit het dan met vis uit de
Noordzee? Tot voor kort maakten de
meeste Noordzeevissers nog gebruik
van de omstreden boomkor, die veel
schade aan de natuur berokkent
doordat zware visnetten over de
zeebodem slepen. Maar volgens Pim
Visser is er de laatste jaren sprake van
een omslag. „Steeds meer kotters
maken gebruik van een nieuw vis
tuig: de pulskor. Dat is een veel duur
zamere methode."
Toch scoren tong en schol, gevan
gen met de pulskor, behoorlijk laag
op de Viswijzer. Ze krijgen de kleur
code oranje (tweede keus) en staan
vlak boven de platvissen die zijn ge
vangen met de boomkor. Die krijgen
rood (vermijden), waar de MSC-tong
en -schol de kleur groen (goede vis)
krijgen. „De pulskor is vooral goed
voor de vissers zelf, omdat zij minder
brandstofkosten hebben. In de prak
tijk is er nog altijd veel bijvangst",
verklaart Christien Absil.
Pulskor
De Texelse schipper Cor Vonk (32)
vist met zijn schip, de TXi Klasina-J,
sinds 2011 met de pulskor. „Sindsdien
verbruiken we de helft minder
brandstof en is de bijvangst bijna
gehalveerd", zegt hij. „Ook is er nage
noeg geen bodemberoering. Alleen
de neus raakt de grond." Vonk doet
ook mee met het project Pluisvrij vis
sen, waarbij wordt voorkomen dat de
oranje draad die aan het visnet zit in
zee terechtkomt. „En we nemen zo
veel mogelijk afval mee uit zee."
Toch komt hij niet in aanmerking
voor een MSC-keurmerk. Weinig
C02-uitstoot en transportkilometers
vallen namelijk niet onder de beoor
delingscriteria van het keurmerk.
En er is nog te weinig onderzoek
gedaan naar de effecten van de puls
kor op bepaalde vissoorten, zoals
haaien en roggen. „De vis die van ver
CONCLUSIE
Vis van ver lijkt
gemakkelijker
een keurmerk
te krijgen
komt lijkt veel makkelijker een keur
merk te krijgen dan vis uit de Noord
zee", bromt Vonk.
Visboer
Voor grote visserijen is het makkelij
ker om de tienduizenden euro's voor
certificering op te brengen. Hoewel
kleine vissers aanspraak kunnen
maken op speciale fondsen, zien zij
door de hoge kosten en administra
tieve last vaak af van certificering.
Dat geldt ook voor lokale viswin
kels, zoals die van Ronald Dijkshoorn
in de Baljuwstraat in Den Helder. In
de vitrine liggen tongetjes en schol
len die hij vanochtend van de afslag
heeft gehaald. Hij pakt een tong en
doet de vis in de frituur. „Als ik twee
MSC-vissen wil verkopen, moet ik
mijn hele winkel laten certificeren",
vertelt hij. Een boel 'gedoe' vindt hij,
omdat je een gescheiden boekhou
ding moet bijhouden en de MSC-vis
apart moet bewaren.
Daarom kiest hij ervoor zijn vis
zonder keurmerk te verkopen. En zo
kan het gebeuren dat een deel van de
vis die hij verkoopt wel volgens de
MSC-richtlijnen is gevangen, maar
niet als zodanig over de toonbank
gaat. „Voor dezelfde vis moet ik per
kilo tien of twintig cent meer betalen
om het als MSC-vis te verkopen. Dat
is toch waanzin?"
Ook Christien Absil zou graag zien
dat visboeren eenvoudiger een certi
ficering kunnen krijgen. Maar, zegt
ze, het is nu eenmaal makkelijker om
de retailsector (supermarkten) te
verduurzamen. „Bij een supermarkt
kan de hele keten in één keer worden
gecertificeerd, maar visboeren moet
je allemaal individueel benaderen en
controleren."
Onduidelijkheid
Wie duurzame vis op zijn bord wil,
moet zich vooralsnog onderdompe
len in een zee vol onduidelijkheid.
De Viswijzer geeft een overzicht met
honderden opties, waar je al snel in
kan verdwalen. Daarom is de veilig
ste keus uiteindelijk vis met een
MSC- of ASC-keurmerk.
Biologische vis is eigenlijk de beste
optie, maar die moet uit het buiten
land komen en is een stuk duurder.
Wie liever lokale, verse vis eet, kan
beter bij een goede visboer terecht.
„Maar vraag vooral waar zijn vis van
daan komt", raadt Absil aan.
woensdag 22 juni 2016
GO
■4 Lekker
vers: vis
uit de
Noordzee
vindt
via de
visafslag
in Den
Helder
snel zijn
weg naar
de consu
ment.
FOTO'S JEAN-
PIERRE JANS
1 4
liSste*
Kip, vlees of vis: wat
is nu de duurzaamste
keuze? Een eenduidig
antwoord is er niet.
Questionmark, opge
richt in 2013, probeert
met een website en
app zo goed mogelijk
in kaart te brengen
hoe duurzaam en
gezond voedselpro
ducten zijn. Op basis
van een enorme
hoeveelheid weten
schappelijke gegevens
krijgt elk product een
44
—Cor Vonk, visser
^Vis
handel
op de
Albert
Cuyp-
markt in
Amster
dam.
gemiddeld cijfer.
Rundvlees scoort het
slechtst op het gebied
van milieu, gevolgd
door varkensvlees.
Kip scoort het beste.
„Maar daar staat tegen
over dat kippen het
wat betreft dierenwel
zijn het zwaarst heb
ben", zegt Charlotte
Linnebank, directeur
van Questionmark.
Wie voor duurzaam
en diervriendelijk gaat,
zou een biologisch
stukje kip moeten
verkiezen boven een
gehaktbal of een spek
lapje.
Vis is het ingewikkeldst
om te beoordelen,
meent Linnebank.
„Er zijn zóveel verschil
lende soorten, vangst-
gebieden en vangst
methoden. Ook vinden
in de vissector, buiten
West-Europa, vaker
mensenrechten
schendingen plaats."
Wat kun je volgens
Questionmark in elk
geval veilig eten? Als
het om kweekvis gaat:
mosselen, zalm, pan-
gasius en forel, mits
het een keurmerk
heeft. Bij wilde vis:
haring, mosselen,
makreel en kabeljauw
met een keurmerk.
Ansjovis, sardientjes,
garnalen en tonijn
scoren beduidend
lager als het om
duurzaamheid gaat.
thequestionmark.org
