Peter trakteerde op beschuit met roze
muisjes toen ze als Petra ging werken
De lange weg
die Eva moest
ondergaan
i
19
De metamorfose van tienermeis
je Eva, geboren als jongen, werd
vastgelegd door documentair fo
tografe Willeke Duijvekam
(1968) in haar boek Mandy en
Eva (2013). Zes jaar lang heeft
Willeke Duijvekam de meisjes
Eva en Mandy gevolgd, geduren
de hun hele puberteit. De foto's
tonen de worsteling die zij in
hun jonge levens moesten onder
gaan om ook van buiten de meis
jes te worden die zij van binnen
al waren.
Leidraad was de fascinatie van
Duijvekam voor de ongrijpbare
breuk tussen lichaam en geest
en haar groeiende bewondering
voor de moed van deze tieners
om zich te onttrekken aan wat
de samenleving van ze ver
wacht.
twee gynaecologen. Nergens ter we
reld zijn zo veel disciplines op één
vloer te vinden, stelt de hoogleraar.
Op het terrein van plastische chi
rurgie loopt het VUmc voorop. Deze
week promoveerden twee genderchi-
rurgen en een jonge arts-onderzoe
ker.
Mark-Bram Bouman vervaardigt,
zoals hij het zelf noemt, microchirur-
gische kunstwerkjes. De darmvagina-
plastiek bijvoorbeeld, een vagina, ge
maakt van de penis die de patiënt
nog had toen ze man was, en van
een stuk darm om meer diepte te
krijgen.
„In de jaren 70 overleden er nog
wel mensen tijdens de operatie. De
technieken zijn nu zoveel verfijn
der." Andersom doet hij het ook.
Maar het maken van een penis is nóg
ingewikkelder. Van de huid van de
onderarm en de polsslagader - 'die
kun je missen, zonder gevoel in je
hand te verliezen' - fabriceert hij een
piemel.
Pas wanneer zijn kunstwerk op de
arm gereed is, verhuist het naar bene
den. De ingreep wordt jaarlijks der
tig keer verricht.
Staand plassen, seks, een orgas
me... het kan allemaal na de operatie.
'De bedrading ligt er' zeggen de chi
rurgen. De toekomst is volgens Bou
man de maak van een penis in het la
boratorium, maar dat gaat nog wel
een paar decennia duren.
Het blijft wonderlijk om een ge
zond lichaamsdeel te verwijderen,
vertelt Bouman. „Maar zover ik kan,
snap ik het. De problemen van deze
patiënten zijn zo groot, daar kan
geen psychotherapie tegenop. Ik ben
ervan overtuigd dat de operatie helpt
om hen iets gelukkiger te maken."
Soms ziet hij na een operatie dat
patiënten geboortekaartjes hebben la
ten maken of beschuit met muisjes
uitdelen. „Alsof ze opnieuw zijn ge
boren."
Als een bevrijding. Zo voel
de het toen Petra van Dijk
(53) haar badjas uittrok en
naakt de sauna instapte.
Geen starende blikken. Be
zoekers zagen een volwas
sen, trotse vrouw. Met een
vagina.
Zo op het oog niets bijzon
ders, maar voor Van Dijk, die
werd geboren als man, was
dit moment onvergetelijk.
Acht weken geleden onder
ging ze een geslachts
operatie. „Ik had nooit een
hekel aan mijn lijf, zoals ik
soms van andere transvrou
wen hoor. Maar de operatie
was de kers op de taart. Ik
ben vrouw."
Drie jaar geleden kwam Pe
tra - toen nog Peter, met
echtgenote en kinderen - in
de Albert Heijn een leuke
vrouw tegen. „Ineens voelde
ik dat ik van lichaam wilde
wisselen." Dat gevoel had
Van Dijk jarenlang onder
drukt.
Op haar achtste trok ze al
eens stiekem een bh of rokje
van haar moeder aan. „Ik
kon mijn gevoel niet plaat
sen." Als begintwintiger gaat
Van Dijk soms eens stappen
in vrouwenkleren. De omge
ving mocht van niets weten.
„Ik zag eens een transsek-
sueel op tv. Daar werd we
ken over gesproken. Vreemd
en vies, vond men. Dat wa-
ren de jaren 80."
Van Dijk gaat het leger in.
„Bewust. Ik wilde mijn ge
voel onderdrukken, een ech
te man worden." Maar dan
ziet hij na 25 jaar huwelijk
die leuke vrouw in de super
markt, tussen de groente en
het fruit. Hij kan het niet lan
ger ontkennen.
Er volgt een 'vreselijke schei
ding'. De wachttijd in het
VUmc is 15 tot 18 maanden.
„Als je tot in het diepste van
je ziel in de war bent, is dat
zó lang. Ik overwoog een ein
de aan mijn leven te maken.
Dit ging niet om een ver
kleedpartijtje. Dit ging om
mijn identiteit." Hij krijgt
psychische hulp en belandt
alsnog bij het VUmc. Op de
dag dat Van Dijk als vrouw
Dit was geen
verkleedpartijtje.
Dit ging om
mijn identiteit
gekleed naar het werk gaat -
in de zorg, niet meer bij De
fensie - trakteert ze op be
schuit met roze muisjes.
„Daar stond ik dan in mijn
rokje en panty. De collega's
die me kenden als Peter rea
geerden goed. Ik had hen
vooraf op de hoogte ge
bracht. Het was heel emotio
neel."
Sinds anderhalfjaar heeft Pe
tra een nieuwe relatie. Met
een vrouw. „Ik ben gelukkig.
Geluk met een rouwrandje
vanwege de vele offers. Maar
ik ben trots op wie ik ben."
2013
zaterdag 18 juni 2016
FOTO'S WILLEKE DUIJVEKAM
v geboren worden'
Alt? oon m 1 1 nrr aan
Petra is gelukkig, maar het is wel geluk met een rouw-
randje vanwege de vele offers, fotoshodycareman
