Geluk zit
niet in geld
Voor ons
geen eten uit
pakjes
Accepteer
verschillen
Alles is
bespreekbaar
Zoek de
balans, te veel
is nooit goed
Leven is
keuzes
maken
3
Levenslessen De meest genoemde opvoedregels in 'Zo doen wij dat'
van het afgelopen jaar klinken hartstikke redelijk en soms een tikkeltje
braaf. Dat hoort zo, zegt Beatrijs Ritsema, expert in manieren en
omgangsvormen. De kinderen gedijen beter als de ouders de schijn
ophouden dat ze alles onder controle hebben.
ook plaats gemaakt voor liefdevol en
toch gezaghebbend ouderschap,
waarin het draait om grenzen stellen.
Die stijl demonstreert de onvolpre
zen supernanny Jo Frost week in
week uit aan ouders die de wanhoop
nabij zijn, omdat zij zich laten ringe
loren door hun grenzeloze kroost.
Opvoeden is meer dan alleen liefde
verstrekken en volwassenen weten
vaak beter wat goed is voor het kind
dan het kind zelf. Op die momenten
heeft discussiëren geen zin. Sterker:
discussiëren en na een kwartier hak
ketakken alsnog je zin niet krijgen is
vervelender dan - boem! - tegen een
grens aanlopen.
Steeds praten kan
verstikkend werken
hypocrisie. Dat komt door de onver
mijdelijke kloof tussen wat je zegt en
wat je doet. In moderne gezinnen
wordt veel meer gepraat met kinde
ren dan vroeger gebruikelijk was. Pe
dagogen moedigen dit ook ten zeer
ste aan. Praten is goed voor de ont
wikkeling van de woordenschat van
kinderen, het is een vorm van aan-
Paspoort
dacht geven en versterkt de intimi
teit.
Wat mij vaak opvalt als ik ouders met
jonge telgen zie, is een constante ver
bale begeleiding van wat ze doen of
wat er gebeurt: 'Dat is een lekker
broodje! Zie je het hondje? Wat zegt
het hondje? Daar komt de tram. Dat
jongetje is een beetje stout. Enzo
voort'. Alles wordt benoemd, geduid
en nagevraagd. Het heeft iets verstik-
kends, zoveel verbale aandacht. Mis
schien fungeert de onophoudelijke
woordenstroom wel als een inhaal
slag voor ouders die zich lichtelijk
schuldig voelen, omdat hun kleine
dagenlang op de crèche doorbrengt.
Uit mijn eigen tijd als moeder van
jonge kinderen kan ik me dat, betrek
kelijk eenzijdige, gekwebbel niet her
inneren. Niet dat ik zweeg, maar
mijn praten met peuters en kleuters
was toch vooral functioneel: 'Ga je
mee? We gaan naar de supermarkt.
Wat een mooie tekening! Kom op,
ook een paar boontjes eten. Hier heb
je stoepkrijt, ga er maar lekker mee
naar buiten. Niet doen, dat vindt de
kat niet leuk'. En als ik buiten het
hier en nu wilde treden, las ik voor.
Voorbeeldgedrag
doet meer dan
woorden
voeden ouders hun kinderen op tot
volwaardige leden van de clan. Maar
nog meer dan woorden heeft gedrag
een grote invloed. Imitatie is de be
langrijkste vorm van leren, belangrij
ker dan gesproken instructies opvol
gen. Volwassenen kunnen hun kin
deren nog zo veel in woorden voor
houden, het is het ouderlijk gedrag
dat wordt nagevolgd. Wie niet wil
dat zijn kinderen vloeken en ander -»
De levenslessen
volgens Beatrijs
Ritsema
een enkel gezin kan
zonder hypocrisie.
Dat geldt voor het
moderne gezin ('al
les is bespreekbaar')
misschien nog wel
sterker dan voor de
ouderwetse variant van 'vaders
(moeders) wil is wet'. In autoritaire
families rustte op veel onderwerpen
een taboe, maar lagen de regels wel
vast. In democratische gezinnen kan
in theorie alles ter discussie worden
gesteld, maar zijn het ten slotte toch
de ouders die zeggen: tot hier en niet
verder. Het hele idee dat ouders en
kinderen op gelijke voet van gedach
ten kunnen wisselen is een hypo
criete illusie die het gezinsleven in
gewikkeld en stroperig maakt.
De democratische opvoe
dingsstijl heeft dan
mei 2016
Niks mis met
hypocriet
zijn voor de kinderen
Beatrijs Ritsema
Toch kent ook het liefdevol gezag
hebbende ouderschap de nodige
Naam: Beatrijs Ritsema (62)
Geboren: 13 februari 1954
Heeft: als schrijver en psycholoog
een etiquetterubriek in dagblad Trouw
en een column
in Vrij Nederland. Schreef 'Het grote
Etiquetteboek: hoe het eigenlijk hoort
in de 21ste eeuw' (2010). Geeft eti-
quette-adviezen via
www.beatrijs.com
Privé: getrouwd en drie kinderen.
Met praten wordt het dagelijks le
ven benoemd, worden regels ver
duidelijkt en normen gesteld. Zo
Ouders gaven het afgelopen
jaar aan wat zij hun kind graag
leren. Beatrijs geeft haar
commentaar op die uitspraken.
„Maar geld kan
ongeluk wel op afstand
houden."
„Met diepvriespinazie of een
pak brownies waar alleen
water en een ei aan moeten
worden toegevoegd is heus
niets mis."
„Tot op zekere hoogte. Bij het
uitdelen van liefde en geld
vereist rechtvaardigheid
blindheid voor verschillen."
„Maar kijk uit met
roddelen, als de
kinderen meeluisteren."
„Alles waar 'te' voor staat is
per definitie fout, behalve te
huur en te koop."
„Dat klopt voor ongeveer
25 procent. Ik vrees dat drie
kwart van het leven een gevolg
is van toeval."
