NEDERLAND IN WOU
PZC
Franca
Treur wil
er weer
bij horen
CULTUUR SHOW 29
In de bundel 'X&Y'
laat Franca Treur
haar personages
worstelen met
wanhoop en
eenzaamheid.
Meer dan 12 uur uniek archiefmateriaal
BESTEL SNEL VIA PZC.NL/WEBWINKEL
AMSTERDAM. Ze ziet alles. Panieke
rige pogingen om de boel recht te
zetten. Spelletjes die worden ge
speeld om gezichtsverlies te voor
komen. Gemanipuleer. Franca
Treurs onlangs verschenen bun
del X&Y, een verzameling van zeer
korte verhalen die eerder versche
nen in NRC Handelsblad, zit even
vol slinkse als stuntelende types.
Ze tinderen, proberen mannelijk
over te komen, beginnen ten dode
opgeschreven relaties.
Maar ze plaatst zich niet bóven
deze mensen of situaties, haast ze
zich te zeggen. Ze zegt liever niet
dat ze 'alles maar aanschouwt van
af de zijlijn', of dat ze uiteindelijk
'een buitenstaander is die enkel
observeert'. Diepe zucht. „Je leest
in elk schrijversinterview dat
schrijvers altijd aan de rand staan,
ze zijn altijd buitenstaanders. Dat
ben ik natuurlijk ook", zegt ze,
voorzichtig lachend. „Ik héb ook
geen echte baan, zit soms hele da
gen binnen."
Treur debuteerde in 2009 met
Dorsvloer vol confetti. Het werd
een bestseller, met 150.000 ver
kochte exemplaren, die vijfjaar la
ter werd verfilmd. Hoewel de ro
man niet zo autobiografisch is als
volgens Treur vaak wordt gedacht,
groeide zij net als de hoofdper
soon Katelijne op in een strengge-
lovig boerengezin in Meliskerke.
Ook daar was ze, net als Katelijne,
een buitenstaander.
„Mijn broers praatten nauwe
lijks met mij. Ze waren vooral be
zig met boerendingen waarmee ik
me als meisje niet echt mocht be
zighouden. Er waren weinig prik
kels: we hadden geen radio, tv,
films, woonden buiten het dorp.
Ik had ook niet echt speelkame
raadjes." Best eenzaam, ja. „Ik las
steeds maar dezelfde boeken." Het
grote voordeel, maar dat bleek pas
decennia later: ze had veel tijd al
les en iedereen in de gaten te hou
den. Ze leerde erdoor observeren.
„Ik ben opgevoed met een doel in
mijn leven. Toen ik brak met het
geloof, viel dat doel weg. Er kwam
een tijd niets voor in de plaats en
dat voelde leeg. Totdat ik ging
schrijven en dat zoeken onderdeel
werd van mijn werk.
Ik zoek antwoorden die voor
eens en altijd zijn. Die heb ik nog
steeds niet gevonden. Het is alsof
er alleen voorlopige antwoorden
bestaan. Soms heb ik het gevoel
dat ik me te stellig heb uitgelaten
over het geloof."
„Ik was helemaal niet van plan
Dorsvloer vol confetti te schrijven.
Ik was bezig met een ander ver
haal. Ik dacht dat ik klaar was met
dit onderwerp. Wanneer ik met
mijn ouders over mijn breuk met
het geloof sprak, werd het meteen
emotioneel. Daar had ik helemaal
geen zin in. En dan komt er toch
zo'n boek. Toen dat er was, dacht
ik: Zo. Nu is het afgelopen met dat
geloof. Maar dat is het eigenlijk
nog steeds niet."
„Ik merk dat het een groter deel
van mijn identiteit is dan ik had
gedacht. Had gewild, en had ge
hoopt misschien ook wel. Het is
niet zo makkelijk zomaar te zeg
gen dat je daar klaar mee bent. Ik
had er echt een aversie tegen ge
kregen. En die aversie is eigenlijk
een soort zelfhaat. Daar probeer ik
nu mee om te gaan. Daarbij zijn
er mensen die mij nog altijd dier
baar zijn en in die wereld zijn ge
bleven. Ik geloof niet in een god
met een boek die vertelt hoe het
moet zijn. Maar zij geloven dat
wel. En ik zou ze nooit dom kun
nen noemen. Tot mijn tweeën
twintigste heb ik dat allemaal ge
loofd. Ik vind het moeilijk afstand
van ze te nemen."
„Misschien niet. Het zou kunnen
dat ik een manier zoek ze weer in
mijn leven te kunnen opnemen.
Het gaat er natuurlijk om respect
te hebben voor gelovige menin
gen." Ze gaat rechtop zitten. Felle
blik, luidere stem. „Maar ik heb
niets met de consensusmanier."
Ze vertelt over discussieavonden
na het verschijnen van haar boek.
„Ik was de enige die niet geloofde,
vertegenwoordigde in mijn eentje
het ongelovige geluid. De ge
spreksleiders wilden altijd een
conclusie waarmee we allemaal
naar huis konden. Dat begreep ik
nooit. Waarom mocht het verschil
er niet zijn?" Ze is even stil. Aar
zelt. Neemt een slokje van haar
cappuccino. „Het is soms heel ver
moeiend om altijd maar degene te
moeten zijn die het anders doet.
Ik heb geen baan en geen gezin:
daardoor ben je binnen de samen
leving ook een beetje een uitzon
dering. Daar heb ik genoeg van."
WERELDOORLOG
DONDERDAG 28 APRIL 2016
door Caroline van Keeken
De personages in jouw verhalen zoe
ken naar iets dat groter is dan hen
zelf. Schrijf jij omdat je iets wilt uit
zoeken?
Hoe bedoel je?
Hoe ben je daar nu mee bezig?
Moet dat dan?
Franca Treur - X&Y. Prometheus,
12,50 euro.
"Nederland in de Tweede Wereldoorlog" bevat unieke verhalen
en beelden van Nederland tijdens deze allesomvattende oorlog
Nooit eerder werd er zo specifiek gekeken naar de rol van
Nederland in de oorlog en hoe de overheersing van de Duitsers
ervaren werd.
Een zeer complete box voor iedere liefhebber van de
Nederlandse geschiedenis!
12 dvd's vol originele archieffragmenten en uniek materiaal
Inclusief de documentaire Nederland Bevrijd en de serie
Oorlogsgeheimen
Speciale aanbieding, nergens goedkoper
Bestel deze unieke dvd-box, nu van 46r99 voor slechts 29,99
Franca Treur,
schrijfster van
de verhalenbundel
'X&Y'.
foto Thomas Langdon
KEDE
pOORLOG
(0 1945
i
NEDERLAND IN DE
5nSmr=TWEEDE
1940 -1945
»OÖJ
SSM"
f
O
O
