13
Iedere premier
worstelt ermee: wanneer
moet je stoppen? De
verleiding voor Mark Rutte is
groot het nog een keertje te
doen, maar de vraag is of het
slim is een ondergang te riskeren
Sterke troef voor
Rutte is dat er na de
verkiezingen een
coalitie komt met
vier of vijf partijen
-
k J
L. Jf
DOORGAAN
sing neemt of hij doorgaat of niet.
Maar volgens een naaste vertrou
weling weet iedereen het eigen
lijk al lang: Mark doet het nog een
keer. Want waarom zou Rutte de
premiersbonus niet nog een keer
proberen te innen? In 2012 pakte
hij tien zetels bonus. Al had dat
misschien meer te maken met de
tweestrijd met de PvdA dan dat
hij een beloning kreeg voor zijn
mislukte avontuur met de PW.
De electorale waardering van
een lijsttrekker omdat hij minis
ter-president is, werd de laatste de
cennia een aantal keren binnenge
haald. PvdA-premier Joop den Uyl
won in 1977 tien zetels, maar ver
prutste de kabinetsformatie. Lijst
trekker Lubbers won negen zetels
in 1986. Premier Wim Kok pakte
er acht in 1998.
Het treurige is dat CDA-pre-
mier Balkenende nooit een pre
miersbonus incasseerde, maar als
lijsttrekker de eerste keer in 2002
meteen veertien zetels pluste.
Het risico van nóg een keertje
premier willen worden is dat de
zaak catastrofaal in de soep kan lo
pen, zoals eerder zijn voorgangers
Lubbers, Kok en Balkenende over
kwam. Dan vliegt de partij in
brand en kleeft er weer bloed aan
de blauwe blazers. Want geen par
tij waar ze elkaar zo goed te lijf
kunnen gaan als bij de VVD, zo
laat de parlementaire geschiede
nis zien. In dat geval wordt de her
innering aan het premierschap
van Rutte getekend door de misè
re van die laatste dramatische ver
wikkelingen. De historicus Rutte
weet dat als geen ander.
In Nederland lijkt niemand ooit
de goede beslissing te kunnen ne
men. De laatste drie premiers kre
gen drama voorgeschoteld. Lub
bers wees zijn opvolger aan in het
begin van zijn derde termijn in
1989: dat moest Brinkman wor
den. Er ontstond spanning tussen
de twee CDA'ers en de kiezer ver
trouwde het niet meer. Het CDA
verloor twintig zetels.
Op het eerste oog leek PvdA-pre-
mier Wim Kok in augustus 2001
na twee termijnen verstandiger te
zijn dan Lubbers. Hij nam geen
derde termijn, maar wees Ad Mel-
kert aan. In september van dat
jaar bezweken de Twin Towers,
Pim Fortuyn kwam op, de PvdA
leed groot verlies en de LPF oogst
te. Kok heeft later verklaard dat
hij het heel moeilijk vond dat aan
te zien. Maar hij had nu eenmaal
gezegd dat hij vertrok.
Nadat zijn vierde kabinet ten
val kwam kandideerde CDA-pre-
mier Balkenende zich in 2009 vrij
vlot voor een derde termijn. Hij
werd verschrikkelijk afgedroogd
met twintig zetels verlies.
Rutte lijkt niet te hechten aan
het ambt. „Als het je tijd is, ga je
weg", zegt hij daarover met een
vanzelfsprekendheid alsof hij een
ADVIEZEN VOOR MARK RUTTE
colbert uittrekt. Naar buiten toe
heeft hij niet lang geleden gezegd
dat als hij nu moet beslissen, hij
het weer zou doen. Maar ook in
tern heeft hij aangegeven voor
een derde termijn te gaan, zo
heeft hij een vertrouweling laten
weten.
Sterke troef voor Rutte is dat er
na de verkiezingen een coalitie
komt met vier of vijf partijen. Dat
is noodzakelijk voor een meerder
heid in de Eerste Kamer. „Wie an
ders dan Mark kan dat doen?"
wordt parmantig gesteld in libera
le kring. En het moet gezegd: Rut
te heeft deze kabinetsperiode op
deelonderwerpen al succes ge
boekt met vijfpartijencoalities.
Over het leenstelsel, over de wo
ningmarkt en over de financiële
sanering. Als Rutte aan het einde
van deze zomer nog zin heeft in
een vierde lijsttrekkerschap, dan
hijst het WD-congres hem dit na
jaar juichend op het schild.
Gegarandeerd vertrek
Sissi, Strauss en Sachertorte
Moezel en Rijn
Italiaanse Bloemenrivièra
Zwitserse treinen in Graubünden
www.dejongintra.nl/busreizen
Busreizen
zaterdag 21 mei 2016
Risico dat Rutte in de campagne de
reeks gebroken verkiezingsbeloften om
zijn oren krijgt: 'Geen cent naar Grieken
land', 'de hypotheekrenteaftrek staat bij ons
als een huis' en 'iedere Nederlander krijgt
1.000 euro'.
Het soepele onderhandelen met het 'rode
gevaar' maakt hem niet geloofwaardiger.
De geschiedenis leert: te lang blijven zit
ten draait soms uit op een fiasco. Dit
zou een ramp zijn voor de VVD.
- A -<-v
Rutte heeft de Nederlandse
economie weer op de rails gekregen.
Hij sloot als EU-voorzitter de
vluchtelingendeal met Turkije-
Lijkt voor politieke stabiliteit
te zorgen.
Geschiedenis leert:
zittende premier is vaak
populair bij de kiezer.
Wie moet het
k anders doen?
illustratie
Marieke van
der Heide
Hans Wiegel: „Het is
voor iedere premier
een moeilijke afwe
ging. Zelfs Drees bleef
te lang zitten. De libera
le leider Oud zei: „Ver
trekt u! Niet omdat uw
beleid niet goed is,
maar uw gezicht staat
mij niet meer aan!" Rut
te moet er ook niet
met zijn huisdier over
praten, maar dat echt
in totale stilte doen. Hij
moet het onverhoeds
meedelen. Anders
gaat iedereen zich er
mee bemoeien. Als ik
advies mag geven aan
Rutte, dan doe ik dat
niet publiekelijk."
Neelie Kroes: „Er
zijn premiers die beter
kunnen stoppen. Maar
dat is wat mij betreft
niet altijd aan de orde.
Niet met deze premier.
Je moet goede paar
den niet wisselen in de
stroom. Mark heeft het
goed gedaan in moeilij
ke tijden, hij heeft het
EU-voorzitterschap
voor Nederland goed
gedaan met de vluchte-
lingencrisis. We heb
ben geen betere pre
mier dan Mark, wat wil
je?"
Ed Nijpels: „Ik ga er
vanuit dat Mark Rutte
het gewoon gaat doen.
Maar er is er maar een
die daarover gaat en
dat is hijzelf. Het is een
eenzame beslissing.
De kunst in de politiek
is dat je op je hoogte
punt vertrekt. Het is
echter weinigen gege
ven die inschatting
goed te maken. Omdat
je denkt dat als het
goed gaat, het altijd
nog wel een beetje be
ter kan. Als hij het in
derdaad doet, zal ieder
een in de VVD daar
achter gaan staan. Rut
te zal moeten inschat
ten of hij de politieke
constellatie die eraan
komt aantrekkelijk
vindt."
Berlijn met verblijf in centrum én Nederlandse reisleiding
5-daagse busreis
Reiscode: efber02
8-daagse busreis
Reiscode: efwen04
8-daagse busreis
Reiscode: eblof03
10-daagse busreis
Reiscode: ebdmaOI
12-daagse busreis
Reiscode: ebsavOl
Busreizen Autoreizen Vliegreizen Verre reizen Steden reizen
Bel 0180 - 457 803 of ga naar uw ANVR reisadviseur
Reissom exd. 19,50 reserveringskosten
en €2,50 Calamiteitenfonds
weer!
Wj Nederlandse j
Vakantie
Awards
