bgldgrmzin, uJ
NIEUWS 9
Panama Papers op
de voorpagina met
foto van Poetin.
Dat had de hoofd
redacteur beter
niet kunnen doen
maal niet ontslaan. Hij was trots op
de nieuwe onafhankelijke koers van
RBK, en het commerciële succes dat
daarmee gepaard ging. Adverteerders
- veelal de multinationals die actief
zijn in Rusland - voelden zich bij
ons thuis. Maar tegelijkertijd kon
Prokhorov de toenemende druk niet
negeren. Naast RBK is zijn bedrijf
Onexim eigenaar van vele andere
Russische bedrijven, waar duizen
den mensen werken. Hij zat niet te
wachten op problemen met de over
heid.
We kwamen tot de oplossing dat
ik zou aftreden als directeur van
RBK en over zou stappen naar moe
derbedrijf Onexim, met de sjieke ti
tel 'vicepresident'. De dagelijkse lei
ding droeg ik over, maar op afstand
bleef ik verantwoordelijk voor RBK.
„Ga door met jullie journalistieke
werk", zei Prokhorov, „Maar wees
voorzichtig. Er wordt op ons gelet."
Liza Osetinskaya
Die journalistieke koers was in han
den van een jonge vrouw: Liza Ose
tinskaya. Ik had haar aangenomen
toen ze 18 was en aankomend journa
liste bij Vedomosti, de krant die ik sa
men met The Financial Times en
The Wall Street Journal in Moskou
lanceerde.
Liza maakte een bliksemcarrière.
Van verslaggever in de olie- en gas-
sector klom ze op tot hoofdredacteur
van Vedomosti, waarna ze overstap
te naar het zakenblad Forbes. Als
hoofdredacteur bij RBK nam ze een
rits geweldige journalisten aan van
websites als Gazeta.ru en persbureau
RIA Novosti, bedrijven die al eerder
waren bezweken onder de druk van
het Kremlin. RBK werd zo'n beetje
de last resort voor Russische journa
listen. We spraken af dat RBK zich
zou focussen op zakelijke journalis
tiek. Het idee was dat we dan iets
minder in de gaten zouden lopen.
Vorig jaar, tijdens het World Eco
nomie Forum in Davos, was Osetins
kaya moderator van een sessie over
zakendoen in Rusland. Naast de ge
bruikelijke collectie Russische ceo's
zat ook een voor Liza onbekende jon
ge vrouw in de zaal. Ze heette Jekate-
rina Tikhonova en leek bekend te
zijn met de top van het Russische be
drijfsleven. Mevrouw Tikhonova
was directeur van Innopraktika, een
relatief onbekende stichting, maar
wel met een budget van meer dan
1 miljard euro. Innopraktika bleek
CV
verantwoordelijk voor de herontwik
keling van het gebied rondom de uni
versiteit van Moskou. Liza rook een
verhaal, helemaal toen een Russi
sche ceo haar in de wandelgangen in
fluisterde: „Weet je wel wie Jekateri-
na is? De dochter van!"
Nu zijn er in Rusland, net als in
veel andere landen trouwens, een
aantal taboes. En een daarvan is
schrijven over het privéleven van
Poetin en zijn twee dochters. Niet
dat daar een officieel verbod op rust,
maar sinds hij president is, heeft Poe
tin er echt alles aan gedaan om zijn
kinderen uit de publiciteit te hou
den. Dat is zijn goed recht. Maar hier
was zijn dochter, samen met honder
den journalisten, aanwezig in Davos,
en bleek ze een belangrijke functie
te vervullen in een club die deels
met publieke fondsen was gefinan
cierd.
Dit was een journalistiek verhaal
waar RBK echt niet omheen kon. Li
za en haar team waren natuurlijk
wel nerveus. Vele keren werd me
vrouw Tikhonova om commentaar
gevraagd. Het verhaal werd van bin
nen en buiten door advocaten ge
checkt, en om alle schijn van sensa
tie te vermijden liet Liza in de tekst
over Innopraktika weg dat het de
dochter van Poetin betrof.
De ophef was er niet minder om.
Meteen na de publicaties explodeer
den de sociale media, helemaal toen
Reuters de link met Poetin legde.
Van het Kremlin hoorden we niets.
Er is daar een speciale afdeling die
zich bezighoudt met het monitoren
(en 'bijsturen') van de media. Los
van de gebruikelijke contacten werd
de redactie eigenlijk zelden lastigge
vallen. Liza werd net als andere
hoofdredacteuren uitgenodigd voor
de achtergrondbriefings met Poetin.
Nooit een onvertogen woord.
Ondertussen kwam de redactie
met de ene na de andere reportage,
ook over de 'heilige koeien': de olie-
en gasstaatsbedrijven waar intimi en
oude vrienden van de president in
middels vrijwel alle belangrijke posi
ties bekleedden. De lijn tussen 'busi
ness' en 'politiek' bleek met de dag
moeilijker te trekken. Zo bracht ons
researchteam het verhaal over Kirill
Sjamalov, in korte tijd uitgegroeid
tot de jongste miljardair van Rus
land. Met een lening van ruim een
miljard van een staatsbank had hij
een pakket aandelen gekocht in Si-
bur, een leidend Russisch gas- en pe
trochemisch bedrijf. De waarde van
die aandelen was aanzienlijk geste
gen dankzij een Chinese investering.
Het was allemaal publieke informa
tie. Maar hoe kreeg een 33-jarige ma
nager zonder aantoonbaar onder
pand een bank zo gek hem een mil
jard te lenen? Kon het ermee te ma
ken hebben dat Sjamalov als echtge
noot werd genoemd van Jekaterina,
- daar was zij weer - Poetins doch
ter? Opnieuw brachten we een zorg
vuldig, uitgebalanceerd verhaal.
We waren in de auto op weg naar
het vliegveld van Moskou om in Ne
derland kerst te vieren toen Prokhor-
ov mij belde. „Het is nu helemaal
mis", was het enige dat hij zei. Mijn
vrouw Ellen en ikzelf gingen er van
uit dat ons Russische avontuur hier
mee ten einde was, maar in januari
keerden we toch terug naar Moskou.
We leefden nu al een jaar op de top
pen van onze zenuwen; het begon
ons aardig te slopen. Toch wilde ik
het team niet in de steek laten. En
we kregen ook zo veel complimen
ten voor het werk van RBK.
Probleem was wel dat steeds meer
journalisten bij andere media zich
hardop begonnen af te vragen waar
om wij wel verhalen konden publice
ren en zij niet. Dat stak.
Met de Panama papers had RBK
op zich niets te maken. Onze colle
ga's van Novaja Gazeta hebben al die
documenten doorgespit. Maar wij
brachten het nieuws wel. Op de voor
pagina van de krant zelfs - als enige
in Rusland - met een foto van Poe
tin erbij, hoewel die feitelijk niet in
de stukken voorkwam. Dat had onze
hoofdredacteur beter niet kunnen
doen. Toen Dmitri Kiselev, de host
van een pro-Poetintalkshow, op het
eerste tv-kanaal met onze krant pon
tificaal in beeld tegen ons begon te
fulmineren, wist ik dat het fout zat.
Dat was afgelopen zondagavond.
Twee dagen later vielen driehonderd
agenten van de geheime dienst en de
belastingen alle kantoren van On
exim binnen, op zoek naar mogelijke
illegale 'offshore-activiteiten'. De
jacht was geopend en een ieder die
nog een appeltje had te schillen met
Onexim, zag zijn kans schoon. Daar
onder ene Panov, oud-aandeelhou
der in een dochterbedrijf van RBK.
Onexim had Panov een paar jaar eer
der uitgekocht, nadat er onder zijn
leiding onregelmatigheden waren ge
constateerd. Sindsdien strooide hij
nare praatjes rond. De rechter veroor
deelde hem onlangs nog vanwege
smaad, maar nu waren overijverige
rechercheurs ineens wel bereid zijn
klachten serieus te nemen. De hele
top van RBK, inclusief ikzelf, werd
ineens van fraude verdacht.
Wonder
Het werd het tijd de handdoek in de
ring te gooien. We hadden hier al
vaak onderling over gesproken, en al
les ging in goed overleg. Geen ruzie,
geen onderlinge verwijten. Liza en
haar collega-hoofdredacteuren stap
ten zoals afgesproken op om erger te
voorkomen. Het weekblad The Eco
nomist vatte de gebeurtenissen goed
samen: 'Het is geen wonder wat er
nu met RBK is gebeurd, het is een
wonder dat ze het zo lang hebben
kunnen volhouden.'
5 dagen
Dresden en omgeving
10 dagen
Prinsdom Andorra
12 dagen
Rondreis Klassiek
Italië en Amalfikust
15 dagen
Byzantijnse Rondreis
12 dagen
Tirol en Istrië,
Gerlos en Opatija
Bij Bolderman
aanbetalen niet verplicht!
zaterdag 21 mei 2016
Geboren op 31
oktober 1952 in
Amsterdam.
Start journalistie
ke carrière bij het
blad Twintig van
de Vereniging
van Dienstplichti
ge Militairen. In
1979 overstap
naar Nieuwe Re-
vu als verslagge
ver en hoofdre
dacteur.
1989: vertrek
naar Rusland, in
1992 oprichting
uitgeverij Inde
pendent Media
samen met Anne-
marie van Gaal.
Van de Engelstali
ge The Moscow
Times maakt hij
een succes, net
als van Playboy,
Cosmopolitan en
Men's Health.
■2005: verkoop
bedrijf aan het
Finse Sanoma
voor 142 miljoen
euro.
2010: minder
heidsaandeel in
NRC Media dat
hij in 2015 ver
koopt.
2013: gevraagd
als directeur van
de Russische
nieuwssite RBK.
Inmiddels vice
president van
Onexim, de finan
cieringsmaat
schappij die RBK
bezit.
Poetin: nooit een
onvertogen woord
tegen de redactie
van RBK.
FOTO REUTERS
Vertrekdata: 20 juni 7 4,18 juli 7
1,15, 29 aug 712, 26 sept/10 okt
Vertrekdata: 15,27 juni
11, 25 juli 7 8, 22 aug 75,19 sept
Vertrekdata: 6,20 juni 74,18 juli
15,29 aug12, 26 sept/10 okt
Vertrekdata: 6 juni 74 juli 7
1,29 aug 726 sept 724 okt
Brochure en (Q318) 58 09 58
oe ringen. www hnlderman.nL
www.bolderman.nl
ana ^■or/ill
Vertrekdata: 30 mei 20 juni
11 juli1, 22 aug12 sept/3,10 okt
Drukfouten en prijswijzigingen voorbehouden.
