18 NI Uit de hele wereld komen vandaag 900 vooraanstaande artsen en psychologen naar Amsterdam voor een congres over transgenderzorg. Nergens zijn ze zo ver op dit gebied als in het hoofdstedelijke VUmc. TRANSGENDER EEN VERKEERD LICHAAM A Staand plassen, seks, een orgasme... het kan allemaal na de operatie, want 'de bedrading ligt er' achend wordt de jon gen wakker na zijn operatie. „Yes, ze zijn eraf', roept hij, de ogen stralend gericht op zijn borstkas. Die is nog in verband ge wikkeld, maar plat. Eindelijk. Plastisch chirurg Mark-Bram Bou- man gaat blij naar huis. „Ik heb hon derden van deze operaties verricht. Het blijft wonderlijk: een patiënt bij wie je prachtige borsten verwijdert. Maar ik ben er heilig van overtuigd dat de ingrepen noodzakelijk zijn om deze groep mensen gelukkiger te maken." Stilte. „Of minder ongeluk kig." De genderpoli van het VUmc is het grootste kenniscentrum van de wereld. Bijna onzichtbaar gelegen op de tweede verdieping van het zieken huis. Het kan evengoed de afdeling logopedie zijn, met zijn kleine spreekkamers en IKEA-posters aan de wand. In de wachtkamer zit een jongen in korte broek. De benen glad als van een meisje. Hij is een van de 700 patiënten die zich jaarlijks op de poli melden: 500 volwassenen en 200 kinderen/adolescenten, allen diep ongelukkig. Dikwijls hebben ze heel wat psy- chologenpraktijken versleten voor ze bij het VUmc aankloppen. Van die 700 aanmeldingen komt 20 a 30 pro cent op de operatietafel van chirurg Bouman terecht. Hij amputeert bor sten, fabriceert vagina's en penissen, versmalt brede mannenkaken, schaaft adamsappels bij. Sinds de oprichting in 1975 schom melde het aantal aanmeldingen jaren lang rond de 150. Nu is het aantal hulpvragen bijna vervijfvoudigd. Een duidelijke oorzaak is er niet. „Je hoort soms dat het een modegril is. Dat is het niet. Met deze mensen is iets aan de hand. De toenemende aandacht in de media zorgt er ver moedelijk voor dat meer mensen de problematiek herkennen", meent kinderpsychiater Annelou de Vries. Toch blijft transseksualiteit moei lijk te bevatten. Het geslacht is een aangeboren zekerheid, lijkt het. Maar transgenders bekruipt vroeg of laat het gevoel dat ze in het verkeerde lichaam zijn geboren. De diagnose genderdysforie wordt gesteld door een team van psychologen en een psychiater. In het eerste halfjaar gaat de pa tiënt maandelijks op gesprek, daar op de tweede verdieping, vlak langs de Aio. Ze moeten vragen beant woorden. 'Wat voel je', 'Wanneer is dat begonnen', 'Wat maakt jou tot man (of andersom).' Maar bovenal: besef je wat een verandering bete kent, en niet alleen lichamelijk? En: 'Hoe zullen je familie, collega's en omgeving reageren?' In haar spreekkamer ontvangt An nelou de Vries soms onthutste ouders van 3-jarigen. „De typische verhalen die wij horen zijn: een jon getje dat een jurk aantrekt wanneer hij zelf zijn kleren mag uitkiezen. Een meisje dat vraagt: mag ik van Sinterklaas een piemel? Maar kleu ters kunnen evengoed zeggen: van daag ben ik een brandweerman, mor gen een prinses." Ouders die haar om advies vragen, willen weten of de wens écht is. „Maar op die leeftijd kom je er niet achter of het gevoel blijvend is." En dus zit de hulp vooral in psychische begeleiding. Bij driekwart van de jonge kinde ren die worstelen met hun gender- identiteit verdwijnt het gevoel van zelf weer. Bij de minderheid wordt de wens alleen maar sterker. Die laat ste groep begint rond zijn 11de met puberteitsremmers: medicijnen die de ontwikkeling van het lichaam (borsten, baardgroei) tegengaan. Medisch gezien maken de rem mers het werk van chirurgen makke lijker. Een meisje dat man wil wor den, hoeft bij een geslachtsoperatie haar borsten niet te laten verwijde ren. Een jongen die vrouw wil wor den, krijgt niet de baard in de keel. Als een tiener toch wil stoppen met de remmers - dat gebeurt circa twee keer op 400 tieners - komt de puber teit weer op gang. Het VUmc was de eerste instelling die experimenteer de met puberteitsremmers, nu wor den ze wereldwijd ingezet. Pionier in het ziekenhuis was Louis Gooren. De gepensioneerde hormoonarts kreeg in de jaren 70 de eerste transseksuelen op zijn spreek uur en raakte, tot verbazing van zijn collega's, gefascineerd door deze groep. „Het is alsof seksuele problemen volgens de geneeskunde niet be staan", zei Gooren ooit. Amsterdam mocht dan de vrijgevochten metro pool van Europa zijn, maar transsek suelen werden destijds bespot en op gejaagd door de politie. Nu hangt de pionier op een zwart-witfoto aan de muur van de genderpoli. Hij kijkt de wachtkamer in, naar de jongen met de gladde benen. Zijn opvolger, hoogleraar endocri nologie Martin den Heijer, beent door de lange gang van de poli. Hier ving hij laatst een telefoontje op van een van zijn patiënten die naar huis belde. Dolblij dat de hormoonbehan deling zou beginnen. Zijn borsten zouden groeien, zijn huid zachter worden, zijn emoties sterker. Andersom - van vrouw naar man - zorgen de hormonen voor baard groei, een zwaardere stem en meer spierkracht. Kinderen mogen op hun 16de aan de kuur beginnen. Den Heijer: „Vaak duurt het traject de patiënt veel te lang. Tot aan de geslachtsoperatie zijn ze drie tot vier jaar verder. Maar het moet zorgvuldig gebeuren." Van de kleine 200 patiënten die jaarlijks een geslachtsoperatie ondergaan, krijgt minder dan 1 procent spijt, blijkt uit onderzoek van VUmc. Op de genderpoli werkt een team van zes endocrinologen, twintig psy chologen, vier plastisch chirurgen en 2007 2007 zaterdag 18 juni 2016 V 'Het is alsof ze opnieuv Hanneke van Houwelingen Amsterdam Van de 700 patiën ten die zich jaarlijks op de poli melden, komt slechts 20 a 30 procent op de opera tietafel terecht.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2016 | | pagina 18