4 NI JACHTVLIEGTUIG MAANDAG IN NEDERLAND VRIJWEL ONZICHTBAAR KRACHTIGER MOTOR DELIJKE WAPENS TOUCHSCREENSI De meest omstreden aankoop in de moderne geschiedenis, de Joint Strike Fighter (JSF), is onderweg naar Nederland. Voor het eerst kan iedereen met eigen ogen zien wat we nu eigenlijk hebben gekocht voor 4,5 miljard euro. uim achttien jaar is erover gepraat, maar vanmiddag gebeurt het echt: twee Nederlandse piloten stijgen op vanaf de Ameri kaanse Edwards Air Force Base, om na een tussenlanding aan de oost kust van de VS maandag de over steek naar Nederland te maken. Rond acht uur 's avonds landt de JSF dan in Leeuwarden. Dat het paradepaardje van de luchtmacht naar Nederland komt, mag bijna een wonder heten. Het ene na het andere onheilspellende bericht volgde elkaar afgelopen jaren in rap tempo op. Het toestel had scheurtjes en zwakke plekken. Was kwetsbaar voor onweer. Had soft ware die niet werkte. Bommen die niet vielen. Er waren problemen met de geavanceerde helm. Piloten die nekletsel zouden oplopen bij het ge bruik van de schietstoel. En de kos ten? Die bleven maar oplopen. Eerst kon defensie er 85 kopen. Later hoop te de minister op 68. Het werden er 37- De JSF was één grote flop, zo leek het. En nog peperduur ook. De poli tiek raakte er niet over uitgepraat. Sinds 1998 steggelden partijen over nut en noodzaak. Alleen de WD is al die jaren uitgesproken voorstan der geweest. De meeste andere par tijen vroegen zich af waarom het per se dat Amerikaanse toestel moest worden. Er waren toch ook goedko pere alternatieven, de Zweedse Saab Gripen bijvoorbeeld? Of een Frans toestel, de Ravalle? Vooral de PvdA had het er moeilijk mee. Onder Wim Kok stak de partij in 2001 het eerste miljard in de bouw van het toestel. Wouter Bos voerde later juist fel campagne tegen het 'WD-speel- tje' en wilde het eindresultaat niet afwachten. Uiteindelijk stemde de partij in 2013 toch in met de aankoop van 37 toestellen. Indianenverhalen Dat het besluit is gevallen, be schouwen de jachtvliegers als een zegen. „De beste manier om die indianenverhalen te ontzenuwen is door gewoon maar te laten zien wat ie kan zegt piloot en hoofd van het Ne derlandse F-35-project Bert de Smit vanaf Edwards Air Force Base in het Ame rikaanse Californië. En dus stapt de kolonel vandaag maar wat graag in de F-35 Lightning II, zoals het HELM toestel officieel heet, voor de aller eerste overtocht naar Nederland. Wat wordt De Smit blij van alle nieu we snufjes in dit toestel. Vooral de stealth-technologie is verbluffend. „Het is een rare gewaarwording dat wij de vijand al kunnen zien terwijl zij geen idee hebben dat we er zijn", zegt De Smit. Al begrijpt hij ook de zorgen over de kwaliteit van het toestel wel. De bouw gebeurt ver weg en uit het zicht. En dus is niet altijd even dui delijk wat er gebeurt. „Een jachtvlieg tuig kopen is niet hetzelfde als het aanschaffen van een nieuwe auto", zegt hij. „Daarin rijd je weg en heb je nog jaren plezier. Wij zijn betrok ken bij de ontwikkeling van de F-35. En dan vind je onvermijdelijk tekort komingen. Dat kunnen mensen uit leggen als een gebrek. Maar wij zien dat als een pluspunt om het toestel verder te verbeteren." Verbeteren kan er nog genoeg. Maar de JSF is inmiddels wel zover af dat de Amerikanen er al missies mee kunnen vliegen. En dus is het tijd om het toestel te 'showen' op de luchtmachtdagen van 10 en 11 juni. Plus tegelijkertijd veel te tes ten en geluid te meten. Want vooral over het lawaai maken veel Friezen en Brabanders zich grote zor gen. De toestellen komen straks te staan op basissen Leeuwarden en Volkel, maar één JSF maakt veel meer herrie dan zijn voorganger, de F-16. Pas in 2019 wordt het toestel echt in gebruik genomen. Er gaat dan niet al leen een wereld open voor de vlie gers. De hele krijgsmacht gaat er pro fijt van hebben, weet hoogleraar Mili taire Wetenschappen Frans Osinga van de Nederlandse Defensie Acade mie. Ja, hij kent ook de verhalen van tegenstanders van de F-35 die zeg gen dat jachtvliegtuigen hun langste tijd hebben gehad door de opmars van drones. Conflicten Toch zal de straaljager nog heel lang het belangrijkste wapen zijn bij het beslechten van conflicten, vindt hij. Net zoals dit afgelopen decennia ook al het geval was. Met huidige genera tie straaljagers is er alleen één groot probleem. Het luchtafweergeschut is de afgelopen jaren enorm ontwik keld. De F-16 is hiervoor nu al heel kwetsbaar. Daarmee wordt het voor het Westen steeds moeilijker om technologisch superieur te zijn. „Of we moeten grotere risico's willen ne men. Maar dat ligt maatschappelijk heel gevoelig." Het antwoord is volgens Osinga de F-35, vooral vanwege de sterk verbe terde stea/tJi-techniek. Dat is niet al leen een fijn idee voor de piloten die het werk moeten doen. Maar door de agressieve houding van Rusland is ook afschrikking weer terug op de agenda. Rusland heeft in Kalining rad - net boven Polen - nu zoveel ge avanceerde luchtafweer staan dat ze de Baltische Staten zouden kunnen isoleren van Europa. De F-35 speelt een belangrijke rol om die Russische luchtafweer te kunnen onderdruk ken. „Niemand verwacht een oorlog met Rusland. Maar de NAVO heeft wel het geloofwaardige vermogen nodig dat ze veilig kan optreden als het nodig is." zaterdag 21 mei 2016 De F-35 kan maximaal zes bommen dragen aan de vleugels en één onder de romp. Als onzichtbaarheid gewenst is, kunnen er ook nog vier raketten in het toestel worden opgeborgen. FOTO'S LOCKHEED Dankzij een speciale verflaag, bijzondere hoeken en rondingen en raketten die kunnen worden opgeborgen in het toestel is de F-35 moeilijk te detecteren voor vijandelijke radar. Geen klokjes en metertjes meer in de cockpit, maar touch-screens. Hierop is standaard vluchtinformatie te zien maar ook de missies. Dankzij zes infrarood sensoren weet de piloot meer dan ooit wat er om hem heen gebeurt. Het systeem detecteert en volgt vijanden uit alle windrichtingen. De F-35 heeft een veel krachtiger motor dan zijn voorganger, de F-16, maar maakt ook meer herrie. Eindelijk, de JSF komt eraan! Raymond Boere Leeuwarden Piloten krijgen veel informatie geprojecteerd op het scherm van hun helm. Zo kunnen zij als het ware door de bodem van het toestel kijken, wat er onder hen gebeurt.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2016 | | pagina 4