Goes pioniert met verkrijgen
van warmte uit rioolwater
't Was 'n drukte van belang
20%
Korting
ZEELAND 13
Dwaalgast in ganzengebied
ATTRACTIEPARK
TOVERLAND
Minister Blok heeft nog maar net
zijn hielen gelicht na een bezoek
aan de ijsbufferwoningen in
Goes-West, of de gemeente, wo
ningbouwcorporatie RWS en
Marsaki presenteren alweer hun
volgende project op het gebied
van duurzame verwarmingstech
nieken: riothermie, ofwel het te
rugwinnen van warmte uit riool
water. Deze techniek, waarbij
warm water afkomstig van
douche, wasmachine en vaatwas
ser wordt hergebruikt, zal begin
volgend jaar worden toegepast bij
de bouw van zestig nieuwe appar
tementen aan het Hollandia-
plein. Goes is de allereerste Ne
derlandse gemeente die dit sys
teem inzet.
Volgend voorjaar gaat daarvoor
in de nabijgelegen Barentszstraat
een speciale rioolbuis van dertig
meter de grond in. De buis is
voorzien van een warmtewisse
laar die de warmte zowel 's zo
mers als 's winters uit het water
opneemt. Via een warmtepomp
komt de warmte weer terug in
de woningen, die vloerverwar
ming krijgen. In de zomer is ove
rigens nog wel een periode elek
trisch koelen nodig, omdat de ge
middelde rioolwatertemperatuur
van 22 graden dan te warm is
voor de warmtepomp.
Andere gemeenten hebben ook
met het concept gestoeid, maar
nergens is het nog gelukt. De om-
We proberen de
woonlasten voor
onze huurders zo
laag mogelijk te
houden
standigheden moeten zowel on
der (gunstige ligging van riole
ring, vlakbij een gemaal) als bo
ven de grond (nieuwbouwplan)
goed zijn en dat is in Goes het ge
val. Daarnaast geloven de drie be
trokken partijen in het project,
zegt directeur Maarten Sas van
RWS. „We zijn al in een vroeg
stadium bij elkaar gaan zitten en
hebben ons ervan laten overtui
gen dat het werkt." Bij het water
schap zijn onder meer gegevens
opgevraagd over de 'flow' door
het hoofdriool. Die moet behoor
lijk constant zijn om voldoende
warmte te kunnen genereren.
Behalve het milieuaspect, wat
zwaar weegt voor alle initiatiefne
mers, kijkt RWS ook naar het be
lang voor huurders. „We probe
ren de woonlasten zo laag moge
lijk te houden, doordat we dit pro
ject in eigen hand houden kan
dat ook veel beter dan wanneer je
een marktpartij inschakelt."
Uit berekeningen is gebleken
dat met het systeem op jaarbasis
2000 kilo CO2 minder wordt uit
gestoten. En hoewel de drie par
tijen pionieren, zijn ze niet te be
roerd om hun kennis met ande
ren te delen, zegt wethouder
Derk Alssema. Voor de riotherm-
ieproef is een subsidie aange
vraagd. Ondertussen kijken de
drie partners ook al naar een vol
gende uitdaging want ze hebben
de smaak te pakken: het toepas
sen van de ijsbuffertechniek in re
novatiewoningen.
Hie stao zeker nao die zwao-
luws te kieken?", vraogt een
mannetje uut de buurte. „Da
'ei je goed geraojen", zeg ik, ,,'t is de
moeite ee?" Die zet z'n fiets tegen de
trottoirband en kom nao m'n toe.
't Was vorige weeke vriedag. Weet
je nog mee da schööne weer? 't Was
d'n êêste dag van 't jaor dat 't bie ons
boven de 25 graoden was gekom-
men. 'k Dochten 's avonds nao 't
eten: Rinus, nog even d'n 'of in en
een bitje kappen. Bie da wèrme weer
kan je de vuulte gewoon uutkappen
en laoten liggen. Dat gaot anders nie
ee. Dan moet je de vuulte uutkappen
en opraopen. Zeker in m'n blommen'
ofje. En dao was 'k noe in gaon wér
ken. De knoppen uut de paoselelies
Streektaal
knippen en even verzichtig nao m'n
krokosmia kieken. Die was a
schööne an de groei gegaan, 't Blad
stak al 'n cèntimeter of tiene uut de
grond. Krokosmia's joengen, dat vin-
ne kik toch zukke schööne blom
men. En die bloeien 's lange. En zö
mooi rööd. Die kreeg 'k van goeie
kennissen uut Zierikzee, 'n paor jaor
geleejen. En binst an 'k dao wat be
zig was en eventjes nao de zwaoluws
stoeng te kieken, riep 'r êêne: „Hie
bin nog laote bezig." 't Was de buur
man van 'n èndje vèder, die uut de
polder naor 'uus kwam. Zwaoluws,
da binnen toch interessante veugel-
tjes ee. 'Oe die ieder jaor weer terug
kommen naor deze contreien. En
dan 'êêlemao uut 't zuujen van Aofri-
ka. Toch nie te begruupen ee? Ik zat
in de vuufde klasse toen de mééster
an de kinders vroeg: Wie van judder
kan d'r van de weeke de zwaoluws
in 't durp en de polders tellen? En
die vertellende toen a van die vérre
reizen, die die kleine veugeltjes mie
ken. Nog diezelfde middag reejen
me mee ons driejen de polder in,
mee de lieste van de mééster. Eigen
lijk was 't een vraogenlieste van de
pas opgerichte natuurverêênigieng
uut de buurte. Me mosten drie pol
ders doen en de naomen van de boe
ren opschrieven en in de stallen tel
len. Me kwaomen in een ouwe laoge
stal, wao de koeien net gemolken
wieren. Tegen de balken waoren de
nisten gemaokt, wao de joenge
bêêstjes in zaoten te piepen. De boe-
rinne riep onder 't melken, je kon ze
glad nii zien zitten tussen die
koeien, dat 'r vuuftien nisten in de
stal zaoten. En da was ook wel te
zien 'öör, want deu de staldeure (alli
't deurgat dan ee) vlogen die bêêstje
af en an. En 'n gepiep van die joen
gen! Dao moen 'k noe nog altied an
dienken, as die zwaoluws deu de
lucht zie vliegen. Bie ons in de strao-
te binnen dat gierzwaoluws. De
buurman die 'eit 'r ook z'n slienger
in. „Dat is 'n drukte van belang ee",
zegt ie, „en da bluuf zö tot begin au
gustus en dan binnen ze allenêes ver
trokken." Ik knikken en prombeer 'n
veugeltje te volgen. Recht deu de st-
raote, over de wèrme dakpannen.
Van 27r voor 21,60
GA SNEL NAAR
PZC.NL/VOORJAARSUITJES
1
KRAANVOGEL
'fojm i
tëmim
iZwM.
donderdag 12 mei 2016
Luc Oggel
Goes
Maarten Sas, RWS
Waarschijnlijk is het de oostenwind geweest die deze kraanvogel
parten heeft gespeeld: afgedreven van de normale trekroute rich
ting broedgebied in Scandinavië. De vogel is gezien in natuurge
bied De Poel bij 's-Heer-Abtskerke. foto mechteld jansen
In deze rubriek be
lichten we weke
lijks een Zeeuws
dialect. Deze keer
een verhaal van
Rinus Willemsen
in het Zeeuws-
Vlaams. Beluister
de gesproken ru
briek op
www.pzc.nl/
streektaal.
^«ractiepaAv
Attractiepark Toverland blaast dit jaar 15 kaarsjes uiten dat
moet gevierd worden! Met meer dan 30 attracties en shows
beleeft u in Attractiepark Toverland een magische dag met
het hele gezin. Speciaal voor de avonturiers: Stap in Troy, de
snelste, langste en hoogste houten achtbaan van de Benelux!
