eren op dë gescmëdenis
igranten zouden zich dij uitste
4 NIEUWS
4 EN 5 MEI
De 4 mei-toespraak komt van een man die als
jongetje in Marokko niets meekreeg van de
verschrikkingen van WON: de Rotterdamse
burgemeester Ahmed Aboutaleb.
Op de Dam spreekt
vanavond, bij de Na
tionale Dodenher
denking, een man
die tot zijn 15e nog
nooit van Adolf Hit-
Ier had gehoord. Of
van de Tweede We
reldoorlog. Niet van Hiroshima of
de Holocaust. Niet van Anne
Frank, niet van Auschwitz, niet
van Jappenkampen, niet van gaska
mers, niet van Pearl Harbor, niet
van D-Day.
De verschrikkingen uit Europa
drongen niet door tot het afgele
gen Marokkaanse bergdorp waar
Ahmed Aboutaleb opgroeide. De
mensen daar voerden in de jaren
60 zo hun eigen strijd. „Als je
's avonds met honger naar bed
gaat, ben je niet zozeer bezig met
wat er in de wereld allemaal ge
beurt", zegt Aboutaleb. „Dan ben
je vooral bezig met de vraag: krijg
ik morgen wel iets te eten?"
De burgemeester van Rotter
dam ging in Marokko naar school,
tot en met de tweede klas van het
middelbare onderwijs. En daarin
schuilt ook een verklaring voor
zijn gebrek aan kennis over de
Tweede Wereldoorlog. Hij kreeg
genoeg geschiedenislessen, maar
die behandelden louter de nationa
le historie van dat land.
Herenigd
Toen het gezin Aboutaleb here
nigd werd in Den Haag (pa
Aboutaleb woonde en werkte hier
al langer), ging oudste zoon Ah
med naar de lts. „Daar kreeg ik
mechanica, wiskunde, natuurkun
de, geen geschiedenis. Maar ik wil
de ook van alles weten over de oor
log. Ik las het dagboek van Anne
Frank, keek documentaires, sprak
overlevenden. Alles wat ik in die
jaren tot me nam kwam voort uit
persoonlijke belangstelling."
Het verklaart waarom hij als on
derwijswethouder in Amsterdam
middelbare scholieren meenam
naar vernietigingskamp Ausch
witz. Als burgemeester van de
tweede stad van Nederland reist
hij met Rotterdamse pubers af
naar kamp Westerbork. Bij het
laatste bezoek bleef een Marok
kaans meisje de hele tijd dicht bij
hem in de buurt. En maar vragen
stellen, over de nazi's toen en IS
nu. Het uitstapje had dus zin,
want Aboutaleb slalomt graag tus
sen toen en nu.
„De Tweede Wereldoorlog was
uniek in zijn gruwelijkheid. Oor
log gaat meestal over economie,
over grond. Maar dit ging heel bij
zonder over het uitroeien van de
Joden, waar ze ook waren. Als je
nu kijkt naar wat in Syrië en Irak
gebeurt, dat vertoont trekjes van
het etnische zuiveren - zoals we
dat in de Tweede Wereldoorlog za
gen. Alles wat niet verloopt via de
religieuze normen van IS-leider
Al-Baghdadi moet weg. Ook de
moslims die er andere rituelen op
na houden. En de rest van de we
reld is niet zo snel bij machte om
er een einde aan te maken. Heel
veel slachtoffers, miljoenen men
sen op de vlucht. De parallellen
die dat meisje zag, zie ik ook.
Want die zijn er."
Bakfiets
Toen: de Hongerwinter in het
zwaar getroffen Rotterdam. Het
verhaal dat hij ooit hoorde, over
een echtpaar 'van Zuid'. „Dat met
de bakfiets omliggende dorpen af
ging, op zoek naar voedsel. Na een
paar dagen keerde de man terug,
hij duwde de bakfiets voort, zijn
vrouw was niet meer te zien. Op
de bak zat een afgedekte lading.
Het vermoeden bestond bij de
mensen in de omgeving dat ze
eten hadden gevonden. Dat was
niet zo, de lading was zijn overle
den vrouw. Dit vind ik zo aangrij
pend. Elke keer als ik dit vertel,
knijpt mijn keel dicht."
Dan - zoef- naar het nu. „Dan
zie je 's avonds op de televisie beel
den van een hek in Macedonië
met uitgetelde kinderen die er
niet door mogen. Ik heb er geen
waardeoordeel over, je zal maar in
de schoenen staan van de Macedo
nische president of de regering
daar. Ik treed niet in die discussie.
Maar dat beeld is een gijzeling, zo
ervaar ik dat."
Van toen, het moment dat hij
onwetend van de verschrikkingen
van de oorlog begin jaren 70 naar
Nederland kwam, naar nu; nog al
tijd vestigen mensen uit andere
werelddelen zich hier die niets we
ten over de geschiedenis van 'hun'
nieuwe land.
Toeteren
„Migranten zouden zich bij uit
stek moeten oriënteren op de ge
schiedenis van de natie waar ze
deel van uitmaken. Niet per se om
er hetzelfde gevoel bij te hebben,
maar wel om een aantal dingen be
ter te begrijpen. Dat je beter niet
kunt toeteren naar een stoet op de
avond van 4 mei, zo tegen 8 uur.
Dat je niet gaat voetballen met
kransen. Migrantenkinderen krij
gen in het reguliere onderwijs les
over de oorlog. Maar voor mensen
die zich hier op latere leeftijd ves
tigen, is de informatie over de oor
log gebrekkig in het inburgerings-
programma. Zij moeten het heb
ben van hun wil om het te weten,
van hun eigen interesse. Dat vind
ik terecht hoor, maar die interesse
moet je wel aanwakkeren."
Als burgemeester van een plat
gebombardeerde stad krabt hij
ook 71 jaar na de bevrijding nog
vrijwel dagelijks aan de Rotter
damse oorlogslittekens. „Tegen
buitenlandse gasten vertel ik al
tijd dat ik in een paleisje werk.
Maar dat er tot 14 mei 1940 nog
veel meer paleisjes in deze stad
stonden. En dat we door alle bom
men van toen nu een modern
stadscentrum hebben."
door Jeroen Schmale
'Tot mijn
15e had ik nog
nooit
van Hitier
gehoord'
Burgemeester Ahmed Aboutaleb bij het monument De Verwoeste Stad van
Ossip Zadkine op Plein 1940. foto Marco de Swart
